පෙරහැර සංස්කෘතිය හා බැදි නර්තන අංග

ශ්‍රී මහා බෝධීන් වහන්සේ මෙරටට වැඩමවීමත් සමග මෙරටට පැමිණි 18 කුලයක පිරිස් ඇසුරෙන් හා බෝධීන් වහන්සේට පුජෝපහාර දැක්වීමේ අදහසින් මෙරට පෙරහැර සංස්කෘතිය  ආරම්භ වන්නට ඇතැ’යි සිතිය හැක. ඒවගේ ම දන්තධාතූන් වහන්සේ මෙරටට වැඩමවීමත් මෙකී පෙරහැර සංස්කෘතිය ආරම්භ කැ’ යි සිතීමට පුළුවන. කෙසේ වෙතත් ලාංකීය ජන සමාජයේ ලිඛිත මුලාශ්‍ර ඇසුරෙන් පෙරහැර සංකල්පය අනුරාදපුර යුගයේ පැවති බවට‍ ඉතිහාසය ශාක්ෂි දරයි. මෙසේ අරම්භ වූ පෙරහැර හා බැදි නර්තනාංග බොහෝ ය.

ඒ අතර පෙරහැරක ඇති ප්‍රදාන නර්තන අංග ලෙස වෙස් නැටුම, පන්තේරු නැටුම, උඩැක්කිය නැටුම, වඩිග පටුන, දෙවොල් නැටුම, ලී කෙළි, රබන්, තාලම්, පතුරු සවරං, කළ ගෙඩි, කොහොබ කළේ ආදී නර්තනාංග දැක්විය හැකි ය. මේ අතුරින් වෙස් නැටුම ගැන විමසා බලන කල අපගේ උඩරට නර්තන සම්ප්‍රදායේ ප්‍රදාන ඇදුම් කට්ටලය වන වෙස් ඇදුම මෙම නර්තන අවස්ථාවන් සදහා ඇදුම් පැළදුම් ලෙස යොදාගනී. බොහෝ විට ගජගා වන්නමේ නාද මාලාවට මෙන් ම උඩරට ශාස්ත්‍රීය නර්තන අංග වල නාද මාලාවන්ට  අනුව මෙකී නර්තන අංග නිර්මාණය කරගනිමින් පෙරහැරේ නර්තනය කරමින් යන ආකාරය අප දැක ඇත්තෙමු.

ඉතා ම අලංකාර සහ ඉතා ගාම්භීර තේජස් බවකින් යුතු මෙකී ඇදුම් කට්ටලයෙන් සැරසුණු වෙස් නැටුම් කණ්ඩායම් දුටු විට අපගේ නෙත සිත අතීතයට නොදැනුවත්ව ම ගමන් කරයි. එදා පඩුවස්දෙවි රජුගේ දිවි දෝෂය සුව කිරීමට මෙරටට පැමිණි මලය රජු මෙකී සියලු ඇදුම් ආයිත්තම් වලින් සැරසුණු ආකාරය සිහිගැන්වීමක් මෙමගින් ප්‍රකට කරයි. ශාන්ත රසයක් මෙන් ම වීරත්වයක් පිලිබිඹු කරන්නා වූ මෙකී ඇදුම් කට්ටලය බෞද්ධාගමික වටපිටාව ද ප්‍රකට කරයි.                                            

එවන් ඇදුමින් සැරසුණු වෙස් නර්තන කණ්ඩායම් අපගේ දේශීය වාද්‍ය භාණ්ඩ වන ගැට බෙරය, හොරණෑව, තාලම්පට ආදී වාද්‍ය භාණ්ඩ වාදනය කරමින් එකී තාලයන්ට නර්තනයේ යෙදෙන්නේ දෙස් විදෙසේ  සංචාරකයින් ද මවිතයට පත් කරමිනි. ඒ අනුව හෙළ සංස්කෘතිය රකිමින් අපගේ උතුම් කලා අංගයන් ද රකිමින් නරඹන්නන්ගේ රසවින්දනයක් ද ඇති කිරීමට සමත් පෙරහැර සංස්කෘතිය හා බැදි නර්තනාංගයක් ලෙස වෙස් නැටුම හදුන්වාදිය හැකි ය.

එපමණක් නොව උඩරටට ආවේණික වූ ඇසළ පෙරහැරෙහි ආවේණික නර්තන අංගය දෙකක් වන පන්තේරු හා උඩැක්කි නර්තන අංග අද දේශයෙන් අභාවයට යන්නා වූ නර්තන අංගයන් වීම ඉතා අවාසනාවකි. පරම්පරාගත ව පැවත ආ උඩැක්කි, පන්තේරු නර්තන කණ්ඩායම් මහනුවර පෙරහැරේ ඉතා ජනප්‍රිය නර්තන අංග දෙකක් වන අතර මේවා ද නෛඅඩි ඇදුම් කට්ටලයෙන් සැරසී ඉදිරිපත් කරනු ලැබේ. ඉතා අලංකාර ඇදුම් කට්ටලයක් වන මෙම ඇදුම් පැළදුම් අගලාගත් නර්තන ශිල්පීන් උඩැක්කි ගාහක, උඩැක්කි උපතේ කවි ආදී ගයනා ඇසුරෙන් හා විවිධ තාල රූපයන්ට අනුව නර්තනය නිර්මාණය කරමින් අවසානයේ උඩැක්කි ගොතමින් නර්තනයේ යෙදෙති.

පන්තේරු නැටුමේ දී පන්තේරු උඩ දමමින් ප්‍රේක්ෂක දෙනෙත් පුදුමයට පත් කරමින් පන්තේරු උපතේ කවි ගයනා කරමින් නර්තනයේ යෙදෙන්නේ මිනිස් සිතෙහි රසඥතා වර්ධනය  සදහා මෙකී නර්තනාංග ඉවහල් වන බව ලොවට පෙන්වමිනි.අවසානයේ පෙරහැරේ පවතින කවාඩි, කොහොඹ කළේ නැටුම් තුලින් දේව සංකල්පය විදහාපෑමට උත්සහ කළ ද වත්මනෙහි එය බජව්වක් බවට පත් කර ගන්නට සමහර නර්තන ශිල්පින් හා නර්තන කණ්ඩායම් උත්සහ ගැනීම ඉතා අවාසනාවකි. කෙසේ වෙතත් ඉහතින් සදහන් කරන ලද පෙරහැර සංස්කෘතිය හා බැදි බොහෝ නර්තනාංග රසඥතා වර්ධනය සදහා ඉවහල් වන බව මේ අනුව පෙනේ.