රාජ්‍ය මූල්‍ය ආර්ථිකය
උසස් පෙළ ජය ගන්න පහසු කෙටි සටහන්
වෙළදපල ආර්ථිකයක රජයේ කාර්යභාරය
1.පරිසරය ආරක්ෂා කිරීම
2.පෞද්ගලික දේපල අයිතිය සුරැකීම
3.ආර්ථික වර්ධනය ශක්තිමත් කිරීම
4.වෙළදපල අසමත් වීම් ඉවත්කර කාර්යක්ෂමතාව නැංවීම
1.සාධාරණත්වය
2.සරළ බව
3.පහසු බව
4.මධ්‍යස්ථ බව
සෘජු බදු වල වාසි
1.සාධාරන වීම
2.උද්දමනයක් හට නොගැනීම
3.ආයෝජන දිරි ගැන්විය හැක
සෘජු බදු වල අවාසි
1.බදු ගෙවන්නා මානසිකව පීඩනයට ලක් වීම
2.අය කර ගැනීමට අපහසුය
3.වැය කල හැකි ආදායම අඩු වීම නිසා ජීවන තත්වය අඩු වීම
4.විතැන් කිරීම අපහසුය
5.රජයට අඩු ආදායමක් ලැබීම
වක්‍ර බදු වල වාසි
1.බදු ගෙවන්නා මානසික පීඩනයකට හසු නොවීම
2.බදු පැහැර හැරීම අඩුය
3.දේශීය කර්මාන්ත රැක ගත හැක
4.අනවශ්‍ය පරිභෝජන සීමා කළ හැක
5.රජයට විශාල ආදායමක් ලැබීම
වක්‍ර බදු වල අවාසි
1.උද්ධමනයක් ඇති වීම
2.පාරිභෝගිකයා ගෙවිය යුතු වීම
3.අසාධාරන වීම
4.ඉතුරුම් අඩු වීම
බදු අය කිරීමට හේතු(අරමුණු)
1.ආදායම් විෂමතාව අවම කිරීමට
2.සමාහාර ඉල්ලුමට / සමාහාර සැපයුමට බලපෑම
3.අවග්‍රණ භාණ්ඩ පරිභෝජනය අධෛර්යමත් කිරීමට
බදු පදනම යනු බද්දට විෂය වන දෑය.
අනුක්‍රමික බදු යනු ආදායම වැඩි වන විට බදු ප්‍රතිශතය ඉහල යාමයි.(ආදායම් බදු)
ප්‍රතික්‍රමික බදු යනු ආදායම වැඩි වන විට බදු ප්‍රතිශතය පහල යාමයි.(භාණ්ඩ මත පනවන බදු)
සමානුපාතික බදු යනු ආදායම ඉහල යන විට බදු ප්‍රතිශතය නොවෙනස් වීමයි.(වැට් බදු)
බදු අනුකූලතාව යනු බදු ගොනු කිරීමේ ගෙවීමේ වාර්ථා කිරීමේ යන අනුකූලතාවයන් සදහා බදු ගෙවන්නන් ස්වේච්ජාවෙන් ඉදිරිපත් වීමයි.
ලංකාවේ බදු අනුකූලතාවය පහල මට්ටමක පැවතීමට හේතු
1.බදු ව්‍යුහය සංකීර්ණ වීම
2.බදු පැහැර හැරීම පිලිබද සමාජ ආකල්ප
3.බදු ගෙවන්නන්ට තම බදු වගකීම් පිලිබද අවබෝධයක් නොමැති වීම.
අයවැය හිගය
2013=5.8%
2010=8.0%
2012=6.4%
2014 අයවැය යෝජනා
1.රාජ්‍ය සේවක වැටුප 1200 කින් වැඩි කිරීම-වර්ථන වියදමකි
2.හ්‍රී ලං.ග.ම ආදායම් හිගය පියවීම- වර්ථන වියදමකි
3.පාලම් 1000 ක් ඉදි කිරීම-ප්‍රාග්ධන වියදමකි
4.ග්‍රාමීය ප්‍රදේශ වල බස්රථ යෙ‍දවීම- ප්‍රාග්ධන වියදමකි
5.ධීවර වරාය සංවර්ධනය- ප්‍රාග්ධන වියදමකි
යහපාලනය යනු කිසියම් රටක බලධාරීන් පාලනය කිරීම සදහා යොදා ගනු ලබන ආයතන හා සම්ප්‍රදායන් යහපත් කිරීමයි.
යහපාලනයට අවශ්‍ය මූලික අවශ්‍යතා
1.අල්ලස් හා දූෂණයෙන් තොර වීම
2.පොලීසිය / උසාවිය අපක්ෂපාතී වීම
3.ජනතා සහභාගීත්වය
4.සමාජ ආර්ථික යටිතල පහසුකම් සුලභ වීම
යහපාලනය දුර්වල වීම නිසා ඇතිවිය හැකි ප්‍රති විපාක
1.අල්ලස් හා දූෂණය වැඩි වීම
2.දරිද්‍රතාවය වැඩි වීම
3.සමාජ සුභ සාධනය අඩු වීම
යහපාලනයේ මූලධර්ම
1.වගකිවයුතු බව
2.බලාපොරාත්තු තැබිය හැකි බව
3.විනිවිද බව
4.ප්‍රජා ජනතා සහභාගීත්වය
ආර්ථික වෘද්ධයේ ග්‍රාමක බලවේගයන්
1.ආයෝජන වැඩි කිරීම
2.මානව ප්‍රාග්ධනය වැඩි වීම
3.නව තාක්ෂණය ගවේශනය කිරීම
ආර්ථික වෘද්ධයේ සීමාවන්
1.ස්වාභාවික සම්පත් සීමිත වීම
2.ශ්‍රම බලකාය හීන වීම
3.පාරිසරික සාධක
මූලික සාර්ව ආර්ථික අරමුණු
1.සාධාරණත්වය
2.පූර්ණ සේවා නියුක්තිය
3.තිරසාර සංවර්ධනය
4.මිල ස්ථායීතාවය
සාර්ව ආර්ථික අරමුණු ඉටු කර ගැනීමට අය වැය ලේඛනය යොදා ගත හැකි අයුරු
1.අයවැය හිගය අඩු කර ගැනීම
2.අයවැය හිගය පියවීම සදහා බැංකු වලින් රජය ලබා ගන්නා ණය අඩු කිරීම
3.පෞද්ගලික ආයෝජන දිරි ගැන්වීම
4.භාණ්ඩ මත පනවන වක්‍ර බදු අඩු කිරීම
ප්‍රාථමික අයවැය හිගය යනු අයවැය හිගයෙන් රාජ්‍ය ණය පොළී වියදම ඇතුළත් නොවූ රාජ්‍ය ආදායම හා රාජ්‍ය වියදම අතර වෙනසයි.
සැපයුම් පාර්ශවයේ ප්‍රතිපත්ති නම්
1.පෞද්ගලීකරණය
2.නියාමහරණය
3.බදු සංස්කරණ
4.තරගකාරීත්වය ශක්තිමත් කිරීම
ආර්ථික වර්ධනයක් සදහා අයවැය යොදා ගත හැකි අයුරු
1.ආයෝජකයන්ට බදු සහන / බදු විරාම ලබා දීම
2.ආයෝජකයන්ට අවශ්‍ය යටිතල පහසුකම් ලබා දීම
3. ආයෝජකයන්ට අවශ්‍ය ණය ලබා දීම
4.ජාතික හා දේශීය ඉතුරුම් අනුපාතිකය වැඩි කිරීම
උසස් පෙළ
ආර්ථික විද්‍යාව
(සිද්ධාන්ත/පුනරීක්ෂණ)
තනි හෝ කණ්ඩායම් පන්ති
071-7556342 (කොළඹ/ගම්පහ අවට පමණි)
