පාලි 6 පාඩම (ඉගැන්වීම් උපකාරක කෙටි සටහන්)
කිතක (කෘදන්ත)
-
ධාතුවක් අගට ප්‍රත්‍යයක් එකතු කොට සාදාගනු ලබන්නේ කිතකය. කිතක කෘදන්ත පද නමින්ද හැඳින්වේ.
-
කිතක ප්‍රධාන කොටස් 2කි. ඒවානම්,
1. කිච්ච
2. කිතක
1. කිච්ච
-
කාල විශේෂයක් නොමැතිව, කර්මකාරකයෙහි යෙදෙන, තබ්බ, අනීය, ණ්‍ය, තය්‍ය ආදී කිච්ච ප්‍රත්‍ය එකතු වීමෙන් සෑදෙන්නේ කිච්ච පද ය.
ධාතුව + ප්‍රත්‍ය කෘදන්ත අර්ථය කර + තබ්බ කාතබ්බ කටයුතු / කළයුතු කර + අනීය කරණීය කටයුතු / කළයුතු යුජ + ණ්‍ය යොජ්‍ය යෙදිය යුතු පද + ත්‍ය පත්තයිය පැමිණිය යුතු
2. කිතක
-
කිතක පද වාක්‍ය අවසානයට යෙදුනු විට එම වාක්‍ය සම්පූර්ණ නොවෙයි. කිතක පද අවසාන ශුද්ධ ක්‍රියාවක් නොගනී.
-
කිතක පද සහිත වාක්‍ය සම්පූර්ණ කිරීමට "හොති" පදය යෙදිය යුතුය. එවිට සම්පූර්ණ වාක්‍ය ලැබේ.
උදා:-
i. කසිතබ්බං හොති - සීසෑ යුතු වෙයි
ii. ගතො හොති - ගියේ වෙයි -
ධාතුවක් අගට න්ත, මාන ආදී ප්‍රත්‍ය යෙදීමෙන් සෑදෙන කෘදන්ත පද වර්ථමාන කාල මිශ්‍ර ක්‍රියා අර්ථයක් ගනී.
ධාතුව + ප්‍රත්‍ය කෘදන්ත අර්ථය හස + න්ත හසන්ත සිනාසෙමින් පච + න්ත පචන්ත උයමින් දිස්ස + මාන දිස්සමාන දකිමින් හස + මාන හසමාන සිනාසෙමින් -
ධාතුවක් අගට ත, ත්වන්තු, තාවි ආදී ප්‍රත්‍ය යෙදීමෙන් සෑදෙන කෘදන්ත පද අතීත කාල අර්ථයක් ගනී.
ධාතුව + ප්‍රත්‍ය කෘදන්ත අර්ථය භුජ + ත භුත්ත අනුභව කළ මුව + ත මුත්ත මිදුණු භුජ + තවන්තු භුත්තවා අනුභව කරන ලද භුජ + තාවි භුත්තාවි අනුභව කරන ලද -
ධාතුවක් අගට තුං ප්‍රත්‍ය යෙදීමෙන් සෑදෙන කෘදන්ත පද නිපාත වශයෙන්ද ගත හැක. මෙම පද ට, පිණිස, සඳහා යන අර්ථ ප්‍රකාශ කෙරේ.
පචිතුං පිසන්ට
පිසීම පිණිස
පිසීම සඳහාධාවිතුං දුවන්ට
දිවීම පිණිස
දිවීම සඳහාදාතුං දෙන්ට
දීම පිණිස
දීම සදහාඅභ්යාස:-
පෙළ පොතේ අභ්‍යාසය 05 කොටස් 4 ම කරවන්න.
ශ්‍රේණි විභාගය 2011
i. පාලි භාෂාවේ කිතක පද පිළිබඳව කෙටි හැඳින්වීමක් කරන්න. (ල. 3)
