ඉන්දීයාවේ ඵෙතිහාසික තොරතුරු
1. ගංගා නම් ගඟ
උතුරු ඉන්දියාවේ හිමාලය කදු වැටියෙන් ආරම්භ වන ප්‍රධාන ගංගාවකි. හින්දුස්ථාන් තැනිතලාව පෝෂණය කරන මේ ගංගාව අතු ගංගා රාශියකින් පෝෂණය වී ඇත. යමුණා, චම්බාල්, ගුමිති, තොග්රා, බෙත්වා, කාලිසික්ඩි, සෝණ ආදී ගංගා ඒ අතරින් ප්‍රධාන වේ. ගංගා යමුණා තැනිතලාව අධිරාජ්‍යය නිර්මාණය වීමට ඉතාමත් සුදුසු ස්ථානයක් විය. ක්‍රි.පූ 6 වන සියවසේ සොළොස් මහා ජනපද වලින් වැඩි සංඛ්‍යාවක් ගංගා නම් ගඟ ආශ්‍රිත ව නිරිමාණය විය. ගංගා නම් ගඟ දේශපාලන, ආගමික, ආර්ථික ඉතිහාසයට අතිශයින් සම්බන්ධ වේ. අභිචිඡත්‍ර, තම්පිල්ල, බරණැස, පාටලී පුත්‍ර, චම්බාල් පාලන මධ්‍යස්ථාන විය. ගංගා නම් ගඟ වෙළෙදාම පිණිස භාණ්ඩ ප්‍රවාහනයට යොදාගත් අතර බරණැස පාටලී පුත්‍ර නැගෙනහිර ප්‍රධාන වරාය වූ තාමුලිප්ත වරායට සම්බන්ධ වේ. බුදුන් වහන්සේ හා ජෛන මහාවීර ගංගාව ආසන්නයේ තම ජිවිතයේ වැදගත් අවස්ථා ගත කල බව බෞද්ධ හා ජෛන සාහිත්‍යය පවසයි.
2.බෝලාන් දුර්ගය
වයඹ දිග ඉන්දියාවේ සුලෙයිමාන් කදු වැටිය ආසන්නයේ ඇති ප්‍රධාන දුර්ග මාර්ගයකි. ඉන්දියාවේ හුදකලා භාවය නැති කිරීමට මෙම දුර්ග මාර්ගය උපකාරී වී ඇත. අර්ථශාස්ත්‍රය, ඉන්ඩිකාව ඇතුළු ග්‍රීක, රෝම, අරාබි වාර්තාවල සදහන් වේ. තරමක් අපහසු වූ දුර්ගයක් වූ චෝලාන් දුර්ගය මුල් වකවානුවල භාවිතයට නොගත් අතර පශ්චාත් මෞර්ය යුගයෙන් විවෘත වේ. ඇලෙක්සැන්ඩර්ගේ හමුදා මේ ඔස්සේ පැමිණි බවත් ආපසු යන විට ද භාවිතයට ගත් බවත් ද සදහන් කෙරේ. ශට් ශාස්තෲන්ගේ පැමිණීම විශේෂයෙන් සදහන් කල හැකි ය. මුස්ලිම් යුගයේ ආක්‍රමණ මේ දුර්ග මාර්ගය ඔස්සේ පැමිණ ඉන්දියාව ආක්‍රමණයට මුල් වූ මාර්ගයක් ලෙස ද මෙය හදුනාගත හැකි ය.
3.බරණැස
උතුරු ඉන්දියාවේ ගංගා නම් ගඟේ අතු ගංගාවක් වූ ගුමිති අතු ගංගාව ගංගා නම් ගඟට සසම්බන්ධ වන ස්ථානයේ පිහිටා ඇත. දේශපාලන ඉතිහාසයේත් ආගමික ඉතිහාසයේත් ඉතා වැදගත් වූ ස්ථානයක් ලෙස මෙය හැදින්වීමට හැකි ය. බෞද්ධ සාහිත්‍යය ජෛන සාහිත්‍යය පිළිබද ඉතා වටිනා ගඹුරු තොරතුරු රාශියක් ලොවට හෙළි කරනු ලබන ස්ථානයක් ලෙස ද මෙය හැදින්විය හැකි ය. ක්‍රි. පූ 6 වන සියවසේ මහා ජනපද අතරින් කාසි ජනපදයේ අගනුවර ලෙස ප්‍රසිද්ධ විය. බ්‍රහ්මදත්ත රජු මේ අවධියේ මෙම ප්‍රදේශය පාලනය කළේ ය. ඉන් පසු කාලයේ දී කොසොල් රජු මේ ජනපද යටත් කරගෙන බිම්බිසාර රජුට දෑවැද්ද ලෙස ලබා දුනි. බෞද්ධ සාහිත්‍යය ඉතිහාසයේ වැදගත් සිදුවීමක් වූ මේ ස්ථානය බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ප්‍රථම ධර්ම දේශනාව පැවැත් වූ ස්ථානය ද වේ. බරණැස ඉසිපතනාරාමයේ දී පස්වග තවුසන්ට ධර්ම දේශනා කර ඇත.
4.අලහබාද්
ගංගා යමුණා යන මනරම් ගම්බද ප්‍රදේශ දෙකට මැදි ව පිහිටා ඇත. අලහබාද් ටැම් ලිපියත්, අලහබාද් ප්‍රශස්තියක් මේ ස්ථානය පිළිබද මුලාශ්‍ර වන අතර පාහියන්, හියුංසාන් වාර්තා ද තොරතුරු තහවුරු කරයි. ගුප්ත යුගය තෙක් මේ ස්ථානය අලහබාද් යන නමින් හැදින් වූ අතර එය පසු කාලයේ දී “ප්‍රයාග” ලෙස හැදින්විය. ආගමික හා සංස්කෘතික ඉතිහාසයේ වැදගත් විය. අශෝක රජුගේ ධර්මවිජය ප්‍රතිපත්තිය ලියා තැබූ මෙහි සංඝයා වහන්සේ භේද කිරීමත් ඒ අයට දෙන දඩුවම් ද මෙහි ඇතුලත් වී ඇත. සමුද්‍රගුප්ත රජු තමාගේ දික් විජය හා කාර්යභාර්යය පිළිබද රාජ සභාවේ සිටි හරිසේන කවියා අලහබාද් ලිපියේ අනෙක් පැත්තේ අලහබාද් ප්‍රශස්තිය කොටවා තබා ඇත. හර්ෂ වර්ධන රජ දවස මේ ස්ථානයේ පැවැත් වූ “මෝක්ෂ පර්ෂද්” නම් පංච වාර්ෂික දානය පිළිබද ව හියුංසාන්ගේ වාර්තාවේ සදහන් වේ.
