ආර්ථික ක්‍රම සම්පාදනයේ දී ව්‍යාපෘති විශ්ලේෂණයේ වැදගත්කම සහ කාර්යභාරය
නිශ්චිත කාල සීමාවක් තුළ දී ඉලක්ක කරන ලද කණ්ඩායම් වලට හෝ පුද්ගලයින්ට ප්‍රතිලාභ අත්කර දීම සඳහා ක්‍රියාත්මක කරනු ලබන නිශ්චිත ආයෝජන කාර්යයක් ව්‍යාපෘතියක් ලෙස හැඳින්වේ. මේ අනුව ව්‍යාපෘතියක්,
- යම්කිසි කාල සීමාවකට අයත් වේ.
- ප්‍රතිලාභ අයත් වන පුද්ගලයින් දක්වයි.
- නිශ්චිත ආයෝජන සැලැස්මක් වේ.
උදාහරණ ලෙස මහවැලි සංවර්ධන ව්‍යාපෘතිය තුළ වික්ටෝරියා, රන්දෙණිගල, කොත්මලේ වැනි ව්‍යාපෘති ස්වාධීන ව්‍යාපෘති වේ.
Little හා Mirrless (1974) දක්වන ආකාරයට,
"ප්‍රාග්ධනය ආයෝජනය කිරීමට තෝරා ගන්නා ලද, එසේම ස්වාධීන ඒකකයක් ලෙස විශ්ලේෂණය කළ හැකි හෝ අගය කළ හැකි ඕනෑම යෝජනා ක්‍රමයක් ව්‍යාපෘතියක් වේ."
ව්‍යාපෘතියක් යන්නේ සරල අදහස ලෙස අපේක්ෂිත අරමුණු, අපේක්ෂිත පිරිවැය හා ප්‍රතිලාභ අපේක්ෂිත කාල සීමාව යන ලක්ෂණ ඇතුළත් වන කිසියම් ආයෝජන වැඩසටහනක් ලෙස හැඳින්විය හැකිය.
ව්‍යාපෘති විශ්ලේෂණය යනු, සමාජයේ කැමැත්ත අනුව පෙළ ගසනු ලැබූ විශේෂිත අරමුණු සමූහයකට සාපේක්ෂව ඉහළ ම වාසි තෝරාගනු ලබන යෝජනා ක්‍රම මගින් ලැබෙන බවට තහවුරු කරන ශිල්පීය ක්‍රමයකි.
ව්‍යාපෘති විශ්ලේෂණය,
i. මූල්‍ය විශ්ලේෂණය
ii. ආර්ථික විශ්ලේෂණය
ලෙස ආකාර දෙකකි. ආර්ථික විශ්ලේෂණයේ දී යෝජිත ආයෝජන ව්‍යාපෘතිය අපේක්ෂිත අරමුණු ළඟාකර ගැනීමේ හොඳම මාර්ගය ද යන්නත් විමසා බලනු ලැබේ. ව්‍යාපෘති විශ්ලේෂණයක් තුළින් යෝජනා ක්‍රමයක යෝග්‍යතාව හා අරමුණු වලට අනුකූල ද යන වග විග්‍රහ කර බලයි.
ව්‍යාපෘති විශ්ලේෂණයක මූලික අරමුණ වන්නේ ජාතික සංවර්ධන සැලසුම් වලට අදාල අදාළ ඉලක්ක කරා ළඟාවීමට යෝජිත ව්‍යාපෘති කෙතරම් ප්‍රමාණයකින් දායක වනවාද යන්න තහවුරු කර ගැනීමයි. කිසියම් රටක ක්‍රියාත්මක කිරීමට අපේක්ෂිත යෝජනා ක්‍රම ආරම්භ කිරීමේදීම ඒවා නිසි ලෙස සැලසුම් කළ යුතුය. මේ නිසා ව්‍යාපෘති විශ්ලේෂණය තුළින් සාර්ථක ඉලක්කයන් කරා යාමට අවශ්‍ය පිටුවහල ලැබේ. ව්‍යාපෘති විශ්ලේෂණය වැදගත්කම හා කාර්යභාරය පැතිකඩ කිහිපයක් ඔස්සේ සාකච්ඡා කළ හැක.
1. මූල්‍යමය හෝ සමාජයීය ලාභ උපරිම කර ගැනීම.
2. වැරදි ආයෝජන තීරණ ගැනීමට ද ඉඩ සීමා වීම.
3. විකල්ප යෝජනා අතරින් වඩාත් ඵලදායි විකල්පය තෝරා ගැනීම.
4. මූල්‍ය පරිපාලනය ක්‍රමානුකූලව සැලසුම් කිරීම.
5. සේවක කළමනාකරණ කටයුතු සැලසුම් කිරීම.
ඕනෑම ව්‍යාපෘතියක අවසාන අරමුණ වන්නේ හා යෝජිත ප්‍රාග්ධනය සඳහා උපරිම ලාභයක් අත්කර ගැනීමයි. ලාභයක් නොලැබෙන ආර්ථික කටයුත්තකට කිසිම ව්‍යවසායකයෙකු ඉදිරිපත් නොවේ. කිසියම් ව්‍යාපෘතියක ආයෝජනය කිරීමෙන් ලැබෙන ලාභය
ආර්ථික ලාභ
සමාජයීය ලාභ
වශයෙන් දෙයාකාර වෙයි. රාජ්‍ය අංශය සමාජයීය ලාභ වැදගත් වැදගත් කොට සැලකුවද පෞද්ගලික අංශයේ මූලික පරමාර්ථය මුල්‍යමය ලාභ උපරිම කර ගැනීමයි. ව්‍යාපෘති විශ්ලේෂණය තුළින් උපරිම ලාභ ලබන ව්‍යාපෘතිය තෝරා ගැනීමට හැකියාව ලැබේ.
තව ද ව්‍යාපෘති විශ්ලේෂණය තුළින් වැරදි ආයෝජන තීරණ ගැනීමට ඇති ඉඩකඩ සීමා වෙයි. කිසියම් ආයෝජන කාර්යයක් ආරම්භ කිරීමෙන් පසුව එහි ලාභදායකත්වය තක්සේරු කිරීම ඵලදායි නොවන අතර ව්‍යාපෘතියක ලාභදායකත්වය තක්සේරු කළ යුත්තේ ව්‍යාපෘති ආරම්භ කිරීමට සැලසුම් කරන අවස්ථාවේදීය. අපේක්ෂිත ආයෝජන කාර්ය ඵලදායි නොවේනම් මූලික ආයෝජනය කාර්ය අත්හැර දැමීම හෝ සැලැස්මේ වෙනසක් ඇති කළ යුතු වේ. මේ නිසා වැරදි ආයෝජන තීරණයන් වළක්වයි. නැතහොත් වැරදි ආයෝජන තීරණ නිසා සීමිත සම්පත් අපතේ යාමක් සිදු වන අතර එය ජාතික වශයෙන් ගැටලු උද්ගත වීමට හේතු වේ. විශේෂයෙන්ම සංවර්ධනය වන රටවලට ව්‍යාපෘති විශ්ලේෂණයකින් පසු වඩාත් යෝග්‍ය ව්‍යාපෘති තෝරා ගැනීම වැදගත් වේ.
ව්‍යාපෘති විශ්ලේෂණයේදී ප්‍රාග්ධනය ආයෝජනය කළ හැකි යෝජනා කිහිපයක් බලා වඩාත් ලාභදායී යෝජනා ක්‍රමය තෝරා ගැනීමට හැකි වීමද ව්‍යාපෘති විශ්ලේෂණය වැදගත්කමකි. මෙහිදී අවදානමින් අඩුම් ලාභදායි විකල්ප තෝරා ගැනීමට හැකිය. එහෙත් ඕනෑම යෝජනා ක්‍රමයක අවදානම අඩුවන විට ලාභය ද අඩුවේ. එම නිසා විකල්ප ආයෝජන අවස්ථා ලාභදායිකත්වය අනුව පෙලගස්වා යෝගය ව්‍යාපෘතිය තෝරා ගත හැකි වේ.
ව්‍යාපෘති විශ්ලේෂණයෙන් තවත් කාර්යභාරයක් ලෙස ව්‍යාපෘති නියමිත කාල සීමාවකට අනුව ක්‍රියාත්මක කිරීමට හැකි වීම දැක්විය හැකිය. ව්‍යාපෘති විශ්ලේෂණයේදී භාවිතා කරනු ලබන ජාල විශ්ලේෂණ ක්‍රමයට අනුව ව්‍යාපෘතියක ආරම්භයේ සිට අවසානය දක්වා කාර්යයන් ක්‍රමානුකූලව සැලසුම් කොට සැලසුම්කොට ගතවන සැලසුම් කොට ගත වන කාලය හා පිරිවැය අවම කර ගනිමින් ලාභය උපරිම කර ගත හැක.
ව්‍යාපෘති විශ්ලේෂණය මගින් මූල්‍ය පරිපාලනය ක්‍රමානුකූලව සැලසුම් කරගත හැක. ව්‍යාපෘතියට ආයෝජනය කළ යුතු ප්‍රාග්ධනය, ස්ථාවර වියදම් හා විශාල වියදම් වශයෙන් ඒ ඒ අංශ සඳහා යොදවන ආකාරය ක්‍රමානුකූලව සැලසුම් කළ හැක. ඒ තුළින් අපතේ යම් හා අවිනිශ්චිත තාවයන් අවම කර අවම කර ගැනීමට හැකිය.
ව්‍යාපෘති විශ්ලේෂණය තවත් වැදගත්කමක් වන්නේ සේවක කළමනාකරණ කටයුතු සැලසුම් කිරීමට හැකිවීමයි.මෙහිදී අවශ්‍ය පරිදි සේවක පිරිස් පිළිබඳව කලින් සැළසුම් කොට සේවක අවශ්‍යතා සපුරා ගැනීමට හැකි වේ. ව්‍යාපෘතියක් ප්‍රථමයෙන් පුහුණු නුපුහුණු ශ්‍රමිකයින්, කළමනාකරුවන්, ඉංජිනේරු ශිල්පීන්, තාක්ෂණ ශිල්පීන් වැනි ශ්‍රමික අවශ්‍යතා සපුරා ගැනීමෙන් ව්‍යාපෘතිය ක්‍රියාත්මක කිරීමේ දී ඇති වන සේවක ඌනතා මග හරවා ගත හැක. ඕනෑම ව්‍යාපෘතියක කාර්යක්ෂමතාවය සඳහා සේවකයන්ගේ ගුණාත්මක බව විශාල බලපෑමක් ඇති කරනු ලබයි.
ඒ අනුව සංවර්ධනය වන රටවල් සදහා සීමිත සම්පත් උපරිම කාර්යක්ෂමතාවයකින් නිෂ්පාදන කටයුතු සඳහා යෙදවීමට ව්‍යාපෘති විශ්ලේෂණය තුළින් වැදගත් කාර්යභාරයක් ඉටු වන බව පෙනී යයි. ව්‍යාපෘතිය පිළිබඳ ව විශ්ලේෂණයෙන් ආර්ථිකයට වඩාත් යෝගය ව්‍යාපෘති හඳුනා ගත හැක. එමෙන්ම මෙමගින් අපේක්ෂිත මූල්‍ය ලාභදායි කත්වය හා ආර්ථික හා සමාජ ලාභදායි බව උපරිම කර ගැනීමට හැකි වීමෙන් සමාජ සුභසාධනය උපරිම කර ගැනීමට හැකිවනු ඇත.
