වීජීය ප්‍රකාශන හා ආදේශය
සංඛ්‍යාත්මක අගය ස්ථිරවම නොදන්නා අවස්ථාවලදී ගණිතමය ප්‍රකාශන ගොඩනැගීම සඳහා ඉංග්‍රීසි හෝඩියේ අකුරු හෝ වෙනත් සංකේත භාවිතයට ගැනීම වීජීය සංකේත භාවිතය නම් වේ.
වීජීය සංකේත ඇතුළත් කරමින් ගොඩනඟනු ලබන ප්‍රකාශන විජීය ප්‍රකාශන නම් වේ.
උදාහරණ (1)
මා ලඟ රුපියල් 50ක් ඇත. සුනිල් ළඟ තිබෙන මුදල රුපියල් 15 කි.
අප දෙදෙනාම ළඟ ඇති මුදල = 50 + 15 = 65
ඊළඟ අවස්ථාවේදී සුනිල් ළඟ තිබෙන මුදල අප හරියටම දන්නේ නැත. එවිට සුනිල් ළඟ ඇති මුදල y ප්‍රමාණයක් යයි යැයි අපට උපකල්පනය කළ හැක.
දැන් අප දෙදෙනාම ළඟ ඇති මුදල = 50 + y ලෙස ලිවිය හැක. මෙය y + 50 ලෙස ද ලිවිය හැක.
මෙහි y අගය, අඥාත පදය හෙවත් විචල්‍ය පදය ලෙස හැඳින්වේ. y සඳහා ඕනෑම අගයක් ආදේශ කළ හැකි ය.
උදාහරණ (2)
එක්තරා ගමක මිනිසුන් 120ක් ජීවත් වෙති. එම ගමේ සිටින පිරිමි අය ගණන පිරිමි අය ගණන වීජීය ප්‍රකාශනයකින් දක්වන්න.
මෙම ගැටළුවේ දී අප දන්නා එකම අගය ගමේ සිටින මුළු මිනිසුන් ගණනයි. එනම් 120යි.
මෙවැනි අවස්ථාවකදී අපට වීජීය ප්‍රකාශන ප්‍රකාශන භාවිත කළ හැකි ය.
ගමේ සිටින මුළු මිනිසුන් ගණන = පිරිමි ගණන + ගැහැණු ගණන
ගමේ සිටින ගැහැනු අය ගණන a යැයි සිතමු.
එම නිසා ගමේ සිටින පිරිමි අය ගණන = මුළු ගණන - ගැහැණු ගණන = 120 - a වේ.
උදාහරණ (3)
නිමල් ළඟ පොත් තුනක් ඇත. කමල් ළඟ ඇති පොත් ප්‍රමාණය y නම්,
දෙදෙනාම ළඟ ඇති පොත් ප්‍රමාණය = y + 3
y = දෙකයි නම් මුළු පොත් ප්‍රමාණය කීයද?
2+3 = 5
උදාහරණ (4)
නුවර සිට කොළඹට දුර 116kmකි. නුවර සිට කොළඹ හරහා මාතරට දුර ගණනය කරන්න.
නුවර සිට කොළඹට දුර දන්නා නිසා කොළඹ සිට මාතරට දුර වීජිය පදයකින් ලියා ගනිමු. එනම් h යැයි ගනිමු.
එමනිසා මුළු දුර = 116+ h වේ.
වීජීය ප්‍රකාශන එකතු කිරීම හා අඩු කිරීම
වීජීය ප්‍රකාශන එකතු කිරීමේදී සහ අඩු කිරීමේදී වීජීය පද වීජීය පද වලටත් සංඛ්‍යාත්මක අගයන් සංඛ්‍යාත්මක අගයන්වලටත් එකතු කිරීම හෝ අඩු කිරීම කළ යුතු ය.
උදාහරණ (5)
අඔ ගෙඩියක මිල රුපියල් 20කි.
අන්නාසි ගෙඩියක මිල රුපියල් 10+p වේ.
පේර ගෙඩියක මිල රුපියල් 40+2p වේ.
අන්නාසි හා පේර ගෙඩියක මිල = [10+40] + [p+2p] = 50+3p
අඹ ගෙඩි එකක සහ අන්නාසි ගෙඩියක මිල = [20+10]+p = 30+p
අන්නාසි ගෙඩි දෙකක මිල = 2 × [10+p] = 20+2p
p=5 නම්,
අන්නාසි ගෙඩියක මිල = 10+5=15
පේර ගෙඩියක මිල = 40+ [2×5] = 50
උදාහරණ (6)
සුනිල්ගේ වයසට වඩා ඔහුගේ පියාගේ වයස අවුරුදු 25ක් වැඩිය. සුනිල්ගේ පියාගේ වයස සඳහා විජීය ප්‍රකාශනයක් ගොඩනගමු.
සුනිල්ගේ වයස b යැයි උපකල්පනය කරමු.
පියාගේ වයස = b+25
පියාගේ වයස අවුරුදු 45ක් නම් සුනිල්ගේ වයස ගණනය කරන්න.
b+25=45
b= 45-25 =2
උදාහරණ (7)
පැන්සලක මිල kද පෑනද මිල vද නම්
පැන්සලක හා පෑනක මුළු මිල = k + v
පැන්සලක හා පෑනක මුළු මිල රුපියල් 30ක් ලෙස දී ඇත.
පැන්සලක මිල රුපියල් 10යි නම්, පෑනක මිල සොයන්න.
k + v = 30
k = 10
v= 30- 10 = 20
උදාහරණ (8)
සමපාද ත්‍රිකෝණයක පරිමිතිය ගණනය කරන්න.
ත්‍රිකෝණය පරිමිතිය යනු වටේ දිගයි. සමපාද ත්‍රිකෝණයක පාද තුනේ දිග සමාන වේ.
ත්‍රිකෝණය පාදයක දිග n යැයි සිතමු. සමපාද ත්‍රිකෝණයේ පරිමිතිය = n + n + n = 3n
n = 3 නම් ත්‍රිකෝණයේ පරිමිතිය ගණනය කරන්න.
3×3 = 9
උදාහරණ (9)
පියල් ලඟ රුපියල් b ප්‍රමාණයක් ඇත.
සුනිල් ලඟ රුපියල් y ප්‍රමාණයක් ඇත.
සුනිල්ට වඩා පියල් ලඟ ඇති මුදල් ප්‍රමාණය කීයද?
පියල් ලඟ මුදල් ප්‍රමාණය = b
සුනිල් ළඟ මුදල් ප්‍රමාණය = y
සුනිල්ට වඩා පියල් ළඟ මුදල් ප්‍රමාණය = b-y
