නවකතාව

නවකතාව යනු ගද්‍යමය ප්‍රබන්ධයකි. එය කිසියම් කතාවස්තුවක රාමුවක් තුළ සිදු වන අවස්ථාවන්ගේ සහ චරිතයන්ගේ නිරූපණයක් වේ. ඒ අනුව,

1. චරිත හා අවස්ථා නිරූපණය
2. ප්‍රබන්ධ හෙවත් කල්පිත කතාන්තර ස්වරූපය.
3. ගද්‍ය ලේඛනයක් වීම.

යන අංග, වර්තමාන නවකතාවේ මූලික අංග වශයෙන් හඳුනා ගත හැකි ය. ලෝක සාහිත්‍ය ඉතිහාසය දෙස බලන විට, සංකල්පනාත්මක හෙවත් කල්පිත ප්‍රබන්ධකරණයේ තුන්වැනි අවස්ථාව සේ ගැනෙන්නේ, නවකතාව ය. මුලින් ම බිහි වූයේ, වීර කාව්‍ය යි. ඉන්දියාවේ ව්‍යාස ඍෂීන් විසින් විරචිත සේ සැලකෙන මහා භාරතයත්, වාල්මීකි ඍෂීන් විසින් රචිත රාමායණයත්, ග්‍රීසියේ හෝමර් විසින් පබඳින ලදැයි සැලකෙන ඉලියඞ් සහ ඔඩිසි යන මහා කාව්‍ය ද්වයයත් ප්‍රබන්ධ සාහිත්‍යයේ මුල් අවස්ථා සේ හඳුනාගෙන ඇත. ඉන් අනතුරු ව ආවේ, ප්‍රේම කාව්‍යයයි. එය ප්‍රබන්ධ ගණයෙහි ම ලා සැලකෙයි.

මේ අනුසරින් ලෝකයේ ප්‍රබන්ධ සාහිත්‍යය තුළ පැනෙන තුන්වැනි ප්‍රබන්ධ අවධිය ලෙස, නවකතාව බිහි විය. අලුත් ප්‍රබන්ධකරණය “නවකතාව” සේ හැඳින්වීමට පටන් ගැනිණි. එය නවල් (Novel) හෙවත් නවකතාව වනුයේ,
“අලුත්” යන අරුතිනි. ඉංග්‍රීසි බසට එම පදය එක් වන්නේ, ලතින්  Novellus යන වදනිනි. පුනර්ජීවන යුගයේ මුල් අවධියේ දී, මෙම වදන වහරට එන්නේ, “අලුත් කතාන්තරය” යන අරුත සහිතව ය. සුප්‍රකට ඉතාලි ජාතික ජියෝවන්නි බොකාෂියෝ විසින් ලියන ලද ‘දිකැමරන්’ කෘතිය හඳුන්වන ලද්දේ, “නොවෙලා” (Novella) යන වදනිනි. ‘දිකැමරන්’ කතන්දර ඉංග්‍රීසි බසට නැඟීමත් සමඟම, Novel යන පදය, ඉංග්‍රීසි බසෙහි වහරට පැමිණියේ ය. 

ගද්‍යයෙන් ලියැවෙන ප්‍රබන්ධ කලා විශේෂයක් ලෙස, නවකතාව ලෝක සාහිත්‍ය වහරට එක් වන්නේ එලෙසිනි. ගද්‍යයෙන් කරන ලද කල්පිත ප්‍රබන්ධ රචනය, පුරාණ ලෝකය පුරා ම පැතිර ගිය කලාවක් බව පෙනේ. ඒ කෘතීන්  හඳුන්වනු සඳහා නවකතාව යන වචනය නොයෙදුණු නමුදු, නවකතාවේ මූලාවස්ථාව සේ සැලකිය යුතු වන්නේ, එකී ප්‍රබන්ධ ය. පසු කාලීන ව යුරෝපීය සාහිත්‍ය සම්ප්‍රදායේ කොටසක් බවට පත් වූ බොහෝ කතාන්තර ආරම්භ වූයේ මිසරයේ ය. ඉන්දියාවේ දී නවකතාවේ පෙර ගමන්කරු සේ හඳුනාගත හැක්කේ, හයවැනි සියවසේ අපර භාගයේ විසූ සංස්කෘත පඬිවරයකු වන දණ්ඩීන් විසින් විරචිත දශ කුමාර චරිතයයි. බොහෝ සාහිත්‍ය විද්වතුන් විසින් සැබෑ ම මුල් නවකතාව ලෙස සලකනු ලබන ගෙංජි කතාන්තරය, ජපන් ජාතික කතුවරියක වන මුරසකි ෂිකිබු ආර්යාව විසින් එකළොස්වැනි සියවසේ දී ලියනු ලැබිණි. 1935 දී එම කෘතිය ඉංග්‍රීසි බසට නැඟුණේ, The Tale of Genji යන නමිනි.

ශ්‍රී ලංකාවේ සිංහල පාඨකයන්ට “නවකතාව” නමැති කලා මාධ්‍යය පිළිබඳව පළමුවරට දැන ගැනීමට ලැබෙන්නේ, දහනවවැනි සියවසේ දී ය. ආදි ම සිංහල නවකතාකරුවන්ට ස්වකීය මාධ්‍යය අවබෝධ කරගැනීමට මහත් පරිශ්‍රමයක් දැරීමට සිදු විණි. එසේ ම, සිංහල පාඨක ජනයාට ද නවකතා මාධ්‍යය වටහා ගැනීමට මහත් ව්‍යායාමයක යෙදීමට සිදු විය. මුල් ම සිංහල නවකථාකරුවෝ ඉංග්‍රීසි නවකථාවේ ස්වරූපය ඒ හැටියෙන් ම අනුකරණය කිරීමට අසමත් වූහ. කෙසේ වුව ද, සිංහල නවකතාවේ විකාශනය ගැන සිතා බලන විට, මුල් ම අවධියේ පහළ වූ නවකතාකරුවන්ගෙන් ඉමහත් සේවයක් සිදු වූ බව නම් පැහැදිලි ය. ඔවුන් අතින් මෙකී නව කලා මාධ්‍යයට ස්ථිරසාර පදනමක් වැටුණි. 

සිංහල නවකතාවේ වර්තමාන ස්වරූපයෙහි මූල බීජය දක්නට ලැබෙන්නේ 1905 වසරේ දී අලුත්ගමගේ සයිමන් ද සිල්වා විසින් ලියා පළ කරන ලද මීනා නමැති කෘතිය තුළ ය. ඔහුගේ සෙසු නවකතා අතර, තෙරීසා සහ අපේ ආගම නමැති කතා දෙක ද දක්නට ලැබෙයි.

මීනා පළ වන්නේ 1905 වසරේ දී ය. එනම්, පියදාස සිරිසේනගේ ඉතා සුප්‍රකට, එමෙන් ම අතිශයින් ම ජනප්‍රියත්වයට පත් වූ ‘රොස්ලින් සහ ජයතිස්ස’ යන නවකතාව පළවන්ට අවුරුද්දකට පෙර ය. ඇතැම් සාහිත්‍යවේදීන් පවසන ආකාරයට, ඉංග්‍රීසි නවකතාවේ ආදි කර්තෘවරයා ලෙස සැලකෙන සැමුවෙල් රිචඞ්සන්ට, නවකතාව කුමක්දැයි ඉංග්‍රීසි පාඨකයනට හඳුන්වා දීමේ ගෞරවය හිමිවන්නාක් මෙන් ම, පියදාස සිරිසේනට සිංහල නවකතා ඉතිහාසයෙහි  විශේෂ ස්ථානයක් හිමි වෙයි. මුල් ම සිංහල නවකතාව ලියූ ඒ. සයිමන් සිල්වා ලියූ මීනා, තෙරීසා හා අපේ ආගම යන නවකතා තුනෙන් ම, සිංහල පාඨකයන්ට මෙම අලුත් සාහිත්‍යාංගය පිළිබඳව, පියදාස සිරිසේනගේ  නවකතාවලින් පමණ අවබෝධයක් ලබාගත හැකි වී යයි සිතනු උගහට ය.

පියදාස සිරිසේනගේ දෙවැනි නවකතාව නිකුත් වූයේ අපට වෙච්ච දේ යන නමිනි. ඉනික්බිති ව ඔහු විසින් ලියන ලද නවකතා තරුණියකගේ ප්‍රේමය, ඩිංගිරි මැණිකා, වලව්වක පළහිලව්ව, විමලතිස්ස හාමුදුරුවන්ගෙ මුදල් පෙට්ටිය, මහේශ්වරී, ඩෙබර කෙල්ල ආදිය වේ. 

පියදාස සිරිසේන නවකතාකරණයට පිවිසීමෙන් මඳ කලකට පසු ව, සිංහල ප්‍රබන්ධ ඉතිහාසයෙහි දර්ශනය වන මීළඟ කතුවරයා ඩබ්ලියු. ඒ. සිල්වා ය. ඔහුගේ නවකතාකරණය පිළිබඳව මැදහත් විමර්ශනයක යෙදෙන මහාචාර්ය එදිරිවීර සරච්චන්ද්‍ර, ස්වකීය සිංහල නවකතා ඉතිහාසය හා විචාරය නමැති සුප්‍රකට ග්‍රන්ථයෙහි මෙසේ සඳහන් කළේ ය.

“වර්තමාන නවකථාවන් අතර විශාල සංඛ්‍යාවක්, සිල්වා මහතාගේ කෘති ය. ඔහුගේ සෑම කෘතියක් ම මහජනයා විසින් ඉතා ආශාවෙන් කියවනු ලැබේ. ඔහුගේ කෘති මෙපමණ ජනප්‍රිය වූයේ, ඒවා සියල්ලක් ප්‍රේම කථා වන හෙයිනි. ඒ මතු ද නොවේ. ධර්මිෂ්ඨයා සෑම විට ම ජය ගන්නා, දුෂ්ටයා පරාජය වන, අවසානයේ දී පෙම්වතුන් එක් වන, මනෝ රාජ්‍යයකට ඔහු පාඨකයා ඇතුළු කරවයි. පාඨකයා හමුවෙහි ඔහු මවාපාන මනෝමය ලෝකය, සිරිසේන මහතාගේ ලෝකය තරම් අභව්‍ය නොවන අතර ම, තාත්ත්වික ලෝකය තරම් දුක් පීඩා ආදියෙන් ගහණ වූවක් ද නොවේ. එය ඉතා රමණීය ලෝකයකි. එබඳු ලෝකයක තාවකාලික වශයෙන් වුව ද විසීමට බොහෝ දෙනා කැමති ය. සැබෑ ලෝකයෙහි මෙන් නොව, සිල්වා මහතාගේ මායා ලෝකයෙහි පෙම්වත්හු සියලු ම බාධා මැඩගෙන තම මනෝරථය ඉෂ්ට කර ගනිති. ඔවුහු ජීවිතාන්තය දක්වා වාසනාවෙන් වෙසෙති. ඔවුන්ට බාධා පමුණුවන්ට තැත් කළ දුෂ්ටයාට නිසි දඬුවම් ලැබේ.”

ඩබ්ලියු. ඒ. සිල්වාගේ මුල් ම නවකතාව වන සිරියලතා නොහොත් අනාථ තරුණිය පළ වන්නේ 1909 වසරේ දී ය. ඒ වන විට කතුවරයාගේ වයස අවුරුදු දහනවයක් විය. ඉන් අනතුරුව ලියන ලද කෘතීන් අතර, ලක්ෂ්මි හෙවත් නොනැසෙන රැජිනිය, කැලෑ හඳ, හිඟන කොල්ලා, සුනේත්‍රා නොහොත් අවිචාර සමය, දෛවයෝගය, විජයබා කොල්ලය යන කෘතීන් ද ජූලි හත සහ රිදී හවඩිය යන රහස් පරීක්ෂක නවකතා දෙක ද පාඨකයින්ගේ විශේෂ ප්‍රසාදයට ලක් විය.

මාර්ටින් වික්‍රමසිංහ සිංහල නවකථා ක්ෂේත්‍රයට අවතීර්ණ වන්නේ, 1914 වසරේ දී රචනා කළ ලීලා කෘතියෙනි. 

ජනතාව අතර පැවති මිථ්‍යා මත හා ළාමක අදහස් මුලිනුපුටා දැමීමෙන්, සමාජයේ පැවැත්මට ද පාරම්පරික කුල ධර්මවලට ද හානි නොවන ආකාරයේ ප්‍රේම කතාවක් ගොඩ නැඟීම, ඔහුගේ අරමුණ වූ බැව් පැහැදිලි ය. සිංහල ප්‍රබන්ධ කලාව නව දිසාවකට යොමු කිරීමේ ද, එයට සුවිශේෂ වූ මානුෂික අර්ථයක් දීමේ වාසනා මහිමය ඇති ප්‍රතිභාමත් නවකතාකරුවකු ලෙස මාර්ටින් වික්‍රමසිංහ නැඟී සිටින්නේ, 1925 දී පළ වූ මිරිඟුව නවකතාවෙනි. මෙම නවකතාව මුලින් ම පළ ව ඇත්තේ, මිරිඟු දිය යන නමිනි. 

සිංහල නවකතාව කලාත්මක මඟකට පිවිසුණේ 1944 දී නිකුත් වුණු වික්‍රමසිංහගේ ගම්පෙරළිය කෘතියෙන් බැව් අවිවාදයෙන් පිළිගැනෙන කරුණකි. නවකතාවේ විෂයය පුළුල් කිරීමත්, එය සියුම් කලාත්මක නිර්මාණයක් වශයෙන් අගය කිරීමට සැලැස්වීමත් මෙම නවකතාවෙන් සිදු වූ මහත් ම සේවය වෙයි. නවකතාවක් මගින් කතුවරයකු කිසියම් ජීවන දෘෂ්ටියක් පළ කිරීමට ගත් ප්‍රථම සාර්ථක වෑයම ද, මාර්ටින් වික්‍රමසිංහගේ ගම්පෙරළිය වෙතැයි සැලකීම, සාවද්‍ය නිගමනයක් නොවෙයි. “තුන් ඈඳුතු නවකතාවෙහි” දෙකෙළවරෙහි වන ගම්පෙරළිය හා යුගාන්තය එකට ඈඳෙන්නේ, පසුව රචනා කරන ලද, කලියුගයෙනි. 

ගම්පෙරළිය, කලියුගය හා යුගාන්තය යන තුන් ඇඳුතු නවකතාව එකක් වශයෙන් ගත් කල, එය මාර්ටින් වික්‍රමසිංහ පරිණාමවාදය පිළිබඳ දැරූ දාර්ශනික මතාන්තර නිර්මාණාත්මක ලෙස ප්‍රකාශ කරන ලද අවස්ථාවක් සේ ද සැලකෙයි. 1956 දී නිකුත් වුණු මාර්ටින් වික්‍රමසිංහගේ විරාගය බොහෝ විචාරකයන්ගේ අවධානයටත් විමර්ශනයටත් ලක් වූයේ ය. සිංහල නවකතා වංසය තුළ අරවින්ද වැනි චරිතයක් බිහි වූ මුල් ම වතාව එය විය. ඊට පෙර එවන් චරිත ලක්ෂණවලින් ද, එවන් ආකල්පයන්ගෙන් ද හෙබි චරිතයක් සිංහල නවකතාව තුළ දර්ශනය නො වීය. එහෙයින් අරවින්දගේ චරිතය අපූර්වයක් සේ ඉස්මතු ව පෙනිණි. 

ගම්පෙරළියෙන් පසුව සමාජයත්, මිනිස් ජීවිතයත් දෙස සියුම් අන්දමින් බැලීමට සමත් ප්‍රතිභා සම්පන්න නවකතාකරුවන් කිහිපදෙනකු ම බිහි වූ අයුරු දැක ගත හැකි විය. විශේෂයෙන් ම, ගුණදාස අමරසේකරගේ කරුමක්කාරයෝ (1955) හා මාර්ටින් වික්‍රමසිංහගේ විරාගය (1956) ලියැවීමෙන් අනතුරු ව, සිංහල නවකතා කතුවරුන් වඩාත් උත්සුක වූයේ, ජීවිතයේ ඇතැම් ගූඪ ස්ථාන දෙස බලා, ඒ අනුව ජීවිතය යථාර්ථවත් ව විවරණය කිරීමට ය. ඇතැම් ලේඛකයකු මේ ප්‍රශ්න තම නිර්මාණයන්හි දී සාධාරණීයත්වයට පත් කිරීමට සමත් වූ අතර, ඇතැමෙක් එම කාර්යයෙහි දී අසාර්ථක වූහ. ගුණදාස අමරසේකරගේ යළි උපන්නෙමි (1960), මඩවල එස්. රත්නායකගේ පානෙන් අඳුරට (1963) වැනි කෘතීන් එසේ අසාර්ථක වූ කෘතීන් හැටියට විචාරකයෝ පෙන්වා දෙති. 

මෙම කතුවරුන් විෂයය කරගත් අනෙක් ප්‍රශ්නය නම්, සංස්කෘතික ගැටීම් ය. 

සංස්කෘතික ගැටීම් යනුවෙන් මෙහි අදහස් කෙරෙන්නේ, ගැමි සමාජයෙන් නාගරික සමාජයට සංක්‍රමණය වීම, ගමෙන් විශ්වවිද්‍යාලයට යාම, ලංකාවෙන් පිටරටකට යාම වැනි අවස්ථා ආශ්‍රයෙන් පැන නැගුණු ගැටීම් සමුදායයි. ඇතැම් විට මේ ප්‍රශ්න අතරෙහි ම, ලිංගික ප්‍රශ්නය ද ගැට ගැසී තිබුණේ ය. මෙම ප්‍රශ්නවලට පොදු ස්වරූපයක් දීමට ගත් ප්‍රයත්න අතර, එදිරිවීර සරච්චන්ද්‍රගේ මළගිය ඇත්තෝ (1959) වල්මත් වී හසරක් නුදුටිමි (1962),
සිරි ගුනසිංහගේ හෙවනැල්ල (1960), කේ.ජයතිලකගේ අප්‍රසන්න කතාවක් (1963) වැනි කෘතීන් සඳහන් කළ යුතු වන්නේ ය. කලින් සමාජ හා සංස්කෘතික වෙනස්වීම් විෂය කොටගත් සිංහල නවකතාව, පසු ව ලිංගික ජීවිතය ම පදනම් කොටගෙන නැගී සිටින්නට තැත් කළේ වන. එ දවස නවකතා කතුවරුන් ජීවිතයේ එක් ප්‍රදේශයක් ම බලන්නට ගත් තැත නිසාත්, ලිංගික ජීවිතය අද්භූතයක් කොට ඉදිරිපත් කිරීම නිසාත් මෑත යුගයේ ඇතැම් කතුවරයෙක්
නවකතාවේ නව ක්ෂේත්‍ර සොයා යාමට පෙලඹී ඇත. මඩවල එස්. රත්නායකගේ අක්කර පහ (1959), ලීල් ගුණසේකරගේ පෙත්සම (1961), අත්සන (1963) සහ කේ. ජයතිලකගේ චරිත තුනක් (1963) වැනි කෘතීන්ගෙන් හෙළි වන්නේ ඒ ප්‍රතික්‍රියාවයි.ඉන් අනතුරුව, සිංහල නවකතා ලෝකයට එක් වූ මාර්ටින් වික්‍රමසිංහගේ කරුවල ගෙදර (1963), ජී.බී. සේනානායකගේ මේධා (1964), චාරුමුඛ, වරදත්ත සහ කේ. ජයතිලකගේ දෙලොවට නැති අය (1964) වැනි කෘතීන් පෙන්වන්නේ, ප්‍රමාද වී හෝ සිංහල නවකතාවේ ක්ෂේත්‍රය, තව තවත් පුළුල්වීමට දරන ලද ප්‍රයත්නයයි.

ඉකුත් දශක පහක තරම් කාලය තුළ සිංහල නවකතාව විවිධ දිසාවනට නැඹුරු වෙමින් සංඛ්‍යාත්මක වශයෙන් අතිවිශාල නවකතා කතුවරුන් පිරිසක් ද, නවකතා අතිමහත් ප්‍රමාණයක් ද අපගේ සාහිත්‍යයට එක් ව ඇති බැව්  විශේෂයෙන් සැලකිය යුතු කරුණකි. එතෙකුදු වුවත්, එකී කෘතීන් අතර විශිෂ්ට නිර්මාණ සේ හඳුනාගත හැක්කේ අතිශයින් ම ස්වල්පයක් බැව් ද අමතක නොකළමනා ය.

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *