ආගන්තුක සත්කාරය - විමලරත්න කුමාරගම
මෙම පද්‍ය නිර්මාණය සඳහා වස්තු විෂය වන්නේ අනුරාධපුරයේ ‘ගන්තුන තුලානේ අලියා වැටුණුවැව’ නම් ගමෙහි විසූ සුන්දර හාමි නම් ගැමියෙකු සම්බන්ධ සරල සිදුවීමකි. කුමාරගමයන් තමන්ට ඉතා සුපුරුදු පරිදි ඉතා සරල පහසු ආඛ්‍යාන විලාසයකින් සිය නිර්මාණකරණය වෙත ප‍්‍රවිෂ්ඨය සකස් කර ගනියි.
ගන්තුන තුලානේ අලියා වැටුණු වැවේ
සුන්දර හාමි එතරම් පොහොසතෙක් නොවේ
තුන් ලාහකම බිම වැඩකර දියෙන් වැවේ
රන් වන් කරල් බරවී දැන් බිමට නැවේ
ලංකාවේ බොහෝ පැරණි ගම්මානවල ගමට අයිති කුඩා වැවක් ද තිබුණි. බොහෝ විට ගමේ නමින් වැව හෝ වැවේ නමින් ගම හෝ හැඳින්වීම සාමාන්‍ය තත්ත්වයයි. ගන්තුන තුලානේ අලියා වැටුණ වැව යනු ද එවැනි ග‍්‍රාම නාමයකි. කුමාරගමයන් අනුරාධපුරයේ සේවය කරමින් සිටියේ 1935 - 1944 කාලයේ දී බැවින් ඔහු මෙම අත්දැකීමට මුහුණ දුන්නේ ඒ කාලවකවානුවේ යැයි සැක කළ හැකි ය. ඔහු අනුරාධපුරයේ කච්චේරියේ සේවය කරමින් සිටි අවධියේ මෙම ප‍්‍රදේශයට ගිය අවස්ථාවක මුහුණ දුන් සිද්ධියක් නිර්මාණයට වස්තු බීජ කර ගන්නට කවියා සමත් ව ඇත. මෙය විමලරත්න කුමාරගමයන්ගේ පෞද්ගලික අත්දැකීමකි. අදාළ ප‍්‍රදේශයට ගිය ඔහුට සුන්දර හාමි නම් මිනිසෙකු මුණ ගැසෙයි. හේ එතරම් වත් පොහොසත්කම් ඇතියෙකු නො වෙයි. නමුත් තුන් ලාහක වී සපයන කුඹුරක් ඔහු සතු ය. වැව් දියෙන් වැපිරූ එම කුඹුරේ රන්වන් කරල් ඔහුගේ ශ‍්‍රමයට උත්තමාචාර පවත්වන්නට මෙන් බිමට නැවී පවතියි. ඔහු පොහොසතෙකු නො වූයේ මිල මුදලින් පමණක් බව පළමු පද්‍යයෙන් ම සියුම් ලෙස කවියා විස්තර කරන්නට සැරසෙනා අයුරු මෙයින් සියුම් ලෙස ග‍්‍රහණය කළ හැකි ය.
ඔහුගේ ගමට මා ගිය ඒ පළමු වර
තවමත් සිතේ ඇත අමතක නොවන යුර
හේනට ගොසින් ගෙන් හූවක් තරම දුර
එනවා දිටිමි මිටි බැඳ ගෙන වියලි දර
කවියා මෙම අලියාවැටුණුවැව ගම්මානයට පැමිණ ඇත්තේ පළමු වරට ය. එහෙයින් සුන්දර හාමි ඔහුටත් ඔහු සුන්දර හාමිටත් හුරුපුරුදු අය නො වෙති. මෙම ගම්මානයට පළමුවර ගිය ගමන කවියාට අමතක කරන්නට බැරි වූවක් බවට පත් ව ඇත. ඒ ග‍්‍රාමිය පරිසරයටත්, ඒ පරිසරය තුළ පණ ගැසෙන අව්‍යාජ මිනිසුන්ගේ ගුණ සුවඳටත් කවියාගේ සිත නිරන්තරයෙන් ආකර්ශනය වූ නිසා විය හැකි ය. කෙසේ වෙතත් කවියා කතන්දරයක් කියාගෙන යන්නා සේ සිදුවීම් පෙළෙහි ඉදිරි සිද්ධි දාමය ක‍්‍රමයෙන් ගොඩ නංවයි. හේ අත්දැකීමේ ප‍්‍රධාන චරිතයා හෙවත් කථා නායකයා පළමුවරට දකින්නේ මේ අවස්ථාවේ දී ය. සුන්දර හාමි මේ අවස්ථාවේ දී නිවස වෙත පැමිණෙමින් සිටින්නේ නිවසින් හූවක දුරින් පිහිටි හේනේ සිට ය. ඔහුගේ හිස මත වියළි දර මිටියකි. විමලරත්න කුමාරගමයන් නිරන්තරයෙන් සහෘදයා හමුවේ මවා පෙන්වන්නේ ඉන්ද්‍රීය ගෝචර සංකල්ප රූපයන් ය. නැතහොත් දෘෂ්ටි ගෝචර සංකල්ප රූපයන් ය. මේ දැන් සහෘදයා හමුවට සුන්දර හාමි පැමිණෙමින් සිටින සෙයකි කවියා මවා දක්වන්නේ.
දරටික තබා සෙවණැති පලූ ගසක යට
පිස දම දමා දාඩිය එන නළල පිට
මා එන තුරුම සිට පෙන්වූ සිනහ කට
තවමත් පෙනේ දුක් දොම්නස් අතර මට
සුන්දර හාමිගේ ඉරියව් සියල්ල සහෘද මනසෙහි මවා පෙන්වන්නට කවියා සමත් වී ඇත. අව්‍යාජ ගැමියෙකුගේ ස්වරූපය සුන්දර හාමි වෙත පිරි නැමෙනුයේ නිතැතිනි. කවියා දැකීමෙන් පසු සුන්දර හාමිගේ ඉරියව් කුතුහලය හෝ බිය හෝ ජනනය වීමෙන් උපන් ඉරියව් නො ව නිරායාසයෙන් ම පහළ වූ ළෙන්ගතු බවක් තැවරුණ ඉරියව් සේ කවියා හහෘදයා හමුවට ගෙනවිත් තිබෙයි. දුක් දොම්නස් අතරේ පවා ඒ මිනිසා තමන් නාඳුනන මිනිසෙකුට සිනාවකින් සංග‍්‍රහ කරන්නට තරම් අපූර්ව ඇවතුම් පැවතුම් පැවති එකෙක් විය. එවන්නන් ගැන කවි ලියැවිය යුතු ම වන්නේ ය. ඒ ගුණය ගැන කවි ලියැවිය යුත්තේ ම ය.
පෙර දැක නොමැති මුත් සුන්දර හාමි විසින්
මගෙ තොරතුරු ඇසූ හැටි හිතවතකු ලෙසින්
ගෙඩියක් කඩාගෙන ගෙමිදුල තැඹිලි ගසින්
පිළිගැන්වීය මට සොම්නස පිරුණු ඇසින්
කවදාවත් දැක නො තිබුණ කවියාව (විමලරත්න කුමාරගමයන් ව) සුන්දර හාමි දන්නා හඳුනන හිතවතෙකු සේ පිළිගනියි. ආ ගිය තොරතුරු විමසයි. එපමණකින් ද නො නැවතී මිදුලේ තැඹිලි ගසෙන් ගෙඩියක් කඩා කුමාරගමයන්ට පිළිගන්වන්නට තරම් කුළුපග වෙයි. ඇතැම් විට මේ සියල් සැලකිලි, යටහත් පහත් ලෙස හිතවත්කම් පෑම් කුමාරගමයන්ගේ සමාජ තලය හෝ නිලය මුල් කොට සිදු වූවා වන්නට ද බැරි නැත. නමුත් කවියා දකින්නේ වෙන ම කෝණයකිනි. ඔහු දකින්නේ මේ මිනිසා තුළ ඇති සහජයෙන් ලද අව්‍යාජ බව මේ සියලූ ගුණාංගයන්ට හේතුව වන බව ය.
පොල් දෙහි දොඩම් ගස් තුන හතරකි වත්තේ
දුප්පත් කමයි හැම තැන ලකුණුව ඇත්තේ
කෙලෙසද කියා කළ ගුණ සැලකිය යුත්තේ
දුන් සත පණහවත් ඔහු නැත පිළි ගත්තේ
කවියා සුන්දර හාමිගේ දරිද්‍රතාවය පිළිබඳ ව සහෘදයාට මනා අවබෝධයක් ලබා දෙන්නට ඉහත කවියේ පළමු පේළි ද්විත්වයෙන් වෑයම් ගනියි. ඒ ඉන් අනතුරුව හේ පවසන්නට සැරසෙන සුන්දර හාමිගේ ආගන්තුක සත්කාරයේ අගය තව තවත් ජෝතිමත් කරනු සඳහා ය. මෙතරම් දරිද්‍රතාවයෙන් පෙළෙන්නෙකු තමන්ට කළ සත්කාරයන්ට කළ ගුණ සලකන ආකාරයක් කවියාට සිතා ගත නො හැකි වෙයි. ඔහු හැදී වැඞී ආ පරිසරයේ සියල්ලට මිලක් නියම ව පැවතුණි. කවියා ඒ සමාජ පැවැත්ම මෙම සමාජ පරිසරය වෙත ද ආරෝපණය කරන්නට වෑයම් ගත්තේ අහංකාරකමෙන් උදුම්මාගත් කුල හෝ පංති මානයකින් නො වේ. පුරුද්දක් වශයෙන් හෝ මෙවන් අවස්ථාවකට කළ යුත්තේ කුමක් දැයි නිවැරදි අවබෝධයක් නො පැවති හෙයිනි. එහෙත් සුන්දර හාමිගේ ක‍්‍රියා කලාපය ඔහු බලාපොරොත්තු වූ ක‍්‍රියා කලාපය නො වී ය. හේ විමලරත්න කුමාරගමයන්ගේ පන්ති පැවැත්මට හිස නො නමා ස්වාධීන උදාරතර මිනිසෙකු බවට පත් වෙමින් කවියා පිළිගැන්වූ මුදල් ප‍්‍රතික්ෂේප කරයි.
ආගන්තුකව එන කෙනෙකුට පුරුදු නැති
හිතවත් කමින් සැලකූ යුතුකමය සිතී
ඔහු වෙත මුදලකින් මා කළ හැටිය තුතී
සිහිවී මගේ කම්මුල රතු පැහැය ගතී
‘ආගන්තුක සත්කාරය’ පද්‍ය පන්තිය නිම වන්නේ මෙම කවියෙනි. සුන්දර හාමිගේ මනුස්සකම මිල කරන්නට යෑමෙන් තමන් වරදක් කළ බව අවබෝධ කරගත් කවියා තුළ ස්වයං වරදකාරී හැඟීමක් පහළ වූ ආකාරය මෙයින් කියැවෙයි. තමන් දන්නේ හඳුනන්නේවත් නැති මිනිසෙකුට සංග‍්‍රහයක් කර සුන්දර හාමි නම් ගැමියා සිය පහළ පැලැන්තියේ මිනිසුන්ගේ අව්‍යාජ විලාසය නිරූපණය කර තිබිය දී කවියා නො සිතා ම කළ සත පනහ දිගු කිරීමෙන් තමන්ගේ පැලැන්තියේ පුරුදු ප‍්‍රකාශ වීමෙන් ලැජ්ජාවට පත් වෙයි. සුන්දර හාමි වැනි මිනිසුන්ගේ ගුණ සුවඳ අගය මිල කළ නො හැකි බව කවියාට පසක් වන්නේ අනතුරුව ය. ඉතා සරල අත්දැකීමක් සැහැල්ලූ ආඛ්‍යාන විලාසයකින් ගොඩ නගා සහෘදයා වෙත පිළි ගන්වන්නට විමලරත්න කුමාරගමයන් සමත් ව ඇති බව පෙනෙයි. ඈත දුෂ්කර ගමක විසූ මිනිසෙකුගේ උදාරතර ගති ස්වාභාවයන් හමුවේ උසස් යැයි සිතා සිටින සමාජයෙන් ගිය තමන් නිරුත්තර වූ අයුරු අපූර්ව ලෙස ගොඩ නංවන කවියා අත්දැකීම සහෘදයාගේ මනස් බිත මත ඇඳ දක්වන්නට සමත් වෙයි.
Rashmi Prabodha