දත්ත සමුදාය (Database) - 3 කොටස
දත්ත සමුදායක සංරචක
දත්ත ආදානය, සංස්කරණය, ප්‍රතිසාධනය, ප්‍රදර්ශනය සහ මුද්‍රණය සඳහා දත්ත සමුදාය කළමනාකරණ පද්ධතියක පහත සංරචක භාවිතා කරනු ලබයි
- වගු (Table) - ලැයිස්තු ආකාරයෙන් දත්ත ගබඩා කිරීමට යොදාගනී.
- විමසුම් (Query) - එක් වගුවකින් හෝ එකිනෙකට සම්බන්ධ වගු කිහිපයකින් හෝ අවශ්‍ය පරිදි දත්ත ලබාගැනීමට යොදා ගනී.
- පෝරම(Forum) - දත්ත ගබඩා කිරීමට සහ බලාගැනීමට යොදාගනී.
- වාර්තා (Report) - මුද්‍රණය කළ හැකි පරිදි ලබා ගැනීමට යොදාගනී.
සම්බන්ධිත දත්ත සමුදාය කළමනාකරණ පද්ධති (Relational Database Management Systems - RDBMS)
එකිනෙකට සම්බන්ධ දත්ත සමුදායක් සම්බන්ධිත දත්ත සමුදාය ලෙස හැදින්වේ.
සියලුම නවීන දත්ත සමුදා කළමනාකරණ පද්ධති RDBMS මත පදනම් වේ.
උදා: SQL, MS SQL Server, IBM DB2, ORACLE, My-SQL සහ Microsoft Access
සම්බන්ධිත දත්ත සමුදායක ලක්ෂණ
වගු (table) - දත්ත සමුදාය දත්ත ගබඩා කිරීම සඳහා වගු භාවිතා කරයි. වගුවක් යනු අදාළ දත්ත ඇතුළත් කිරීම් එකතුවක් වන අතර දත්ත ගබඩා කිරීම සඳහා පේළි සහ තීරු අඩංගු වේ.
| ඇතුළත්වීමේ අංකය | නම | වයස | පාඨමාලාව |
|---|---|---|---|
| 1 | අජීත් | 24 | B.Tech |
| 2 | නිමල් | 20 | CA |
| 3 | මහේෂ් | 21 | BCA |
| 4 | රත්නපාල | 22 | MCA |
| 5 | විමල් | 26 | BSC |
ක්ෂේත්‍රය (field) - ක්ෂේත්‍රය යනු වගුවේ එක් තීරුවක් වන අතර එය වගුවේ සෑම රෙකෝඩයක් ගැනම නිශ්චිත තොරතුරු අඩංගු වේ. ඉහත උදාහරණයේ දී, ශිෂ්‍ය වගුවේ ක්ෂේත්‍රය ඇතුළත්වීමේ අංකය, නම, වයස, පාඨමාලාව ක්ෂේත්‍ර වේ.
පේළිය හෝ රෙකෝඩය (record) - වගුවක පේළියක්, රෙකෝඩයක් ලෙසද හැඳින්වේ. වගුවේ එක් එක් පුද්ගලයාගේ නිශ්චිත තොරතුරු එහි අඩංගු වේ. එය වගුවේ තිරස් පේළියකි. උදාහරණයක් ලෙස: ඉහත වගුවේ වාර්තා 5 ක් අඩංගු වේ.
වගුවේ එක් වාර්තාවක් / පේළියක් බලමු.
| 1 | අජීත් | 24 | B.Tech |
තීරුව (column) - තීරුවක් යනු වගුවේ නිශ්චිත ක්ෂේත්‍රයක් හා සම්බන්ධ සියලු තොරතුරු අඩංගු වගුවේ සිරස් වස්තුවකි. උදාහරණයක් ලෙස: "නම" යනු ඉහත වගුවේ ඇති තීරුවකි, එහි ශිෂ්‍යයාගේ නම පිළිබඳ සියලු තොරතුරු අඩංගු වේ.
| අජීත් |
| නිමල් |
| මහේෂ් |
| රත්නපාල |
| විමල් |
ප්‍රාථමික යතුර (Primary key)
- වගුවක අඩංගු රෙකෝඩයක් අනන්‍යව හදුනා ගත හැකි ක්ෂේත්‍ර එකක් හෝ වැඩි ගණනක් ප්‍රාථමික යතුර ලෙස හැදින්වේ
- ප්‍රාථමික යතුරු තීරුවකට NULL අගයන් තිබිය නොහැක.
- කිසියම් ක්ෂේත්‍රයක් වගුවක ප්‍රාථමික යතුරක් අර්ථ දක්වා ඇත්නම්, එම ක්ෂේත්‍රයේ සමාන අගයක් ඇති වාර්තා දෙකක් තිබිය නොහැක. (අනුපිටපත් නොවිය යුතුය)
- වගුවකට තිබිය හැක්කේ එක් ප්‍රාථමික යතුරක් පමණි, එය තනි හෝ බහු ක්ෂේත්‍ර වලින් සමන්විත විය හැකිය. බහු ක්ෂේත්‍ර ප්‍රාථමික යතුරක් ලෙස භාවිතා කරන විට ඒවා සංයුක්ත යතුරක් ලෙස හැඳින්වේ.
සංයුක්ත ප්‍රාථමික යතුර (Composite key)
- ප්‍රාථමික යතුරක් ලෙස බහු තීරු භාවිතා කරන විට එය සංයුක්ත ප්‍රාථමික යතුර ලෙස හැඳින්වේ .
- සංයුක්ත යතුරක් යනු වගුවක ඇති තීරු දෙකක හෝ වැඩි ගණනක එකතුවක් වන අතර එය තීරු ඒකාබද්ධ වූ විට වගුවේ එක් එක් පේළිය අනන්‍ය ලෙස හඳුනා ගැනීමට භාවිතා කළ හැකිය.
- උදාහරණ : පාසලේ වර්ෂ කිහිපයක ක්‍රීඩා නායකයා ගත්විට වර්ෂය හා ඔහුගේ ක්‍රීඩාව යන දෙකම භාවිත කිරීමෙන් පේළිය අනන්‍ය ලෙස හඳුනා ගැනීමට හැකිය
ආගන්තුක යතුර (Foreign key)
- එක් වගුවක ප්‍රාථමික යතුර තවත් වගුවක ප්‍රාථමික යතුර වන විට එය ආගන්තුක යතුර ලෙස හැදින්වේ
- විදේශීය යතුර වගු දෙකක් අතර සම්බන්ධතාවයක් ඇති කිරීම සඳහා භාවිතා කරන ක්ෂේත්‍රයක් හෝ තීරුවකි.
- වගු දෙකක් අතර සම්බන්ධතාව ඇති කිරීමට යොදාගනී
- එක් වගුවක ආගන්තුක යතුර තවත් වගුවක ප්‍රාථමික යතුර ලෙස පවතී
උදාහරණ :
01. ශිෂ්‍ය වගුව
02. ඇණවුම් වගුවයි.
මෙහිදී ඇණවුම් ලබා දෙන්නේ සිසුන් විසිනි.
පළමු වගුව:
| ඇතුළත්වීමේ අංකය | අවසන් නම | මුල් නම | නගරය |
|---|---|---|---|
| 1 | සෝමවංශ | ශෙනේශ් | කුරුණෑගල |
| 2 | නිමල්සිරි | ලෝහිත | අනුරාධපුරය |
| 3 | රත්නායක | සෞම්‍යා | වව්නියාව |
දෙවන වගුව:
| ඇණවුම් අංකය | ඇණවුම | ඇතුළත්වීමේ අංකය |
|---|---|---|
| 1 | 99586465 | 2 |
| 2 | 78466588 | 2 |
| 3 | 22354846 | 3 |
| 4 | 57698656 | 1 |
"ඇණවුම්" වගුවේ "ඇතුළත්වීමේ අංකය" තීරුව "සිසුන්" වගුවේ "ඇතුළත්වීමේ අංකය" තීරුවට යොමු වන බව මෙහිදී ඔබට පෙනේ.
- "ශිෂ්‍යයන්" වගුවේ "ඇතුළත්වීමේ අංකය" තීරුව "ශිෂ්‍යයන්" වගුවේ ඇති ප්‍රාථමික යතුර වේ.
- "ඇණවුම්" වගුවේ "ඇතුළත්වීමේ අංකය" තීරුව "ඇණවුම්" වගුවේ ආගන්තුක යතුර වේ.
ආගන්තුක යතුර වගු අතර දත්ත නැවත නැවත තැන්පත්වීම වළක්වයි.
