|
සද්ධර්මරත්නාවලිය( දඹදෙණිය රාජධානිය - ධර්මසේන හිමි ) |
|
දෙවන පැරකුම් රාජ්ය කාලය |
|
සද්ධර්මයේ ස්ථිර පැවැත්ම "සද්ධර්මයෙහි ස්ථිර පැවැත්ම කැමති වන ධරමසේන නාහිමියෝ උතුම් සද්ධර්මරත්නාවලිය ලියූහ." |
- සාමාන්ය පොදුජනයා අරමුණ කරගත් බව
|
"යම් කෙනෙක් නුවණ මඳ වත් ..." |
- සද්ධර්මරත්නාවලියට ඇසුරු කරගත් ග්රන්ථය
|
ධම්මපදට්ඨකථාව (බුද්ධඝෝෂ හිමියන්ගේ පාලි අටුවා ග්රන්ථයකි.) |
- ධම්මපදට්ඨකථාවට ඇසුරු කරගත් ග්රන්ථය
|
ධම්මපද ග්රන්ථය |
- කතුවරයා ස්වාධීන මගක යමින් ග්රන්ථය රචනාකල බව
|
"පාලි ක්රමය හැර අර්ථය පමණක් ගෙන අප කළා වු ප්රබන්ධයෙහි " |
- සද්ධර්මරත්නාවලියේහි විශේෂ ලක්ෂණ
|
- බණකතා රීතිය
- කතුවරයාගේ ස්වාධීනත්වය
- නිර්මාණ ශක්තිය
- විශේෂ කතා කලාව
- ජීවිත පරිඥානය
|
- සද්ධර්මරත්නාවලියේහි භාෂා භාවිතය
|
- පණ්ඩිත ප්රිය භාෂාව
- ගැමි භාෂාව
- උපමා, පිරුළු භාවිතය
- කෙටිවැකි හා දිගුවැකි භාවිතය(වර්ණනාත්මක අවස්ථා)
- සංවාදාත්මක භාෂාව
|
- සද්ධර්මරත්නාවලියේහි කතා වස්තුවලට ආවේණික ලක්ෂණ
|
- කතාවේ අරමුණ ආරම්භයේ දැක්වීම.
- දහම් පණිවිඩයක් අවසානයේ දැක්වීම.
- කතාවට හේතුවූ අතීත කතාව දැක්වීම.
|
- සද්ධර්මරත්නාවලියේ උග්ගසේන සිටුපුත්හුගේ වස්තුව පිහිටි ස්ථානය
|
256 වන කතාවස්තුව |
- උග්ගසේන සිටුපුත්හුගේ වස්තුවෙහි දහම් පණිවිඩය
|
"මේ සිත තබා අනුන්ට හෙළා පෙළා කීමෙන් දුරු විය යුතු." |
- උග්ගසේන සිටුපුත්හුගේ වස්තුවෙහි අතීත කතාව
|
බරණැස් නුවර වැසියන් කාශයප බුදුන් රන් දාගැබක් ඉදිකරන අවස්ථාවේ වූ සිද්ධියකි.
|
උග්ගසේන සිටුපුත්හුගේ වස්තුව රසවින්දනය..
උග්ගසේන කතා රසය මැවීමට රචකයා ඉවහල් කරගත් සාධක විමසන්න.
හාස්යජනක උපහාසාත්මක වැකි භාවිතය
- "විද්දත් දූත් නොබෝ කලකින් සිටුපුත් හට පුතකු වදා පියා නළවන කල 'ගැල් රකින්නාවුගේ පුත ' , 'බර උසුලන්නවුගේ පුත ....කිය කියා නළවයි."
- "තොප ගිය මැනව හුන මැනව තොප කුමකුත් නොදන්නනා තැනැත්තාවුගෙන් මට කම් කිම් ද? "
- "ලදොත් ජිවත් වෙමි. නොලද්දොත් මියෙමි. සිතාගෙන නොකා නොබී හැඳට ගොස් වැද හොත්තාහ.
ත්රාසය මෙන්ම භීතිය ප්රබලව මැවීම
- "කොක්සන් ගසන නියාවෙන් ඇඟිලි පෑ හිගි කොට ලා හුණදඩු අග සිට ලා නික්ම සිස් අහස ම සත් විටක් පෙත්තක් මෙන් සිසැරී බැස..." (උග්ගසේනයන් විද්දත් දූටත් වඩා දක්ෂ ලෙස රංගනයේ යෙදෙන මොහොත )
- "හුණ දඩු අගදී නටන එක් ශිල්ප බලයෙන් උඩ අහස සක්මනුත් කෙරෙයි, නටයි, ගීත් කියයි."(විද්දත් දුවගේ රංගනය)
අවස්ථා නිරූපණය තුලින් පාඨක සිත් විස්මයට පත් කිරීම
- "එක් දවසක් කඹයේ නටන එකකුගේ දුවක් හුණ දඩු අගදී නටන එක් ශිල්ප බලයෙන් උඩ අහස සක්මනුත් කෙරෙයි, නටයි, ගීත් කියයි."(විද්දත් දුවගේ රංගනය)
- "එක් තෙර කෙනෙක් සිගා වැඩි සේක. ගෙනයන ගැල්වල බතුත් බොහෝ ඇත.... "
- "ඒ විද්දත් දූත් නොබෝ කලකින් සිටුපුත් හට පුතකු වදා පියා නළවන කල 'ගැල් රකින්නාවුගේ පුත ' , 'බර උසුලන්නවුගේ පුත ....කිය කියා නළවයි."
- උග්ගසේන නම් සිටු පුත් ද බුදුන් ඇතුළු නුවරට නොවඩනා තෙක් ම කෙළි ළළු බලන්නට රැස් වූවන්..."
උග්ගසේන සිටුපුත්හුගේ වස්තුවෙහි භාෂාවේ ප්රබලත්වය විමසන්න.
ස්වකීය උපමා භාවිතය
- "අවකප්පනයෙන් සෑදු හසු රෑන අල්වා ඇදි ඇදි සේ දුවන්නා සේ"
- "සැට වස් ගිය මහ තෙර කෙනෙකුන් මෙන් "
- පැසුණු ගොයම් මුල් වූවා සේ"
'ලා' නිපාතය ප්රබලව යොදා ගැනීම
- "අහසට නැගී ලා"
- "දකුණත දික් කොට ලා"
- "මට කම් කිම්දැයි කියා ලා"
කෙටි යෙදුම් භාවිතය
- "ම දූ විකුණන්නා නැත. රන් හැර ගැන නොදෙමි. අපටත් රක්ෂාවක් නම් ඌම වේද? නොලද්දොත් මියෙත් නම් මිය ප්රයෝජන කිම්ද?"