පොළොන්නරු රාජධානියේ ඓතිහාසික ස්ථාන 6

මීට පෙරදී මා විසින් දෙන ලද ලිපිවල යම්කිසි අඩුපාඩු කම් තිබේ නම් මා හට දන්වන ලෙස ඉතා කරුණාවෙන් ඉල්ලා සිටිනව.අද මම ඔයාලට දෙනව විජයබාහු රජතුමාගේ ඉතා වැදගත් නිර්මාණයක් ගැන තොරතුරු ටිකක්. මම හිතනව මේ ලිපියත් ඔයාලට ගොඩක් වැදගත් එකක් වෙයි කියල.

අටදාගෙය

(විජයබාහු රජුගේ දළදා ගෙය)

 සොළී බලය සමූල ඝාතනය කළ විජයබාහු රජතුමා රාජ්‍යත්වය සම්පූර්ණ කර ගැනීම සඳහා දන්ත ධාතුව හා පාත්‍ර ධාතුව පොළොන්නරුව කරා ගෙන ආවේය. එතුමන් විසින් දන්ත ධාතුන් වහන්සේ තැම්පත් කිරීම සඳහා ඉදි කළ ගොඩනැඟිල්ල අටදා ගෙයයි. රජුගේ නියමයට අනුව නුවරගල් දේව සෙනෙවියන් විසින් මෙය ඉදි කරන ලද බව ඒ අසළ ඇති වේලයිකාර සෙල්ලිපියේ සඳහන්ව ඇත.

මෙම ගොඩනැඟිල්ලේ ඇති විශේෂත්වය වනුයේ කිසිදු අයුරකින් හින්දු ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පයට නෑකම් නොකීමයි. සමචතුරස්‍රාකාර ගර්භයකින්ද චතුරස්‍රාකාර අන්තරාලයකින්ද සමන්විත අටදාගෙය සඳහා අනුරාධපුර යුගයට අයත් ගල් කණු ආදිය භාවිතා කළ බව විශ්වාස කෙරේ. මෙහි ගර්භ ගෘහය ප්‍රතිමාඝරයකි. දෙමහල් මන්දිරයක් වශයෙන් ඉදි කරන ලද මෙහි ගර්භයේ පහත මාලයේ බුද්ධ ප්‍රතිමා 3 ක් තිබූ අතර අද දවසේ අඩි 9 ක් උසැති මධ්‍ය හිටි පිළිමය පමණක් ශේෂ වී තිබේ.

ඉදිරිපස සිට පිටුපසට අඩි 75 ක් පමන දික් වන ගොඩනැඟිල්ල අඩි 45 ක් පමණ පළලය. අන්තරාලය අඩි 27.9 ක් හා අඩි 22 ක් පමණ වෙයි. දකුණු දෙසට මුහුණ ලා පිහිටා ඇති දළදා මැඳුරෙහි එම පැත්තේ ඇති පියගැට පෙළ පාමුල සඳකඩ පහණකි. එය නිමවා ඇත්තේ තනිකර හුණු ගලිනි. දෙවැනි කළුගල් පියගැටපෙළ නැගෙනහිරින් වූ ප්‍රවේශ ශාලාවට අවතීර්ණ වීම සඳහා යොදා ඇත. දළදා ගෙයි උපරි ව්‍යුහය (වහලය) ගල් කුළුණු 54 කින් දරා සිටි අතර ඒවා අඩි 8 ක් බැඟින් උසය. අද වන විට ඉතිරිව ඇත්තේ උපරි ව්‍යුහයෙහි සැකිල්ල පමණි.

කල්පලතාවෙන් යුක්ත වූ සමහර ගල් අතිශයින් අලංකාරය. ඉන් එක් කුළුණක නෘත්‍යාකාර ඉරියවු දක්වන වාමන රූපයක්ද තවෙකෙක හිඳි බෝධිසත්ව රූපයක්ද වාමනයෙකු හා නාට්‍යංගනාවක් ද තවෙකෙක පෙම් යුවළක් හා වන්දනා මාන කරන ස්ත්‍රී රූපයක්ද කැටයම් කොට තිඛෙනු දැක ගත හැකිය. දන්ත ධාතුව තැම්පත් කර තිබුනේ ඉහළ මාලයේය. ඒ සඳහා වූ දාරුමය පිය ගැටපෙළ අද වන විට විනාශ වී ගොසිනි.   

වේලයික්කාර සෙල්ලිපිය

 අටදාගෙය හෙවත් දළදා ගෙයට වම් පසින් පිහිටා ඇති ඉතා වටිනාකමින් යුත් ද්‍රවිඩ ශිලා ලේඛණයකි. මෙම ලේඛණයෙහි පේලි 49 ක් දක්වා තිබේ. විජයබාහු රජුගේ අභාවයෙන් පසුව දළදා මැඳුර ආරක්ෂා කිරීම සඳහා භාර කෙරුණේ වේලයික්කාර භටයන්ටය. ඔවුහු වැටුප් සඳහා සේවය කළ ද්‍රවිඩ කුලී හේවායෝ විය. ක්‍රි.ව. 1114 දී උතුරු මුල විහාරයේ මොග්ගල්ලාන මහ රහතන් වහන්සේ විසින් ඔවුන්ට මෙම වගකීම පැවරූ බව සඳහන් වේ.

මෙහි ඇත්තේ 10 වැනි හා 14 වැනි ශතවර්ෂයන් අතරතුර වූ ද්‍රවිඩ භාශා අක්ෂර මාලාවන්හි මිශ්‍රණයකි. එහි ප්‍රථම කොටසෙහි විජයබාහු රජු පිළිබඳව හා එතුමන් විසින් පනස්පස් වසරක් පුරා භික්ෂූන් වහන්සේලාගේ ඉල්ලීම පරිදි බුදු සසුන රැක ගනිමින් රට පාලනය කිරීම පිළිබඳව ද, නුවරගල් සෙනෙවියා ලවා දළදා මැඳුර ඉදි කළ පුවත පිළිබඳව ද සඳහන්ව ඇත. දෙවෙනි කොටසෙහි මොග්ගල්ලාන මහ තෙරුන් විසින් වේලයික්කාර හමුදාවට පූජනීය දන්ත ධාතු මන්දිරයෙහි සම්පූර්ණ භාරකාරත්වය භාර කළ පුවත ද එවක් පටන් ඔවුන් විසින් එම කාර්යය ඉතා ඕනෑකමින් ඉටු කළ ආකාරය ද සඳහන්ව තිබේ. මෙය එකල සිංහල ජනයා කෙරෙහි මහත් විශ්වාසයක් තබා ඇති බව පිළිගැනීමට කදිම සාක්ෂියකි.