8 පාඩම, බුද්ධ චරිතයෙන් පිළිබිඹු වන නායකත්ව ලක්ෂණ (ඉගැන්වීම් උපකාරක කෙටි සටහන්)

බුදුරදුන් තුල පැවති රහසින්වත් පවු නොකිරීම, මහා කරුණාව, මෛත්‍රිය, අධිෂ්ඨානය, වීර්යය, නිරහංකාරත්වය, අයුක්තියට නොසැලීම, යුක්තියට ගරු කිරීම ආදී විශිෂඨ චරිත ලක්ෂණ නිසා හෙතෙම නායකයෙකු ලෙස පිළිගැනීමට ලක්විය.

මීට අමතරව බුද්ධ චරිතයෙන් පිළිබිඹු වන නායකත්ව ලක්ෂණ බොහෝය.

1. සියලූදෙනාට සමානාත්මතාවයෙන් යුතුව සැලකීම
පංචමහා ගංගා මහ මුහුදට වැටුනු කල සියල්ල මුහුදු ජලය වන්නා සේ කවර කුලයකට, ජාතියකට, වර්ණයකට අයත් වූවත් පැවිදි වූ කල සියලූ දෙනා ශාක්‍යපුත්‍ර වන බව බුදුරදුන් වදාළහ.

2. තම ශ්‍රාවකයන්ගේ දක්ෂතාවයන්ට මුල් තැන දීම හා ඔවුන්ට සුදුසු පරිදි වගකීම් පැවරීම
උදා:-
i. පසුකාලීනව පැවිදි උපසම්පදා කිරීමේ වගකීම භික්ෂු සංගයා වෙත පවරා දීම.

ii. චතුරාර්ය්‍ය සත්‍ය විස්තර කිරීමේ වගකීම සැරියුත් තෙරණුන්ට පවරා බුදුරදුන් ධර්මාසනයෙන් බැහැර වූ අවස්ථාව.

iii. දක්ෂතාවය හා ප්‍රවීණත්වය හඳුනාගැනීම සහ සුදුසු තනතුරු ප්‍රදානය කිරීම
බුද්ධිමතුන් අතර අග තනතුර - සැරියුත් හිමි
සෘද්ධිමතුන් අතර අග තනතුර - මුගලන් හිමි
ධර්ම භාණ්ඩාගාරික තනතුර - ආනන්ද හිමි

3. තම අනුගාමිකයන් ආරක්ෂා කරගැනීමට ක්‍රියා කිරීම
උදා:-
කුමාර කාශ්‍යප මාතාවගේ දරුගැබ පිළිබඳ ගැටලූවෙදී සාධාරණ විනිශ්චයක් ලබා දී කාශ්‍යප මාතාව චෝදනාවෙන් මුදවා ගැනීම.

4. අන්‍ය මත වලට ඇහුම්කන් දීම
උදා:-
අන්‍ය මත වලට ගරුකොට විනය නීති පැනවූ හා වෙනස් කල අවස්ථා
i. වැසි කාලයේදී වස් වැසිය යුතු බව - බිම්බිසාර රජුගේ ඉල්ලීම පිට
ii. භික්ෂූන්ට අතිරේක චීවරයක් පරිහරණයට අනුමැතිය - ජීවක වෛද්‍යවරයාගේ ඉල්ලීම පිට
iii. භික්ෂූන්ට අවශ්‍ය වැසි සළු, ගිලන් ඛෙහෙත ආදිය අනුමත කිරීම - විශාකාවගේ ඉල්ලීම පිට

5. ආදර්ශමත් වීම
උදා:-
බුදුරදුන් අල්පීච්ඡතා ජීවිටයේ අගය පැහැදිලි කලේ තමන් වහන්සේ අල්පේච්ඡතා ජීවිතයක් ගත කරමින්ය.

සටහන:-
බුද්ධ චරිතයේ නායකත්ව ලක්ෂණ විමසන විභාග ගැටළුවකදී පාඩමේ සඳහන් නායකත්ව ලක්ෂණ විග්‍රහ කිරීම වඩාත් උචිත වේ.

අභ්‍යාස:-

ආදර්ශ ප්‍රශ්න

1. ආදර්ශවත් නායකයෙකු කටයුතු කල යුතු ආකාරය බුද්ධ චරිතය ඇසුරින් පැහැදිලි කරන්න. (ල. 10)