ජල පවිත්‍රකරණය (Water Treatment) - 1 පාඩම
ජල පවිත්‍රකරණය (Water Treatment) - 1 පාඩම (08-08-2017)
කාර්මික විද්‍යාල මඟින් පවත්වනු ලබන, ජාතික තාක්ෂණික සහතිකය (සිවිල් ඉංජිනේරු) හෙවත් NCT (civil) තුන් අවුරුදු අර්ධකාලීන පාඨමාලාව සඳහා මාර්ගෝපදේශ ලිපි පෙළක් සැපයීමේ මුලික අදියර ලෙස . . . ,
ජල පවිත්‍රකරණය (Water Treatment) යන මාතෘකාව සවිස්තරව විමසමු.
ප්‍රවේශයක් ලෙස,
- ජීවය සඳහා ජලයේ වැදගත්කම හැඳින්වීමක් ලෙසින් සාකච්ඡා කරනු ලැබේ.
- ජල චක්‍රය / ජලාවර්තන චක්‍රය (Hydrological Cycle)
මේ මාතෘකාව යටතේ පෘථිවිය සහ වායුගෝලය අතර ජලය සංසරණය වන අන්දම සාකච්ඡා කරනු ලැබේ.
- ජල ප්‍රභවයන් (Water Resources)
මේ මාතෘකාව යටතේ, විශේෂයෙන් මිනිසා විසින් පරිභෝජනය සඳහා ජලය ලබාගන්නා, ස්වභාව ධර්මයේ ජල මුලාශ්‍රයන් මොනවාදැයි සාකච්ඡා කරනු ලැබේ.
- ජල ප්‍රභවයක ජලයේ තත්ත්වය (Water Quality)
මේ මාතෘකාව යටතේ, මිනිසා විසින් පරිභෝජනය සඳහා ජලය ලබාගන්නා ජල මුලාශ්‍රවල, ජලයේ තත්ත්වය . . ,
4.1. භෞතික තත්ත්වය
4.2. රසායනික තත්ත්වය
4.3. ජෛව විද්‍යාත්මක තත්ත්වය
4.4. විකිරනශීලීතාවය
4.5. බැක්ටීරියා විද්‍යාත්මක තත්ත්වය
4.6 වෛරස් විද්‍යාත්මක තත්ත්වය
යන මාතෘකා යටතේ සාකච්ඡා කරනු ලැබේ.
- ජල පවිත්‍රාගාර (Water Treatment Plants)
මේ මාතෘකාව යටතේ, මිනිසා තමන්ගේ ශරීර සුවතාවය රැකෙන අන්දමින්, ජල ප්‍රභව වලින් ලබාගත් ජලය පවිත්‍ර කර ගැනීමට භාවිතා කරන ජල පවිත්‍රාගාර වල යාන්ත්‍රනය පිළිබඳව සාකච්ඡා කරනු ලැබේ.
- ජලය පවිත්‍ර කිරීමේ සමස්ත ක්‍රියාවලිය (Water Treatment Process)
මේ මාතෘකාව යටතේ, ජල ප්‍රභවයකින් ලබාගන්නා ජලය, ජල පවිත්‍රාගාරයක් තුල පිරිපහදු කිරීමේ සංකීර්ණ ක්‍රියාවලිය පියවරෙන් පියවර සාකච්ඡා කරනු ලැබේ.
1. ජීවය සඳහා ජලයේ වැදගත්කම (හැඳින්වීම)
අප ජීවත් වන මිහිතලයේ අඩකටත් වඩා වැඩි ප්‍රමාණයක් වසා පැතිරී ඇත්තේ ජලයයි. භූගතව කොපමණ ජලය ඇත්දැයි කිව නොහැක. නමුත් බහුතර ජීවීන්ගේ පරිභෝජනයට උචිත තත්ත්වයේ පවතින්නේ
ඉහත කී ජල ප්‍රමාණයෙන් 1/10 ක් පමණ සුළු කොටසකි. ඉතිරිය මුළුමනින්ම සාගර ලවන ජලයයි. සාගර ජලයේ පරිසර විද්‍යාත්මක වටිනාකමක් නැතැයි මින් අදහස් නොවේ.
බොහෝ ජීවීන්ගේ ශරීරය තුල 3/4 ටත් වඩා වැඩි ප්‍රමාණයක් අඩංගු වන්නේ ජලයයි. සියලුම ජීවීන් බිහි වන්නේත්, ඔවුන්ගේ පැවැත්මට අදාළ සෑම ක්‍රියාවක්ම සිදුවන්නේත්, මියගිය පසු සිරුර දිරන්නෙත් ජලීය මාධ්‍යයක් තුලය.
රසායන විද්‍යාවට අනුව, ජලය යනු, හයිඩ්‍රජන් පරමාණු 2ක් සහ ඔක්සිජන් පරමාණුවක සංයෝජනයෙන් සෑදුනු සරල අකාබනික සංයෝගයකි. මෙය H2O ලෙස සංකේතාත්මකව හඳුන්වයි.
ඝන, ද්‍රව සහ වායු යන භෞතික අවස්ථා තුන, සියලුම රසායනික සංයෝග වලට පොදුය. මිහි තලයේ පාරිසරක තත්ත්වයන් යටතේ බොහෝ සංයෝග පවතින්නේ මින් එක් අවස්ථාවක පමණි.
උදාහරණයක් ලෙස, යකඩ, භූමිතෙල් සහ නයිට්‍රජන් ගත් කල, පිලිවෙලින් ඝන, ද්‍රව සහ වායු ලෙසින් ස්වභාවධර්මයේ පවතී. නමුත් සාමාන්‍ය පාරිසරික තත්ත්වයන් යටතේ ජලය, ඝන, ද්‍රව සහ වායු යන අවස්ථා තුනේම පවතී.
මෙසේ පවතින්නේද ජීවයට උචිත වන පරිදිය. ශීත කාලයේදී, ජලාශයක ද්‍රව ජලය මතුපිට පාවෙන අයිස්, වායුගෝලීය ජලවාෂ්ප සමඟ තුලිතතාවයක් දක්වයි.
ජීවීන්ට සාමාන්‍ය පරිභෝජනයට ගත හැක්කේ ද්‍රව ජලයයි. ද්‍රව ජලය නැත්නම්, රුධිර සංසරණය, බහිශ්‍රාවීය ක්‍රියාවලිය, ශාඛ තුල රසෝද්ගමනය සිදු නොවේ.
සාමාන්‍ය උෂ්ණත්වයේදී ජල වාෂ්ප නැත්නම්, ඩහදිය දැමූ කල එය සිරුරෙන් ඉවත් නොවී අප මිය යනු ඇත. ශාඛ පත්‍ර වසාගත් ජල පටල නිසා, කාබන්ඩයොක්සයිඩ් අවශෝෂණය ඇන හිට ප්‍රභාසංස්ලේෂණය නවතී. ජීවයේ අවසානය එයයි.
උෂ්ණත්වය අඩුවන විට, ද්‍රවයක් ඝන බවට පත්වී පරිමාව අඩු වේ. නමුත්, සෙන්ටිග්‍රේඩ් අංශක 4 සිට උෂ්ණත්වය පහල බහින විට, ජලය ප්‍රසාරයන වේ. අයිස්, ද්‍රව ජලය මතුපිට පාවෙන්නේ මේ හේතුව නිසාය.
මෙවන් අයිස් තට්ටු ජලාශ මතුපිට පාවෙමින් එම ජලාශයේ ඇති ජලය, තව දුරටත් අයිස් වීම වලක්වා, ශීත කාලයේදී, ජලාශ තුල ජීවත්වන ජීවීන් බිහිසුණු ව්‍යසනයකින් ගලවා ගනී. ජීවයේ ආරක්ෂකයෙකු ලෙස ජලය ක්‍රියා කරන්නනේ ඒ අයුරිනි.
ජලය රත් වෙන්නෙත් සිසිල් වෙන්නෙත් අනිත් ද්‍රව වලට වඩා සෙමින් ය. එයට හේතුව වන්නේ ජලයේ විශිෂ්ඨ තාප ධාරීතාවය ඉහල අගයක් ගන්නා නිසාය. ජලයේ මෙම ගුණාංගය නිසා, ජීවීන්ට අහිතකර, හානිකර වන අයුරින් පරිසරයේ උෂ්ණත්වය වැඩි වීම වලකාලයි.
වාශ්පීකරණයේ ගුප්ත තාපය වැඩිම ද්‍රව්‍යද ජලයයි. එබැවින් ජලය ශීඝ්‍රයෙන් වාෂ්ප වී නොයයි. එසේ නොවුනි නම්, උෂ්ණත්වය වැඩි වීමකදී, පරිසරය මෙන්ම ජීවීන්ද ඔරොත්තු නොදෙන තරමේ හානිකර වූ වේගයකින් වියලී යයි.
රසදිය හැරුණු විට තාප සන්නායකතාව වදින ද්‍රව්‍යද ජලයයි. මේ හේතුව නිසා, එකම ස්ථානයක් ජීවීන්ට ඔරොත්තු නොදෙන අයුරින් උෂ්ණත්වය වැඩි වීම සහ අඩු වීම වලක්වා, කඩිනමින් පරිසර උෂ්ණත්වය සම මට්ටමකට ගෙන එයි.
ශරීරයට අවශ්‍ය අමුද්‍රව්‍ය සියල්ලම පාහේ සිරුරට පිවිසෙන්නෙත්, සිරුරේ තැනින් තැනට ගමන් කරන්නෙත්, ජීව ක්‍රියාවලියට බඳුන් වන්නේත්, බොහෝ අපද්‍රව්‍ය සිරුරෙන් පිටවන්නේත් ද්‍රාවන වශයෙනි. ද්‍රාවන වලින් තොර ජීවයක් නැත. ජලයේ වටිනාකම මෙයින් පැහැදිලි වේ.
ජලය H+ සහ OH- ලෙස ඉතා සුළු වශයෙන් අයනීකරණය වේ. ආම්ලිකතාව H+ මඟිනුත් භාෂ්මිකතාව OH- මඟිනුත් සම සමව ලබා දෙන බැවින් පිරිසිදු ජලය උදාසීන වේ. ජීවීන්ගේ එන්සයිම ක්‍රියාවලිය උපරිම වන්නේ මේ තත්ත්වය යටතේදීය.
ජලයෙන් 97% ක් කරදිය ලෙස සාගර වල තැන්පත් වී ඇත. තවත් 2% ක් පමණ උත්තර සහ දක්ෂිණ ධ්‍රැව වල සහ ඇතැම් කඳු මත අයිස් ලෙස තැන්පත්ව ඇත. ගංගා, ඇල, දොළ සහ භූගත ලෙස ජීවීන්ට ප්‍රයෝජනයට ගත හැකි මිරිදිය ප්‍රමාණය ඇත්තේ 1% කි.
එය එසේ නමුදු . . . , ගංගා ඇලදොළ වල ගලා යන දිය නිකන්ම නිකන් “වතුර” නොවේ. . . සුදු පෙණ නඟන නිල්වන් සයුරේ ඇත්තේ නිකන්ම “කරිජ්ජ” නොවේ. . . ජීව ලෝකයේ පණ නල රකිනා රුධිරයයි . . . . !
මෙම ලිපියේ ඉතිරි කොටසින් නැවතත් හමුවෙමු
ඔබට ජය හා සතුට
බුද්ධික ගුණසේකර