බුද්ධ කාලයේ ගම හා පන්සල අතර පැවති සබැඳියාව.
බුද්ධ කාලයේ පටන් අන්යෝන්ය වශයෙන් පැවති ගිහි පැවිඳි සබඳතාවය ගම හා පන්සල අතර සබඳතාවය නමින් හැඳින්වේ.
බුද්ධ ප්රමුඛ සංඝ රත්නය ගම් නියම් ගම් හි සැරිසරමින් ධර්ම දේශනා කලද පසු කලෙක ආරාම පූජාව ඇරඹීමෙන් පසුව එම ආරාම කරා ජනතාවගේ පැමිණීම සිදුවිය.
ගිහි පිරිස පිණ්ඩපාතික භික්ෂූන්ට මෙන්ම භික්ෂූන් නිවෙස් වලට වැඩම කරවාත් දන් පිළිගැන්වූහ.
භික්ෂූන් නිවෙස් වලට වැඩමවා දන් පිළිගැන්වූහ.
ඉහත පරිදි ආමිශ දනයෙන් උපකාර කල ගිහියාට බුද්ධ ප්රමුඛ සංඝරත්නය ධර්ම දානයෙන් ප්රති උපකාර කලහ.
උදා:-
1. දීඝජානු කෝලිය පුත්රයා, කිසාගෝතමී, කොසොල් රජු වැනි විවිධ තරාතිරම් වල අය විවිධාකාරයේ ගැටළු විසඳාගැනීමට බුදුරඳුන්ගේ පිගිට පැතූ අවස්ථා ත්රිපිටකයේ දැක්වේ.
2. කෙත පාළු වූ ගොවියාට, රෝහිණී ගඟේ ජලය වෙනුවෙන් ශාක්ය කෝලිය ගැටුම වැනි අවස්ථා වලදී බුදුරදුන් ඔවුන් වෙත් වැඩම කොට පිහිට වූ සේක.
බුද්ධ පරිනිර්වාණයෙන් පසු කාලීනව ගම හා පන්සල අතර පැවති සබැඳියාව
සම්බුද්ධ පරිනිර්වාණයෙන් කාලයත් සමග භික්ෂුව සංචාරක ජීවිතයට වඩා ආරාමික ජීවීතයට හුරු වූහ.
කාලීන අවශ්යතා අනුව ධර්මය පමණක් නොව වෙනත් උචිත ශිල්ප ශාස්ත්ර ද උගන්වන මධ්යස්ථානය බවට පන්සල පත්විය. එහි ප්රතිඵලයක් ලෙස නාලන්දා, වික්රමශීලා වැනි විශ්වවිද්යාල පවා බිහි විය.
එසේම ලක් වැසියාගේ ආගමික, සංස්කෘතික, වෛද්ය හා අධ්යාපනික මධ්යස්ථානය වූයේ ගමේ පන්සලයි. ගැමි දරුවාගේ පටන් රජ කුමරා දක්වා ශිලප උගත්තේ ගමේ පන්සලෙනි.
එවන් භික්ෂුව රැකගැනීම හා පෝෂණය කිරීම රජුගේ වගකීම විය.
රටේ හා ගමේ ආරක්ෂාව සහ සාමය, සමගිය ඇති කරවීමට, රාජ්ය අර්බුද සමතයකට පත් කිරීමට මෙන්ම නඩු හබ විසඳීමටද භික්ෂූන් වහන්සේගේ දායකත්වය ලැබුණි.
ගමේ පොදු කටයුතු සාකච්ඡා කිරීමට හා රැස්වීම් පැවැත්වීමට ජනතාව එක්රැස් වූයේ ගමේ පන්සලටයි.
ගම්වැසියාගේ ගුණ නැණ පෝෂණය කරමින් උපතේ සිට මරණය දක්වා සෑම කටයුත්තකටම සම්බන්ධ වෙමින් අවවාධ අනුශාසනා සපයමින් ගමට නායකත්වය දුන්නේ ගමේ පන්සලයි.
අභ්යාසය:-
ශ්රේණි විභාගය 2015
1. ගම සහ පන්සල අතර අතීතයේ පැවති සබඳතාවය කෙබඳු වී දැයි පැහැදිලි කරන්න. (ල.7)