ඉංග්‍රීසීන් උඩරට රාජධානිය යටත් කිරීම
1798 වර්ෂයේ දී රාජාධිරාජසිංහ රජුගේ අභාවය සිදු වන විට උඩරට සිංහාසනයට උරුමකම් තිබු නායක්කර් කුමාරවරුන් දෙදෙනෙකු සිටි බව සදහන්ෙව්.
එක් අයෙකු කන්නසාමි නම් වූ පිළිමතලව්වේගේ මෙහෙය වීම යටතේ කන්නසාමි කුමරා ්ශ්‍රී වික්‍රම රාජසිංහ නමින් රජ කමට පත් කෙරිණි. මුත්තුසාමි කුමරා ආරක්ෂාව පතා ඉංශ්‍රීසීන් වෙතට පළ ගියේ ය.
ඉංශ්‍රීසීහු මෙරට මුහුදුබඩ ප්‍රදේශවල බලය පිහිටුවීමෙන් පසුව වැඩි කල් නො ගොස්ම උඩරට රාජ්‍ය කෙරෙහි ද අවධානය යොමු කළහ. පෙඩ්රික් නෝර්ත් ආණ්ඩුකාරවරයාගේ ප්‍රතිපත්තිය මෙහි දී ව්ශේෂයෙන් කැපී පෙනේ. නෝර්ත් ආණ්ඩුකාරවරයා මුල් කාලයේ දී තමන්ට වාසි දායක ගිවිසුමකට උඩරට රජු එකග කරවා ගැනීමට උත්සාහ කළේ ය. ඒ අනුව 1800 වර්ෂයේ මාර්තු මස සෙන්පති මැක්ඩෝවල්ගේ නායකත්වයෙන් උඩරටට දූත පිරිසක් යැවීමට නෝර්ත් කටයුතු යෙදී ය. හමුදා භටයන් 1164 ක් හා කාල තුවක්කු 8ක් ද සහිත මෙම දූත ගම‍නේ අරමුණ වූ‍යේ ඉංග්‍රීසීන්ගේ යුද්ධ ශක්තිය පෙන්වා තමන්ට වාසි දායක ගිවිසුමකට රජු කැමති කරවා ගැනීම ය. එහෙත් විශාල හමුදාවක් උඩරටට ඇතුළු කර ගැනීම මෙන් ම කාල තුවක්කු රැගෙන ඒමටත් ශ්‍රී වික්‍රම රාජසිංහ රජුගෙන් අවසර නො ලැබුණි. මේ නිසා හමුදාවෙන් විශාල පරිසක් කාලතුවක්කු සමග අතරමග නවතා දූත පිරිසෙන් කොටසකට පමණක් රජු හමු වීමට සිදු විය. මැක්ඩෝවල් උඩරටට ගොස් රජු හා ප්‍රභූ පිරිස සමග සාකච්ඡා පැවැත්වූවත් ඉංශ්‍රීසීන්ගේ කොන්දේසි පිළිගැනීමට රජු කිසිසේත් කැමති නො වීය. එම දූත ගමනෙන් කිසි දු සාර්ථක ප්‍රතිඵලයක් නො ලැබුණි.
උඩරට රජු තමන්ට අවනත කරගත නොහැකි වීම ගැන නෝර්ත් කනස්සල්ලෙන් පසු විය. උඩරට ස්වාධීන රාජ්‍යයක් පැවතීම මුහුදුබඩ ප්‍රදේශවල ඉංශ්‍රීසී පාලනයට බාධාවක් ලෙස සැලකිණ. මේ නිසා වෙරළබඩ ප්‍රදේශ ආරක්ෂා කිරීමට හමුදා යෙදවීමට අමතරව අභ්‍යන්තර දේශ සීමා ආරක්ෂාවට ද තම හමුදා යෙදවිය යුතු වූ හෙයින් විශාල වියදමක් දැරීමට ඉංශ්‍රීසීන්ට සිදු විය. මුහුදුබඩ ප්‍රදේශවල උඩරට රජු කැරලිකරුවන්ට ආධාර දීමත් ඉංශ්‍රීසීන්ට පැවති තවත් ගැටලුවකි. උඩරට රාජ්‍ය කිසියම් විටෙක තම සතුරන් වූ ප්‍රංශ ජාතීන්ගෙන් ආධාර ඉල්ලා සිටියහොත් එය තම පාලනයට තර්ජනයක් වන බව ද ඉංශ්‍රීසීහු දැන සිටියහ. එසේ ම කොළඹ පාලන මධ්‍යස්ථානයේ සිට තම ප්‍රධාන නාවික මධ්‍යස්ථානය වූ ත්‍රිකුණාමලය සමග ගොඩබිමෙන් සබදතා පැවැත්වීමටත් ඉංශ්‍රීසීන්ට අවශ්‍ය විය. මෙම ස්ථාන දෙක අතර ගොඩබිම් සබදතා පැවැත්වීමේ දී උඩරට රාජ්‍යයයේ බල ප්‍රදේශය හරහා ගමන් කළ යුතු ව තිබුණි. මේ සදහා මාර්ගයක් ඉදි කර ගැනීමටත් ඉංශ්‍රීසීන්ට අවශ්‍ය විය. මෙබදු කරුණු නිසා උඩරට රාජ්‍ය තමන්ට අවනත කර ගැනීම හෝ යටත් කර ගැනීම කෙරෙහි ඉංශ්‍රීසීහු අවධානය යොමු කළහ.
1803 උඩරට ආක්‍රමණය
මැක්ඩෝවල්ගේ දූත ගමනෙන් අපේක්ෂිත ප්‍රතිඵල නො ලැබුණු පසු නෝර්ත් ආණ්ඩුකාරයා උඩරට ආකුමණය කිරීමට තිරණය කළේ ය. ඒ අනුව 1803 වර්ෂයේ ජනවාරිහා පෙබරවාරි මාසවල කොළඹ හා ත්‍රිකුණාමලයේ සිට හමුදා කණ්ඩායම් දෙකක් උඩරටට යැවීමට නෝර්ත් කටයුතු යෙදී ය. මැක්ඩෝවල්ගේ නායකත්වයෙන් කෙරුණු මෙම ආක්‍රමණයේ දී පෙබරවාරි 21 දින ඉංශ්‍රීසී හමුදාවෝ මහනුවර නගරයට ඇතුළු වූහ. ශ්‍රී වික්‍රම රාජසිංහ රජු හා නගර වැසියෝ ආරක්ෂක උපායක් වශයෙන් නගරය අතහැර ගොස් සංවිධානය වන්නට වූහ. ඉංශ්‍රීසීන් විසින් උඩරටට කැදවාගෙන ගොස් සිටි මුත්තුසාමි කුමරා රජු හැටියට ප්‍රකාශයට පත්කරන ලදී. එහෙත් මුත්තුසාමිට කිසිදු සහායක් ලබා නො දුන් උඩරැටියෝ ශ්‍රී වික්‍රම රාජසිංහ රජු වටා එකතු වෙමින් සටනට සූදානම් වූහ.
වැසි සමය ආරම්භ වීමත් ඉංග්‍රීසි හමුදාව අතර ලෙස රෝග පැතිරි යාමත් පහතරට සිට උඩරටට තිබු සැපයුම් මාර්ග උඩරැටියන් අවහිර කර කිරීමත් නිසා ආහාරපාන හිග වීමෙන් හා කොළඹ සමග පණිවිඩ හුවමාරුව දුෂ්කර වීමෙන් ඉංග්‍රීසීහූ අන‍පේක්ෂිත තත්ත්වයකට මුහුණ දුන්හ. මේ අතර කල් යල් බලමින් උඩරැටියන් එල්ල කළ ප්‍රහාර නිසා ඉංග්‍රීසි හමුදාවට මහත් පරාජයක් අත් විය.
SENAKA PushpaKumara