21 පාඩම, බෞද්ධ කර්ම සංකල්පයේ විශේෂත්වය (ඉගැන්වීම් උපකාරක කෙටි සටහන්)

ජෛන ධර්මයට අනුව කර්මය යනු ආත්මය හා බැඳුනු අංශු විශේෂයකි. නමුත් බුදුදහම මෙය ප්‍රතික්ෂේප කරයි.

බුදු දහමේ කර්මය ලෙස හඳුන්වන්නේ සිතාමතා තිදොරින් සිදු කරන ක්‍රියාවන්ය.

බුදුන් වහන්සේ කර්මය යනු කුමක්දැයි මෙසේ දේශනා කළ සේක.
"චේතනාහං භික්ඛවේ කම්මං වදාමි. චේතයිත්වා කම්මං කරෝති කායේන වාචාය මනසා"
"මහණෙනි, මම චේතනාව කර්මය යැයි කියමි. සිතින් සිතා කයින්, වචනයෙන්, මනසින් කර්ම රැස් කරයි"

සියලූදේ පෙර කර්මය අනුව සිදු වෙතැයි ඉගැන්වීම පුබ්බේකත හේතුවාදයයි.

බුදුදහම පුබ්බේකත හේතුවාදය ප්‍රතික්ශේප කොට ඒ වෙනුවට පංච නියාම ධර්ම ඉදිරිපත් කරයි.

1. උතු නියාම :- කාලගුණික වෙනස්වීමෙන් සිදුවන බලපෑම උතු නියාමයයි.
උදා:- නියං කාලයේ ආහාර හිඟ වීම.

2. බීජ නියාම :- ජීව විද්‍යාත්මක නියාම ධර්ම බීජ නියාමයට අයත් වේ.
උදා:- දරුවන්ට මාපියන්ගේ හැඩරුව ලැබීම.

3. කම්ම නියාම :- ඒ ඒ කුසල අකුසල කර්මයට අනුව ඒ ඒ විපාක ලැබීම කම්ම නියාමයයි.

4. ධම්ම නියාම :- ස්වභාව ධර්මයට අනුකූලව සිදුවන දේ ධම්ම නියාමයයි.
උදා:- වයස්ගත වීම.

5. චිත්ත නියාම :- මනසේ ක්‍රියාකාරීත්වය පිළිබඳ නියාමයන් චිත්ත නියාමයයි.
උදා:- එකවර සිත් දෙකක් හට නොගැනීම.

සමහර කර්මයන්ගේ විපාක බාහිර කරුණු නිසා වෙනස් වේ.

පයෝග සම්පත්ති - සමහර අකුසල කර්ම විපාක නොදේ.

පයෝග විප්පත්ති - සමහර කුසල කර්ම විපාක නොදේ.

ගති සම්පත්ති - ධනවත් පවුලක ඉපදීම නිසා යම් යම් අකුසල කර්ම විපාක නොදීම ගති සම්පත්තියයි.

ගති විප්පත්ති - දිළිඳු පවුලක ඉපදීම නිසා යම් යම් කුසල කර්ම විපාක් නොදීම ගති විප්පත්තියයි.

උපධි සම්පත්ති - දිළිඳු පවුලක ඉපදුනද මනා රූ සපුව නිසා සැප සම්පත් විඳීමට ලැබීම උපදි සම්පත්තියයි.

උපධි විප්පතිති - ධනවත් පවුලක ඉපදුනද ශාරීරික අඩුපාඩු නිසා සැප සම්පත් විඳීමට නොලැබීම උපධි විප්පත්තියයි.

කාල සම්පත්ති - රටේ සමෘදිමත් කාල වලදී සමහර අකුසල කර්ම විපාක නොදීම කාල සම්පත්තියයි.

කාල විප්පත්ති - රටේ ආර්ථීකමය දුෂ්කර කාල වලදී සමහර කුසල කර්ම විපාක නොදීම කාල විප්පත්තියයි.

පාඩමේ දැක්වෙන බෞද්ධ කර්ම සංකල්පයේ විශේෂතා පහත් ගොනු කොට ඇත.

සටහන:-
පාඩමට අදාලව කෙටි සටහනේ ඇති වැදගත්ම කොටස මෙය බව පහදන්න.

1. චේතනාව මුල් කොට ඇති ක්‍රියා කර්ම ලෙස හැඳින්වීම.

2. සියල්ල සිදුවන්නේ පෙර කල කර්මයට අනුව නොවන බව පිළිගැනීම.

3. ඇතැම් කර්මයන්ගේ විපාක උත්සාහය වැනි බාහිර කරුණු වලින් පාලනය කල හැකි බව පිළිගැනීම.

4. සියලූව අතීත කර්ම ගෙවා අවසන් කිරීමෙන් තොරව අර්හත්වය තුලින් නිර්වාණය ලැබිය හැකි වීම.

5. ස්වෝත්සාහයෙන් අර්හත්වයට පත්වනු මිස දෙවි කෙනෙකුට හෝ අන් අයෙකුට යාඥා කර කර්ම විපාක සඳහා සමාව ලබාගත හැකියැයි සඳහන් නොවීම.

අභ්‍යාස:-

ශ්‍රේණි විභාගය 2016
1. බෞද්ධ ඉගැන්වීමට අනුව කර්මය යනුවෙන් හඳුන්වා ඇත්තේ කුමක්ද? (ල. 5)
2. පුද්ගලයා කෙරෙහි බලපාන් එකම දේ කර්මය නොවන බව නියාම ධර්ම අනුව පැහැදිලි කරන්න. ( ල.5)
3. කාල සම්පත්තිය හා කාල විප්පත්තිය කර්ම විපාකය සඳහා බලපාන්නේ කෙසේද? පහදන්න. (ල. 5)

ශ්‍රේණි විභාගය 2013/2015
1. බෞද්ධ කර්ම සංකල්පයේ විශේෂතා කෙටියෙන් පැහැදිලි කරන්න. (ල.5)