ලෝකයේ හා ශ්‍රී ලංකාවේ ස්වභාවික උපද්‍රව හා ඒවායේ සිදුවීම්
භෞතික පරිසරයේ වරින්වර හට ගන්නා හදිසි වෙනස්වීම් නිසා ඇතිවන විනාශකාරී ප්‍රතිඵල ස්වභාවික උපද්‍රව ලෙස හැදින්වේ.
ජන සංඛ්‍යාව වැඩි වීමත් සමග මිනිස් අවශ්‍යතා වැඩි වීමත් සිදු වන නිසා එමගින් ඇතිවන මානව ක්‍රියාකාරකම් ස්වභාවික උපද්‍රව තීවුර කිරීමට හේතු වී ඇත. ස්වභාවිකව සිදුවන මෙම ක්‍රියාකාරකම් වළක්වාලීමට අපහසුය.නමුත් සිදුවන හානිය අවම කර ගත හැකිය.
භූමිකම්පා,ගිනිකදු පිපිරීම්,සුනාමි,වාසුළි,නායයාම්,නියග,අකුණු,ලැව්ගිනි,අයිස් කදු කඩා වැටීම් ආදිය ස්වභාවික උපද්‍රව ලෙස හදුනා ගත හැකිය.
1.භූමිකම්පා
පෘතුවි අභ්‍යන්තරයේ ඇති වන කැලබිම නිසා ගොඩ නැගෙන ශක්තිය ක්ෂණිකව මුදා හැරීම නිසා භූමිකම්පා හට ගනී.
පෘතුවි අභ්‍යන්තරයේ තද පාෂාණ වලින් යුක්ත වූ භූ තැටි කොටස අධික උෂ්ණත්වයෙන් යුත් ද්‍රව්‍යමය ස්වභාවයක් ගනී.මෙම කලාපයේ ඇති ශක්තිය භූ තැටි මායිම් ඔස්සේ පෘතුවිය මතු පිටට ක්ෂණිකව මුදා හැරීම නිසා භූමිකම්පා ඇතිවේ.
ලෝකයේ ප්‍රමාණයෙන් විශාල භූ තැටි තුනකි.එනම්,
1.පැසිපික් තැටිය
2.ඉන්දියන් තැටිය
3.පිලිපීන තැටිය
භූමිකම්පා ආකාර තුනකට සිදු වේ.එනම්,
1.තැටි එකිනෙක ඈත් වීම නිසා
2.තැටි එකිනෙකට ගැටීම නිසා
3.තැටි තල එකිනෙක තුලට ගමන් කිරීම නිසා
භූමිකම්පා වල තීවුරතාව මැනීම සදහා රිච්ටර් පරිමාණය යොදා ගනී.1935 දී චාල්ස් එෆ් රිච්ටර් විසින් මෙය සොයා ගෙන තිබේ.
භූමිකම්පා නිසා සිදු වන හානි:
1.මිනිස් දේපල හා ජිවිත විනාස වීම
2.නගර මුළුමනින්ම විනාශ වීම
3.භූමිකම්පා සාගරයේ ඇති වූ විට සුනාමි තරංග හේතුවෙන් මුහුද ගොඩ ගැලීමෙන් ඇති වන විනාශකාරී තත්වය
2.නායයෑම්
බැවුම් ප්‍රදේශ වල ඉහල ප්‍රදේශයක පිහිටි පස් තට්ටු ඒ මත පිහිටි ගස්වැල් ආදියද සමග පහලට රූටා යාමක් නායයාමක් ලෙස හැදින්වේ.
නායයාමකට හේතු දෙවර්ගයකි.
1.ස්වභාවික හේතු
2.මිනිස් ක්‍රියාකාරකම්
1.ස්වභාවික හේතු
වර්ෂාපතනයේ දැඩිකම
පාෂාණ වර්ගය
භූමිකම්පා
උපස්ථර වලින් කාන්දු වන ජාල වහනය
2.මිනිස් ක්‍රියාකාරකම්
අධික බෑවුම් ප්‍රදේශ වල වන වැස්ම ඉවත් කිරීම
අක්‍රමවත් භුමි පරිවහනය
ස්වභාවික ජල මාර්ග අවහිර කිරීම
උස්බිම් වල ජලය රදවා තැබීම
පතල් කැණීම
නායයෑම් වල ප්‍රභේද :
1.ගල් පෙරලීම
2.පැත්තකට ඇල වීම
3.ගිලා බැසීම
4.තට්ටු වශයෙන් ලිස්සා යාම
5.පස් තට්ටු ඇද හැලීම
ප්‍රතිඵල :
1.ජිවිත හා දේපල විනාශ වීම
2.භුමිය මුහුණුවර වෙනස් වීම
නායයාමක් වීමට පෙර දක්නට ලැබෙන ලක්ෂණ :
1.නිවාස වල අත්තිවාරම් සහ බිත්ති වල පිපිරීම් ඇති වීම
2.මහා මාර්ග වල ක්‍රමයෙන් ඇති වන ඉරි තැලීම්
3.පොලොව යට ඇති නල පද්ධතීන් කදි බිදී යාම
4.අලුත් දිය උල්පත් මතුවීම
5.පොළොවේ ගිලා බැසීම්
6.ක්‍රමයෙන් ඇලව යන ගස් දක්නට ලැබීම
නායයෑම් අවම කර ගැනීමට කල හැකි දේ:
1.හෙල්මළු ක්‍රමයට සකස් කල වගා කටයුතු කිරීම
2.පොලොව මතු පිට ජලය හොදින් බැස යාම සදහා සුදුසු කානු සැකසීම
3.පාංශු ස්තර රැක ගැන්මට පරීක්ෂණ කිරීම
4.නායයාම් ගැන ජනතාව දැනුවත් කිරීම
ශ්‍රී ලංකාවේ නායයාම් බහුලව සිදු වන දිස්ත්‍රික්ක :
1.මාතලේ
2.මහනුවර
3.කෑගල්ල
4.නුවරඑලිය
5.බදුල්ල
6.රත්නපුර
7.ගාල්ල
8.මාතර
3.නියග
ඇති වන ප්‍රදේශ :
1.අප්‍රිකානු ප්‍රදේශය (චැඩ්,සුඩානය)
2.බටහිර ඕස්ට්‍රේලියාව
3.ඉන්දියාව (බටහිර රාජස්ථානය)
ශ්‍රී ලංකාවේ නියග බහුලව සිදු වන දිස්ත්‍රික්ක :
1.හම්බන්තොට
2.අනුරාධපුර
3.පුත්තලම
4.මන්නාරම
5.අම්පාර
6.මොනරාගල
7.කුරුණෑගල
8.පොලොන්නරුව
9.වව්නියාව
10.මඩකලපුව
4.ජල ගැලීම්
ඇති වන ප්‍රදේශ:
1.මිසිසිපි ගංගාව ආශ්‍රිත ප්‍රදේශ
2.හොවැන්හෝ චීනය
3.ගංගා නම් ගංගාව
ශ්‍රී ලංකාවේ ජල ගැලීම් බහුලව සිදු වන දිස්ත්‍රික්ක :
1.කළුතර
2.කොලබ
3.ගම්පහ
4.ගාල්ල
5.මාතර
6.අම්පාර
7.හම්බන්තොට
8.පොලොන්නරුව
9.මඩකලපුව
ශ්‍රී ලංකාවේ ජල ගැලීම් වලට භාජනය වන ගංගා:
1.කැළණි ගග
2.කළු ගග
3.ගල්ඔය
4.ගින්ගග
5.නිල්වලා ගග
6.වලවේ ගග
7.මහවැලි ගග
උසස් පෙළ
ආර්ථික විද්‍යාව
(සිද්ධාන්ත/පුනරීක්ෂණ)
තනි හෝ කණ්ඩායම් පන්ති
076-6557372 (කොළඹ/ගම්පහ අවට පමණි)
(විශ්වවිද්‍යාල සිසුවෙකු විසින් මෙහෙයවයි)
