ආක්‍රමණශීලී වල් පැළෑටි
ආගන්තුක ආක්‍රමණශීලී වල් පැළෑටි (Alion Invasive Weeds)
අතීතයේ සිටම රටකින් රටකට හෝ කිසියම් ප්‍රදේශයකින් තවත් ප්‍රදේශයකට ජීවී විශේශයන් හඳුන්වාදීමේ කාර්‍යය මිනිසා විසින් සිදු කරන ලද්දකි. මිනිසා විසින් තමාට ප්‍රයෝජනවත් යැයි හඳුනාගත් ශාක හා සතුන් තමන් ගමන් කරන හෝ තමන් ජීවත් වන ස්ථාන වලට රැගෙන යාමට උත්සාහ දරා ඇත.
ආහාර සඳහා ප්‍රයෝජනවත් වන ශාක, විසිතුරු ශාක, සත්ව ආහාර ලෙස වැදගත් ශාක, මෙලෙස එක් ස්ථානයකින් තවත් ස්ථානයකට හඳුන්වා දුන් ශාක ප්‍රභේදයන්‍ ය.
මේ අනුව වෙනත් රටක, පරිසර පද්ධතියක ජන්මය ලබා, වෙනත් රටක ඒ හා සමාන පරිසර පද්ධතියක් වෙත පැමිණ එහි වර්ධනය වී, එම පරිසර පද්ධතියට හා එහි ජෛව විවිධත්වයට හානි පමුණුවන ඕනෑම ශාකයක් ආගන්තුක අක්‍රමණශීලී ශාකයක් ලෙස හැඳින්විය හැකිය.
ආක්‍රමණශීලී ශාක වල බලපෑම
*ජෛව විවිධත්වයට ඇති බලපෑම
යම් පරිසර පද්ධතියක ආක්‍රමණික ශාක වර්ධනය වීම හේතුවෙන් වර්ධනයට අවශ්‍ය සාධක හිඟ වීමෙන් අනෙක් ශාක දුර්වල වී, ඒවා මිය යයි. කාලයක් ගත වන විට ආක්‍රමණික ශාක එම ප්‍රදේශය පුරා පැතිරෙන අතර, අනෙක් ශාක විශේශ වඳ වී යයි. මෙ නිසා අදාල ප්‍රදේශයේ ජෛව විවිධත්වය අඩු වීමක් සිදු වේ.
*කෘශිකාර්මික බලපෑම
ආක්‍රමණශීලී ශාක වල වර්ධනය නිසා ගොවි බිම් වල වගා කටයුතු අපහසු වේ. මීට අමතරව ආක්‍රමණශීලී ශාක සමග බෝග ශාක වලට තරඟ කිරීමට සිදුවන නිසා බෝග අස්වැන්න ද අඩු වේ.
*ආර්ථික බලපෑම
ආක්‍රමණශීලී ශාක මගින් කෘශිකර්මයට, පරිසර පද්ධතිය වලට මෙන්ම මානව සෞඛ්‍යයට ද විවිධ බලපෑම් ඇති කරයි. මේවාට මුහුණ දීමෙන් මිනිසාට විවිධ ආර්ථික හානීන් ද සිදු වේ.
ආක්‍රමණශීලී ශාක ව්‍යාප්තිය
ආක්‍රමණශීලී ශාක රටකින් තවත් රටකට පැමිණිය හැකි මාර්ග විවිධය. ඒවා ඇතැම් විට හිතාමතා සිදු කරන ව්‍යාප්ත ක්‍රම වන අතර සමහරක් ස්වාභාවික ව්‍යාප්ත ක්‍රමයන්‍ ය.
ආක්‍රමණශීලී ශාක ව්‍යාප්ත වන ආකාර
විසිතුරු ශාක ලෙස
ලෝකයේ ආක්‍රමණික ශාක අතරින් සැලකිය යුතු ප්‍රමාණයක් ඒ ඒ රට වලට හඳුන්වා දී ඇත්තේ විසිතුරු ශාක ලෙසය. මෙම ශාක ස්වාභාවික පරිසරයට නිදහස් වීමෙන් පසු නව පරිසරය තුල ආක්‍රමණික හැසිරීම් දැක්විය හැකිය.
උදාහරණ ලෙස ශ්‍රී ලංකාවට විසිතුරු ශාක ලෙස හඳුන්වා දුන් ගඳපාන (Lantana camara)
ශාකය හා ජපන් ජබර (Eichornia crasspes) යන ශාක දැක්විය හැකිය.
කෘශිකාර්මික හා වන වගාවට යොදා ගැනීම
කෘශිකාර්මය හා වන වගාව සඳහා යොදා ගැනීම පිණිස රටකට ආනයනය කරනු ලබන ශාක වර්ග ආක්‍රමණික තත්ත්වයට පත් වූ අවස්තා වාර්තා වේ.
උදාහරණ, හවරිනුග හෙවත් ගිනිකූරු ශාකය (Alstoniamacrophylla).
සංචාරකයන් මඟින් පැතිරීම
වෙනත් රටවල හෝ තම රට තුළම සංචාරය කරන සංචාරකයන් හා ඔවුන්ගේ භාණ්ඩ සමග ආක්‍රමණික ශාක බීජ ව්‍යාප්ත විය හැකිය. දැනුවත්ව හෝ නොදැනුවත්ව මෙලෙස ව්‍යාප්ත වන ශාක බීජ ආක්‍රමණික තත්ත්වයට පත් විය හැකිය.
ඇමිණී ගමන් කිරීමෙන්
ඇතැම් ආක්‍රමණික ශාක බීජ වෙනත් ස්තාන වලට පැමිණ ඇත්තේ වාහනයක, උපකරණයක, දැවටීම හෝ ඇමිණීම මඟිනි. යෝද නිදිකුම්බා (Mimosa pigra) ශාකය මේ ආකාරයෙන් ව්‍යාප්ත වූ බවට විශ්වාස කරයි.
ශ්‍රී ලංකාව තුල දැනට හඳුනාගෙන ඇති ආක්‍රමණශීලී ශාක කිහිපයක්,
යෝධ නිදිකුම්බා - Mimosa pigra
කට්ට කුමංජල් - Myrixylonbalsamum
පාතීනියම් - Parthenium hysterophorus
සැල්වීනියා - Salvinia molesta
ගඳපාන - Lantana camara
කටු පතොක් - Opuntia dilenii
දිය ගෝවා - pistia stratiotesstratiotes
කට කළු බෝවිටියා - Clidemia hirta
වල් අනෝදා - Annona glabra
