තොරතුරු පද්ධති
පද්ධතිය
පද්ධතියයක් යනු , පොදු අරමුණක් ඉටු කර ගැනීමට අන්තර් ක්‍රියාකාරීත්වයෙන් යුක්ත ක්‍රියාකරන සංඝටක සමූහයක එකතුවකි.
උදාහරණ : ආහාර ජීර්ණ පද්ධතිය
මානව ස්නායු පද්ධතිය
පරිගණක පද්ධතිය
පරිසර පද්ධතිය
පද්ධතියක මූලික සංඝටක
පද්ධතියක මූලික සංඝටක 3 කි.
- ආදානය (Input)
- සැකසීම (Process)
- ප්‍රතිදානය (Output)
උදාහරණ : ආහාර ජීර්ණ පද්ධතිය
අරමුණ : ආහාර ජීර්ණය කිරීම.
ආදානය : ආහාර
ක්‍රියාවලිය : ආහාර ජීර්ණය කිරීම.
ප්‍රතිදානය : ජීර්ණය වූ ආහාර
තොරතුරු පද්ධතිය (Information System)
දත්ත තොරතුරු බවට පත්යිරන පද්ධතියක් තොරතුරු පද්ධතියක් ලෙස හඳුන්වනු ලබයි. එසේ නොවේ නම්, දත්ත ආදාන ලෙස ලබාගෙන එම දත්ත කිසියම් සැකසීමකට භාජනය කිරීමෙන් තොරතුරු බවට පරිවර්තනය කර එම තොරතුරු ප්‍රතිදානය ලෙස ලබාදෙන්නා වූ පද්ධතියක් තොරතුරු පද්ධතියක් ලෙස හඳුන්වයි.
තොරතුරු පද්ධතියක් යනු මිනිසුන්, ක්‍රියාකාරකම් හා තාක්ෂණය යන සංරචක වල අනෙයෝන්‍ය බැඳීමකි.
තොරතුරු පද්ධතියක ප්‍රධාන කොටස් 2 කි. එනම්,
- අත්යුරු තොරතුරු පද්ධතිය (Manual Information System)
- පරිගණක පාදක තොරතුරු පද්ධතිය (Computer Based Information System)
අත්යුරු තොරතුරු පද්ධතිය (Manual Information System)
අත්යුරු තොරතුරු පද්ධතියක් යනු පද්ධතියක සියලු කාර්යයන් පුද්ගලයෙකු විසින් එසේ නොමැති නම්, මිනිස් ශ්‍රමය භාවිතයෙන් සිදු කරන තොරතුරු පද්ධති වේ.
උදාහරණ : පුස්තකාලයේ පොත් පිළිබඳ විසතර, පුස්තකාල සමාජිකයන් පිළිබඳ විසතර ආදී වූ සියලු තොරතුරු ලිපි ගොනු යොදා ගනිමින් පුද්ගලයකු විසින් සිදු කිරීම.
පරිගණක පාදක තොරතුරු පද්ධතිය (Computer Based Information System)
පරිගණකය ආශ්‍රයෙන් දත්ත තොරතුරු බවට පත්කරන තොරතුරු පද්ධති , පරිගණක පාදක තොරතුරු පද්ධති ලෙස හැඳින්වේ.
උදාහරණ : පුස්තකාලයේ පොත් පිළිබඳ විසතර, පුස්තකාල සමාජිකයන් පිළිබඳ විසතර ආදී වූ සියලු දත්ත පරිගණකය භාවිතා කරමින් කළමනාකරණය කිරීම.
අත්යුරු තොරතුරු පද්ධතික හා පරිගණක පාදක තොරතුරු පද්ධතියක වෙනස්කම්.
අත්යුරු තොරතුරු පද්ධතිය |
පරිගණක පාදක තොරතුරු පද්ධතිය |
| දෝෂ සිදුවීමේ ඉඩකඩ වැඩිය. | දෝෂ සිදුවීමේ ඉඩකඩ අඩුය. |
| ස්වාභාවිකව සිදුවන හානි වැඩිය. උදා : ගිනි ගැනීම් ආදිය. | හානි වලදී යොදා ගතහැකි ක්‍රියාමාර්ග ඇත. උදා : Backups තබා ගැනීම. |
| කාර්යක්ෂමතාවය අඩු වේ. | කාර්යක්ෂමතාවය වැඩි වේ. |
| ආරක්ෂාව අඩු වේ. | ආරක්ෂාව වැඩි වේ. උදා : මුරපද යොදා ගැනීම. |
| ලිපි ලේඛන අසුරා තැබීමට විශාල ඉඩක් අවශ්‍ය වේ. | පරිගණක මතකය තුළ ඉතා අඩු ඉඩ ප්‍රමාණයක තැම්පත් කළ හැකිය. |
| තොරතුරු සොයා ගැනීමට විශාල කාලයක් වැය වේ. | ඉතා අඩු කාලයකින් තොරතුරු සොයාගත හැකි වේ. |
| තොරතුරු හුවමාරුව හෝ රැගෙනයාම ඉතා අපහසුය. | ඉතා පහසුවෙන් තොරතුරු හුවමාරුව හා රැගෙනයාම සිදු කළ හැකි වේ. |
තොරතුරු පද්ධතියක කාර්යභාරයන්
- තොරතුරු එක් රැස් කිරීම
- තොරතුරු නැවත ලබා ගැනීම
- තොරතුරු සැකසීම
- තොරතුරු ගබඩා කිරීම
- තොරතුරු බෙදා හැරීම හෙවත් සන්නිවේදනය කිරීම
තොරතුරු පද්ධති වර්ග
- ගනුදෙනු සැකසුම් පද්ධති (Transaction Processing Systems)
- කළමනාකරණ තොරතුරු පද්ධති (Managemant Information Systems)
- තීරණ සහයෝගී පද්ධති (Decision Support Systems)
- විශේෂඥ පද්ධති (Expert Systems)
ස්වයංකෘත පද්ධතිය (Automated System)
ස්වයංකෘත පද්ධතියක් යනු මෙහෙයවීම සඳහා පුද්ගල මැදිහත් වීමක් අවශ්‍ය නොවන පද්ධති වේ.මෙවැනි පද්ධති මෙහෙයවීම සඳහා පරිගණක යොදා ගනු ලබයි.
උදා : ගණුදෙණු සැකසුම් පද්ධති (Transaction Processing Systems)
ගනුදෙනු සැකසුම් පද්ධති (Transaction Processing Systems)
ගනුදෙනු සැකසුම් පද්ධති යනු එදිනෙදා සිදුවන ගනුදෙනු සකස් කිරීම සඳහා යොදාගන්නා තොරතුරු පද්ධති වේ. දෛනික ගනුදෙනු මෙන්ම දිගුකාලීන ගනුදෙනු පිළිබඳව ද වර්තා තබාගැනීම මෙමගින් පහසු වේ.
කළමනාකරණ තොරතුරු පද්ධති (Managemant Information Systems)
කළමනාකරණ තොරතුරු පද්ධති මගින් ආයතනයක දත්ත, දත්ත සමුදායක තැන්පත් කර කළමනාකරණය කිරීම සිදු කරනු ලබයි. ආදායම් , වියදම් , සේවක වැටුප් හා සේවක විස්තර යනාදිය දත්ත සමුදායක තැන්පත් කිරීම මගින් ආයතනයේ සියලු විස්තර කළමනාකරණය කළ හැකි අතර අවශ්‍ය මොහොතේ ඒවා සැකසීමකට භාජනය කර ප්‍රතිදානය ලෙස ඉදිරිපත් කළහැකි ද වේ.
උදාහරණ : ආයතනයක ප්‍රගතිය හා පසුබෑම් ප්‍රස්තාරිකව දැක්වීම.
විශේෂඥ පද්ධති (Expert Systems)
පරිගණකයට කෘතිම බුද්ධියක් (Artificial Intelligence) ලබාදීම මගින් එක් ක්ෂේත්‍රයකට අදාළ දැනුම ලබා දී එමගින් විවිධ ප්‍රතිදානයන් ලබාගන්නා පද්ධති විශේෂඥ පද්ධති ලෙස හඳුන්වනු ලබයි.
උදාහරණ : රෝග ලක්ෂණ හදුනා ගැනීමේ පද්ධති
තීරණ සහයෝගී පද්ධති (Decision Support Systems)
තීරණ සහයෝගී පද්ධති යනු තීරකයන්ට අවශ්‍ය වන වැදගත් තොරතුරු ලබාදෙන තොරතුරු පද්ධති වේ.
