පදාර්ථයේ තැනුම් එ්කකය ලෙස සලකන්නේ පරමාණුවයි. නමුත් පදාර්ථය තුළ අන්තර්ගත කුඩාම එ්කකය ලෙස පරමාණුව දැක්විය හැකි ද?
පදාර්ථය තුළ අැති කුඩාම එ්කකය සෙවීමේ ගැටළුව අෑත අතීතය තෙක් ම දිව යයි.
ක්රි.පූ 340 දී පමණ ග්රීක ජාතික අැරිස්ටෝටල් පදාර්ථය අපරිමිත බව (පදාර්ථය කොටස්වල ට බෙදා ගෙන ගිය ද අවසානයේ ලැබෙන කොටස පවා යළි ත් කොටස්වල ට බෙදිය හැකි බව)ප්රකාශ කළේ ය.
කෙසේ නමුත් සමකාලීන ඩිමෝක්රීටස් අැතුළු පිරිස එම මතය ප්රතිකේෂේප කළහ. මොවුන්ගේ මතය වූයේ පදාර්ථය සියුම් අංශු එක් වීමෙන් නිර්මාණය වී අැති බවත් ය. මෙය පදාර්ථයේ තැනුම් එ්කකය ලෙස හැදින් වූ අතර එය ට අැටම් (Atom- ග්රීක අදහස යළි බෙදිය නොහැකි) යන නම දෙන ලදී .
අවසානයේ අැරිස්ටෝටල් අැතුළු පිරිස සහ ඩිමෝක්රීටස් අැතුළු පිරිස අතර පැවති විවාදයෙන් ඩිමෝක්රීටස් අැතුළු පිරිස ජයග්රහණය කරන ලදී. එනිසා පදාර්ථයේ අන්තර්ගත කුඩාම එ්කකය පරමාණුව ලෙස දිගු කලක් සලකන්න ට විය.
J.J. තොම්සන් විසින් ඉලෙක්ට්රෝනය සොයා ගැනීමත් සමග ම පදාර්ථය තැනී අැති කුඩාම එ්කකය පරමාණුව නොවන බව පැහැදිලි විය.
ඉන් අනතුරුව අ’නස්ට් රදර්ෆඩ් විසින් ප්රෝටෝනය සොයා ගන්නා ලදී.
ජේම්ස් චැඩ්වික් විසින් අාරොණයක් රහිත ප්රෝටෝනයේ ස්කන්ධය ට අාසන්න ව සමාන තවත් අංශුවක් සොයා ගන්නා ලදී. එය නියුට්රෝනය ලෙස නම් කරන ලදී.
මෙලෙස පරමාණුව තුළ අන්තර්ගත ඉහත සදහන් අංශු උප පරමාණුක අංශු වේ. මේවා පරමාණුව තුළ පිහිටන අාකාරය පිළිබද අාකෘති කිහිපයක් ඉදිරිපත් විය.
පළමුව J.J. තොම්සන් ප්ලම් පුඩිං අාකෘතිය ඉදිරිපත් කළ ද ප්රෝටෝන අතර අැතිවන විකර්ෂණය වැළකෙන අයුරු ඉන් පැහැදිලි නොවූ නිසා එය බිද වැටුණි.
අනතුරුව රදර්ෆඩ් විසින් ග්රහ අාකෘතිය ඉදිරිපත් කළ අතර නව සොයා ගැනීම් සමග එය ද බිද වැටුණි. කෙසේ නමුත් රදර්ෆඩ් පරමාණුවක න්යෂ්ටිය සම්බන්ධයෙන් ඉදිරිපත් කළ න්යෂ්ටික අාකෘතිය අද දක්වාම පිළි ගැනීම ට ලක් වේ.
උප පරමාණුක අංශු එකිනෙක ගැටී චලනය වන අෙුරු නිරීක්ෂණය මගින් එ්වා ද තවත් කුඩා අංශූන් වල එකතුවක් බව හදුනා ගෙන අැත . මෙම අංශු ක්වාර්ක් නම් වේ.මේවා සොයා ගැනීමේ ගෙෳරවය භෙෳතික විද්යාඥ ජෙල්-මාන් ට හිමි වේ.
ක්වාර්ක් විශේෂ 6ක් පමණ අැතැයි සැලකේ.ප්රෝටෝන හා නියුට්රෝන යනු ක්වාර්ක් තුනක එකතුවකි.
විවිධ මත වාද බිද වැටීමෙන් පසු නූතනයේ දී පිළිගන්නා පරමාණුක අාකෘතිය වළාකුළු අාකෘතිය නම් වේ.එය ද නව සොයා ගැනීම් සමග සංශෝදනය ලක් වනු අැත. නැතිනම් බිද වැටී යනු අැත.
පදාර්ථයේ කුඩාම එ්කකයක් සොයා ගත නොහැකි බවට අෑත අතීතයේ අැරිස්ටෝටල් ප්රකාශ කළ මතය නිවැරදි නොවන්නේද?