පළමුවන පරාක්‍රමබාහු රජතුමා

                       අප රට අතීතයේ විවිධ රජවරු විසින් පාලනය කරන්නට විය. ඒ අතර සුවිශේෂි රජ කෙනෙකු ලෙස පළමුවන පරාක්‍රමබාහු  රජතුමා හැදින්විය හැකිය. පළමුවන පරාක්‍රමබාහු  රජතුමා 1153 සිට 1186 දක්වා ශ්‍රී ලංකාවේ රජතුමා විය. එතුමා 1 විජයභාහු රජු විසින් අරම්භ කරන්නා වූ පොළොන්නරුව අගනගරය කරගනිමින් මෙරට පාලනය කරන්නට විය. එතුමාගෙන් මෙරටට වූ සේවය කියා නිම කළ නොහැකිය. දිවයිනෙහි වූ උප රාජධානි තුන එක්සත් කරමින් මුලු රටම එක්සත් කිරීම , යුද්ධ හමුදාව ප්‍රතිසංවිධානය කිරීම , බෞද්ධ පිළිවෙත් ප්‍රතිසංස්කරණය කිරීම , වෙහෙර විහාර පිළිසකර කිරීම , රටේ සෞඛ්‍ය නගා සිටුවීම , වාරි මාර්ග ඇතුලු කෘෂිකර්මාන්තය දියුණු කිරීම නිමක් කොනක් නොවූ එතුමාගේ සේවාවන් අතර කිහිපයක් වේ. එතුමා මෙන් මෙරටට අදරය කළ වෙන කිසිවෙකු නොමැත. "අහසින් වැ‍ටෙන එක් දිය බිඳුවක්වත් මිනිසාගේ ප්‍රයෝජනයට නොගෙන මුහුදට එක් වීමට ඉඩ නොදිය යුතුය " යන එතුමාගේ ජේෂ්ඨ  කියමනින් එය මනා ලෙස ගම්‍ය වේ. 

                    1140 දී පමණ තම මාමා වූ කීර්ති  ශ්‍රී ‍මේඝගේ අනුප්‍රාප්තිකයා ලෙසින් දක්කිණ දේශයේ රජු බවට පත් වූ පරක්‍රමභාහු රජු ඊලඟ දශකය තුලදී දක්ෂිණ දේශයෙහි යටිතල ව්‍යුහය මෙන්ම එහි යුද්ධ හමුදාව ද වැඩි දියුණු කිරීමට කටයුතු සම්පාදනය කළේය. සිවිල් යුද්ධයකින් අනතුරුව, 1153 දී පමණ එතුමාණන්, මුළු දිවයින පුරා තම අණසක පතුරවා රට එක්සේසත් කිරීමට මෙතුමා සමත් විය. දිවයින තුල , පරක්‍රමභාහු රජු විසින් විසින් ආගමික සිද්ධස්ථාන ස්ථාපිත කිරීම, රෝහල් ස්ථාපිත කිරීම , සමාජ සුභසාධන ඒකකයන් ස්ථාපිත කිරීම, ඇළ සහ පරාක්‍රම සමුද්‍රය වැනි විසල් ජලාශ ගොඩනැගීම ආදිය සිදු කරන ලදි. පරාක්‍රමබාහු රජතුමා විසින් කරවන ලද හා ප්‍රතිසංස්කරණය කරන ලද වැව් හා ජලාශ සංඛ්‍යාව 216 කි. ලංකා තිලක විහාරය, ආලාහන පිරිවෙන, ජේතවනාරාමය, සහ දෙමළ මහා සෑය ද ගොඩනංවන ලද්දේ ද ඔහුගේ පාලන කාලයේ දීය.  පරාක්‍රමබාහු රජුගේ රාජ්‍ය කාලයෙහිදී, එතුමා විසින් , මියන්මාරයෙහි රජවරුන්ට දණ්ඩන පමුණුවන ලෙස යුද්‍ධ ක්‍රියාන්විතයක් දියත් කල අතර, දකුණු ඉන්දියාවේ චෝල අධිරාජ්‍යට එරෙහිව පාණ්ඩ්‍යයන් හට උපකාර කරන්නට ද විය. ඊට අමතරව මෙතුමා විසින් චීනය හා මැද පෙරදිග රටවල් සමග පුළුල් වෙළෙඳ සබඳතා පවත්වාගෙන යන්නට විය. එබැවින් පරාක්‍රමභාහු රජු මෙරටට පමණක් නොව විදෙස්  රටවල් සදහා ද සෙවාවන් ඉටු කර ඇති බව මනා ලෙස ගම්‍ය වේ. එබැවින් මෙතුමා දෙස් විදෙස් රටවල පවා ප්‍රසිද්දියට පත් විය. මෙතුමාගේ පියාණන් මනාභරණ රජු වන අතර මෑණියන් රත්නාවලී බිසව නම් විය. මෙතුමාගේ එක් සුවිශේෂි නිර්මාණයක් වන පරාක්‍රම සමුද්‍රය වර්තමනයේ පවා මෙරට කෙත්වතු සිය දහස් ගණනක් සරු කරන්නේ ය. මෙතුමාගේ තවත් සුවිෂේශී නිර්මාණයක් ලෙස දැදිගම කොටවෙහෙර ස්තූපය හදින්විය හැකිය. මෙම ස්තූපය පරක්‍රමභාහු රජුගේ ජන්මය සිහිවීම උදෙසා නිර්මාණය කර ඇත. එම ස්තූපය දැදිගම සූතිඝර  ස්තූපය ලෙස හැදින්වේ. 1951 දී මෙම ස්තූපයේ කැණීම් කිරිමේ දී ධාතු ගර්භයේ තිබී ලොකඩයෙන් නිපදවු ඇත් පහනක් හමු වී ඇත. මෙම ඇත් පහන සුවිශේෂී වීමට හේතුව නම් තෙල් ඇතාගේ උදරයේ ගබඩා කොට ලින්ගය ඔස්සේ පහනට වෑස්සීමට සලසා තිබීමයි. එමෙන්ම පහනේ තෙල් අඩු වූ විට උදරයේ වූ තෙල් පහනට ඉබේම ගලා යයි. ඒ අනුව මෙම ඇත් පහනට ස්ථිති ජල විද්‍යාත්මක මූලධර්මය නම්  විද්‍යාත්මක මූලධර්මය භාවිතා කර ඇත. මෙතුමගේ අනුප්‍රාප්තිකයා 2 වන විජයභාහු වන අතර පූර්ව ප්‍රාප්තිකයා 2 වන ගජභාහු වේ. මෙතුමාගේ ප්‍රතිමාවක් පොලොන්නරුවේ වර්තමානයේ ද පිහිටා ඇත. එහෙත් අතැම් අයගේ මතයන්ට අනුව මෙම ප්‍රතිමාව පුලස්ති සෘෂිවරයාගේ ද විය හැකිය.

                     දේශයට මෙන්ම  විදෙස් රටවල් සදහා ද සදා නොමැකෙන සෙවාවක් ඉටු කරමින් දශක තුනක් පමණ පොලොන්නරුවේ රජ කළ 1 වන පරක්‍රමභාහු රජු 1186 දී මෙලොවින් සදහටම සමු ගන්නට විය. මෙතුමා අප අතරින් සමුගත්තත් මෙතුමාගෙන් රට දැයට ඉටු වූ සෙවාවන් සදා අමරණීය වී ඇත.