උපමාව සහ උපමේය

උපමාව සහ උපමේය

... අපේ ගමේ සිට කැළණි ගඟ දිගේ පහුරකින් කොළඹ යාමට දවසක් දෙකක්වත් ගත වෙයි. මේ ගමන විසිතුරු වූත්, ත්‍රාසජනක වූත්, රසවත් වූත් අත්දැකීම් වලින් පිරී ඇති බව මා දැනගත්තේ පහුරුකාරයන් කියන කතා ඇසීමෙනි. එහෙයින් පහුරක නැගී ගඟ දිගේ කොළඹ යාම මට දැනුනේ ඉතිහාස පොතේ ඇති කොළොම්බස්ගේ නාවික ගමන මෙනි....

... ගඟ දෙපස ඇති උණ පඳුරුවල අගිස් ගඟට නැමී ඇත්තේ කර උස්සා අප දෙස බලා සිටින මිනිසුන් මෙනි... විශාල කොට්ටන් ගස් වල එල්ලුණු වවුලන් නගන හඬ චිරි චිරිස් හඬින් ඇසේ. උන් පියඹා යන්නේ හෙළිකොප්ටර් යානා පරිද්දෙනි....

                                       සෝමවීර සේනානායක"

                 "ගඟ අද්දර කැලේ" නවකතා පොත ඇසුරෙනි.

ඉහත ඡේදය හොඳින් කියවූ විට අප ද එම කතාවේ සිටින්නාවූ චරිතය සමඟින් එම පහුරේ නැගී යන්නාක් හා සමාන සිතිවිල්ලක් අපගේ සිත් තුළ ඇති වේ. එසේ වන්නට හේතු වී ඇත්තේ , එම භාෂාව " සෝමවීර සේනානායක " මහතා " ගඟ අද්දර කැලේ " යන නව කතාව තුළ හරි අපූරුවට අලංකාර ලෙස යොදා ඇති නිසාවෙනි. 

එම ඡේදය කියවන විට, ඇතැම් - සමහර යෙදුම්, තවත් යෙදුමකට සමාන  කරමින් දක්වා ඇති ආකාරයක් පෙන්වා දී ඇත. ඡේදයේ ඇති එවැනි  පද කිහිපයක් මෙසේ දැක්විය හැකිය.

1. පහුරක නැගී ගඟ දිගේ කොළඹ යාම මට දැනුණේ, ඉතිහාස පොතේ ඇති කොළොම්බස්ගේ නාවික ගමන මෙනි.

2. ගඟ දෙපස ඇති උණ පඳුරුවල අගිස් ගඟට නැමී ඇත්තේ කර උස්සා අප දෙස බලා සිටින මිනිසුන් මෙනි.

3. ...උන් පියඹා යන්නේ හෙලිකොප්ටර් යානා පරිද්දෙනි.

ඉහත අංක කර ඇති පදයන් ඡදයෙන් උපුටා ගත් පද වේ. එම පද එකිනෙකට සමාන කරමින් දක්වා ඇත්තේ, භාෂාවට අලංකාරයක් එක් කිරීමටය. එවැනි යෙඳුම් අපි " උපමා - උපමේය " යන පදයන්ගෙන් හඳුන්වන්නෙමු.

උපමාවක් යනු - 

                        අප අවට පරිසරයේ ඇති ඕනෑම වස්තුවකට, තවත් වස්තුවක් සමාන කර දැක්වීම වේ. 

උපමේය යනු -

                       උපමාවෙන් සමානකර දක්වන පදයට යටත්වන පදය වේ. එනම් සැබැවින්ම ඇති වස්තුව වේ.

අප දැන් එය උදාහරණයක් මඟින් සාකච්ඡා කරමු.

පහුරක නැගී ගඟ දිගේ කොළඹ යාම මට දැනුණේ, ඉතිහාස පොතේ ඇති කොළොම්බස්ගේ නාවික ගමන මෙනි.

ඉහත වැකියේ, ඉතිහාස පොතේ ඇති කොළොම්බස්ගේ නාවික ගමනට සමාන කර දක්වා ඇත්තේ, එනම් සැබැවින්ම ඇත්තේ, " පහුරක නැඟී ගඟ දිගේ කොළඹ යාම මට දැනුණේ " යන පදය වේ. 

එවිට, උපමාව වන්නේ, " ඉතිහාස පොතේ ඇති කොළොම්බස්ගේ නාවික ගමන මෙනි "

උපමේය වන්නේ, "පහුරක නැගී කොළඹ යාම මට දැනුණේ " 

* උපමාවක් සෑම විටම " මෙන්, සේ, වැනි, වගේ, මෙනි, ලෙසේ, ලෙසින් " යන පද වලින් සමන්විත වේ. 

එනම සෑම විටම උපමාවක ඉහත පද දක්නට ලැබේ. 

ගඟ දෙපස ඇති උණ පඳුරුවල අගිස් ගඟට නැමී ඇත්තේ, කර උස්සා අප දෙස බලා සිටින මිනිසුන් මෙනි. 

ඉහත වාක්‍යයේ,  ගඟ දෙපස ඇති උණ පඳුරුවල අගිස් ගඟට නැමී ඇති ආකාර සමාන කර ඇත්තේ, කර උස්සමින් බලා සිටින මිනිසුන්ටය. 

එවිට එම වාක්‍යයේ උපමාව වන්නේ, " කර උස්සා අප දෙස බලා සිටින මිනිසුන් මෙනි " යන වැකියයි.

එහි උපමේය වන්නේ, " ගඟ දෙපස ඇති උණ පඳුරුවල අගිස් ගඟට නැමී ඇත්තේ " යන වැකියයි.

"උන් පියඹා යන්නේ, හෙලිකොප්ටර් යානා පරිද්දෙනි" යන වාක්‍යයේ, වවුලන්‍ගේ පියඹා යාම සමාන කර දක්වා ඇත්තේ, හෙලිකොප්ටර් ‍යානා වලටය.

එවිට එහි උපමාව වන්නේ,  ''හෙලිකොප්ටර් යානා පරිද්දෙනි" යන්නය.

උපමේය වන්නේ, " උන් පියඹා යන්නේ" යන වැකියයි. 

> උපමාව සහ උපමේය දැක්වීමේදී දරුවන් අතින් නොයෙක් ආකාරයේ වූ වැරදීම් සිදු වේ. උදාහරණයක් ලෙස මෙසේ දැක්විය හැක. 

" මගේ සුරතල් නංගීගේ මුහුණ උදෑසන පිපුණු රෝස මලක් මෙනි" යන්නෙහි උපමාව සහ උපමේය වෙන් කර දක්වන්න.

උපමාව - රෝස මල

උපමේය - නංගිගේ මුහුණ 

ඉහත පිළිතුර වැරදි ය. එහි සම්පූර්ණ පිළිතුර අඩංගු නොවන නිසා එම ප්‍රශ්නයට නියමිත ලකුණු ප්‍රමාණය ඉහත සඳහන් පිළිතුරට හිමි නොවේ. නිවැරදි පිළිතුර සම්පූර්ණ ආකාරයෙන් මෙසේ දැක්විය යුතුය.

උපමාව - උදෑසන පිපුණු රෝස මලක් මෙනි.

උපමේය. මගේ සුරතල් නංගීගේ මුහුණ . 

නිවැරදි පිළිතුර ඉහත ආකාරයෙන් ලීවේ නම් සම්පූර්ණ ලකුණු ප්‍රමාණය හිමි වනු ඇත. 

පහත සඳහන් අභ්‍යාසය මඟින් උපමා සහ උපමේය හඳුනා ගැනීමට උපකාර වේ. 

1. කදුරු, කිරළ, දොඹ, ඇහැළ, හික් ආදී ගස් ගඟ දෙපස සිටින මුරකරුවන් වැන්න.

2. රන් තැටියකින් කිරි ඇද හැලෙන්නා සේ සඳරැස් ගලන්නට විය.

3. සීගිරියේ බිතුසිතුවම් සුරංගනාවන් මෙනි.

4. උඩරට ලියැදි පෙළ පියගැටපෙළක් මෙනි.

5. මගෙ සුරතල් අක්කාගේ මාලේ මුතු ඇට වාගේ මේ වැටෙන්නෙ පිනි බිංදුයි .

6. රාත්‍රි අහස සමන්පිචච් මල් වැටුණු සිතුවමක් වැනිය.

7. මගේ සීයාගේ රැවුල සුදු පුළුන් ගොඩක් මෙනි.

8. ගුරුතුමා කවි ගායනා කරන්නේ, කනට මී පැණි හලන්නාක් මෙනි.

9. ඇය අත්දැකීම් ලත් කාන්තාවක මෙන් නොසැලී සිටියාය .

10. උදෑසන වැටෙන හිරිකඩ, මල්  වරුසාවක් මෙනි.