ආර්ය සභ්යත්වය
ක්රි.පූ. 3000 දී පමණ ආරම්භ වූයේ යැයි සඳහන් කරනු ලබන ආර්ය සභ්යත්වය පිළිබඳ සඳහන් කිරීමේදී මෙම ආර්ය සභ්යත්ව තුළ මොවුන්ගේ සෑම කටයුත්තක්ම දැක ගැනීමට හැකි විය. ඒ අනුව මූලික වශයෙන් ආර්යන්ගේ සභ්යත්වය යනුවෙන් හැඳින්වීම තුළ අන්තර්ගත වනුයේ ඔවුන්ලේ ආර්ථික, දේශපාලනික හා සමාජික තත්වයන්ය.
ජේෂ්ඨ පුරාවිද්යාඥයකු හා ඉතිහාසඥයකු වූ පර්සි බ්රවුන් විසින් තම ග්රන්ථයක් වූ Indian architecture Buddhist and Hindu periods යන්නෙහි ඉන්දු ආර්යන්ගේ ආර්ථික රටාව පිළිබඳ සඳහන් කිරීමේදී කෘෂිකර්මාන්තය ප්රධාන ජීවන උපාය වශයෙන් භාවිත වන අතර අර්ධ වූ . එඬේර තත්වයක් යටතේ යම් වූ සත්ත්ව පාලනයක් සිදු කරන්න පිරිසක් ඇති බව පෙන්වා දෙනු ලැබේ. මේ අනුව පෙනී යනුයේ සරළ වූ ආර්ථික රටාවකින් යුක්තව සමාජ වූ බවකි. කෘෂිකර්මාන්තයේ නිරත වෙමින් මැටි ගැසූ ගෙවල් වල ජීවත් වූ බවක් දක්නට ලැබෙන අතර මූලිකවම එහිදී උණ බට භාවිතයක් සිදු වූ බවක් දක්නට ලැබේ. විශේෂයෙන් ග්රාමයට ඇතුල් වීමේදී උණ බට භාවිතයෙන් නිර්මාණය කරන ලද ගේට්ටුවක් වැනි දෙයක් ද එසේම ග්රාමය වටා බඳින ලද උණ බට සහිත වූ වැටක් ද දක්නට ලැබුණු බව ඉතිහාසඥයන් විසින් පෙන්වා දෙන ලදී.
පැරණි වෛදික ග්රාමයක ස්වරූපය (ප්රති නිර්මාණය කිරීමකි)
සෘග්වේදයේ කේෂත්ර වශයෙන් හඳුන්වා ඇති කෘෂි කේෂත්රයන්හී සී සෑමේ කි්රයාවලියට පසුව බාර්ලි හා වී වගාවන් සිදු කළ බවක් දක්නට ලැබේ. විශේෂයෙන් ජල සම්පාදක තත්වයන් ඇති කර ගන්නා ලද්දේ ජල සම්පාදක වේලී බාවිතයට ගනිමින්ය. ආර්ථික තත්වය සොයා බැලීමේදී පවුලකට අයත් වූ සත්ත්ව ප්රමාණය සොයා බලන ලදී. මෙහිදී ගවයා හට ප්රමුඛ වූ ස්ථානයක් ලබා දීමට හැම විටකදීම මොවුන් කටයුතු කර ඇති බවක් දක්නට ලැබේ. වර්තමානයේ පවා එම තත්වය ඒ අකාරයෙන් දැක ගැනීමට හැකි වනුයේය. එ අකාරයෙන් ගවයාට ප්රමුඛ වු බවක් ලබා දෙන විට ගවයා සඳහා සුදුසු වූ තෘණ භූමින් ද ප්රදේශ ආශ්රිත වූ ගංඟාධාර වලින් දැක ගත හැකිය. සෘග් වේදයට අනුව තමන්ගේ ගවයින් ආරක්ෂා කර දෙන මෙන් දෙවියන්ගෙන් ඇයැද සිටින අවස්ථාවන් ද යනු ලැබේ. එහිදී තම ගවයන් හට සිදුවන සත්ත්ව කරදර ආදී වූ කරදර වලින් ආරක්ෂා කර දෙන මෙන් තමන් අදහන දෙවියන්ගෙන් ඉල්ලා සිටිනු ලැබේ. මේ අනුව පෙනී යන්නේ ගවයාට මුල් තැනක් හා ගවයා ප්රධාන වූ ජීවන උපායක් වූ බවයි.
විශේෂයෙන් මුල් ආර්ය පිරිස දේශගුනික තත්වයන් පිළිබඳ දැන සිටි බවක් මැනවින් දැක ගැනීමට හැකි වනුයේය. දේශගුණක තත්වය මත ක්රියාකරන අකාරය හා තත් අවට ශාකායනය තම ජීවිතය සඳහා කෙබඳු වූ වැදගත් කමකින් යුක්ත වන්නේද යන්න පිළිබඳ පෙන්වා දෙන ලදී. ඒ අනුව ශිත , උෂ්ණ, වසන්ත වැනි සෘතු සම්බන්ධව මෙම ජනයා දැන සිටි බවත් විශේෂයෙන් සත්වයන් හීලෑ කරණය සිදු වීම නියොලිතික් අවධිය තෙක් ගමන් කරන බවක් දක්නට ලැබේ. විශේෂයෙන් මානව ඉතිහාසයේ නව ශිලා යුගය පිළිබද වන අදහස පළමු වරට ගෝල්ඩන් චයල්ඞ් (1892- 1957) නම් විද්වතා විසින් ලොවට විවරණය කරන ලදී. එහෙයින් මානව සංස්කෘතික පරිණාමයේ හැරවුම් ලක්ෂයක් ලෙස නම් කරන හෙතෙම ශිලා විප්ලවය (Neolithic revolution) ලෙස මෙකී පරිවර්තනයට අර්ථ ගන්වා ඇති ආකාරය හඳුනා ගත හැකි වේ. විශේෂයෙන් ම ආහාර නිෂ්පාදනය ඇරඹීම, ජනාවාස සඳහා පදනම, නිර්මාණය ජන රේඛනයේ ප්රසාරණය, විශේෂ ශිල්ප ප්රගුණ්යතාව, ඉල්ලූම හා සැපයුම පදනම් කොට ගත් අර්ථ ක්රමයක ආරම්භය වැනි සාධක හා එ්වා බැඳි නව ප්රවණතා රැසක් නියොලිතික සංස්කෘතිය තුළින් හඳුනා ගැනෙනු ලැබේ. සමාන්යයෙන් ඉන්දියාවේ නව ශිලා යුගය ක්රි. පූ 5000 ට පෙර ආරම්භ විය. ඒ අනුව භාරතයට ආර්යන් පැමිණෙන විට ද සත්ත්ව ගෘහස්ථකරණය පිළිබඳ යම් තරමකට මෙම පිරිස දැන සිටියා විය හැකිය
ඒ අනුව මූලික වශයෙන් වෛදික ආර්යන් බැටළුවා ,අශ්වයා , බල්ලා , ඌරා වැනි සතුන් තම අවශ්යතා අනුව යොදා ගත් බව පැහැදිලි වේ. සත්ත්ව පාලනයට අමතරව වෛදික ආර්යන් යම් ආකාරයටක කපු රෙදි විවීම පිළිබඳ දැනුම් සම්බාරයකින් යුක්ත වූ බවක් දැකගත හැකිය. සෘග් වේදයට අනුව ගන්ධාර දේශයේ ලෝම රෙදි විවීමක් ගැනද සඳහන් වී තිබූ බවක් දක්නට ලැබේ. කෙසේ වූවත් ගන්ධාරය හා කාසී ජනපදය බුද්ධ කාලය වන විට ද රෙදි පිළි නිර්මාණය සඳහා ප්රසිද්ධියක් ලබා සිටි බවක් දක්නට ලැබේ. මේ අනුව පෙනී යන්නේ මුල් කාලීන ආර්යන් විසින් සිදු කළ කාර්යන් පසුකාලීන එනම් කි්ර.පූ. 6 වන සියවස වන විට යම් ආකාරයකට වර්ධනීය තත්වයක් පෙන්නුම් කළ බවකි. එසේම ආර්යන්ගේ වර්ධනීය තත්වයන් වෛදික යුගය වන විට දැකගත හැකි වනුයේය. එහිදී ග්රාමීය වශයෙන් විවිධ වූ කර්මාන්තයන් සිදු කළ බවක් දක්නට ලැබේ. එහිදී තත් සමාජයට අනුව ආභරණයන් නිර්මාණය කිරීම, ගොවි උපකරණයන් නිර්මාණය කිරීම, මැටි බඳුන් නිර්මාණය කිරීම ආදී වූ කර්මාන්තයන්හී නියලූනු බවක් දක්නට ලැබේ.
මෙම සමාජයන්හී දක්නට ලැබූ කුඩාම ඒකකය පවුල වශයෙන් දක්වන්නට යෙදුණු අතර පවුලේ ප්රධානියා වූයේ පියා විය. ඔහුගේ පාලනය යටතේ කටයුතු සිදු වූ බවක් දක්නට ලැබේ. මේ අකාරයෙන් නිර්මාණය වූ පවුල් සංස්ථාව මඟින් මූලික වශයෙන් ම ග්රාමීය තත්වය ඇති විය. විශේෂයෙන් පිතෘ මූලික වූ සමාජ තත්වයක් තත් සමාජයේ දක්නට හැකි විය. එහිදී කාන්තාව පහත් තැනැත්තියක් වශයෙන් නොසලකන අතර ඇයද යම් වූ බල අධිකාරිත්වයකින් යුක්තව දැක ගන්නට හැකි විය. විශේෂයෙන් තත් නිවාස වල උපස්ථාන ශාලාවක් හා ස්ත්රීන්ට වෙන් වූ කාමරයකින් ද යුක්ත විය. ගෙහිමියා ගෘහපති හෙවත් දහම්පති යුනයෙන් හඳුන්වන ලදී. සමාන්යයෙන් පුරුෂයා කරුණික තැනැත්තේකු වශයෙන් දක්වන අතර නමුත් ඇතැම් අවස්ථාවන්හීදී යම් ආකාරයට අකාරුණික වූ තත්වයන් ද දක්නට හැකි විය. වේදයේ සඳහන් වන කථා වස්තුවකට අනුව තම පියා ඉක්මවා ගිය පුතුගේ දෙනෙත් අන්ධ කරන ලදී. මේ ආකාරයෙන් පියා අකාරුණික තත්වය පත් වූ බවක් දක්නට ලැබේ.
විශේෂයෙන් වෛදික සාහිත්යයේ සඳහන් වන අකාරයට කාන්තාවන් හට විශේෂ වූ වර ප්රසාද හිමි වූ අතර තරුණ බවට පත් වීමත් සමඟ කාන්තාවන් විවාහ කර දීමට කටයුතු යොදන ලදී. සිය නිවසේ රැජින කාන්තාව වූ අතර ආගමික තත්වයන් සඳහාද ඇය සහභාගී විය. විශේෂයෙන් ආභරණ භාවිතය මැනවින් දක්නට ලැබෙන අතර ඇඳු සඳහා කපු හා සිනිඳු මුව සමින් භාවිතයට ගත් බවක් දක්නට ලැබේ. සෘග්වේද යුගයේ තත් සමාජයේ පැවැති කර්මාන්ත අතුරින් ලී වැඩ කරුවන්, ලෝකරුවන්, සොම්මරු, පෙහෙර, හා කුඹල් කරුවන් යන කර්මාන්ත සඳහා විශේෂ ස්ථානයක් හිමිව ඇත. විශේෂයෙන් ලී වැඩ කරන්නන් විසින් ලීයේන නිර්මාණය කළ රථ, කරත්ත, ගෙවල් , ජල යාත්ර වැනි දේවල් ප්රමුඛ තත්වයට පත් විය. විශේෂයෙන් එහිදී ලී වැඩ සඳහා සුදුසු අමුද්රව්ය අවට තිබූ වනාන්තර ආශ්රයෙන් සොයා ගත් බවක් දක්නය හැකිය. ලෝශ නිර්මාණයේ දී විශේෂයෙන් සී සෑම සඳහා අවශ්ය වන උපකරණ නිර්මාණය හා අවි ආයුධ නිර්මාණය වැනි තත්වයන් දක්නට හැකිය. මෙහිදී සෘග් වේදයේ සඳහන් වන අයස් යන්න පිළිබඳ විවිධ මතවාදයන් ද දක්නට හැකිය. විශේෂයෙන් අයස් යනු තඹ හෝ ලෝකඩ භාවිතයක් බව විද්වතුන් අදහස් දක්වන අතර මෙම මතය යම් වූ තරමකට නිවැරදි වන්නේ ඉන්දියානු නියලෝතික් කාලය වන විට ද තඹ භාවිතය පිළිබඳ මිනිසුන් දැන සිටි බැවින් විශේෂයෙන් ක්රි.පූ 1500 දී භාරතයට ආර්යන් සංක්රමණ වූ බවක් දක්නට ලැබේ. තත් සමකාලයට අයත් මාල්වා සංස්කෘතිය හා ජොවා සංස්කෘතිය තුළ තඹ භාවිතය සිදු වූ බවක් දක්නට ලැබේ. එය පුරාවිද්යාත්මක සාධකයන් මඟින් අනාවරණය කර ඇති බවක් ද දක්නට ලැබේ.
ආර්ය පිරිසගේ ආගම පිළිබද අධ්යයනය කිරීමේ දී වේද ග්රන්ථ ප්රමුඛ බවක් ගෙන දෙනු ලැබේ. මෙහිදී පැරණිම වේද ග්රන්ථය වශයෙන් සැළකෙන ඝෘග්වේදය තුළ ආර්ය පිරිසගේ ආගම ගැන සඳහන් වනු ලැබේ. ඒ අනුව ආර්ය පිරිස වනාහී බොහෝ දෙවියන් අදහන ලද පිරිසක් වශයෙන් දක්වන අතර බහු දේවාවාදය ප්රමුඛ විය. විශේසයෙන් ඉන්ද්ර, වරුණ, මිත්ර, අග්ගි වැනි ස්භාවික වස්තුන් මූලික කොට ගෙන තම ආගම හා ඇදහීම නිර්මාණය කරන ගත් බවක් දක්නට හැකිය. විශේෂයෙන් ස්භාවික ලෝකයේ තම අවශ්යතා සඳහා උපාකාර කරන පාරිසරික වස්තු කෙරෙහි යම් වූ දෙවත්වයක් ආරෝපණය කිරීමට මෙම පිරිස කටයුතු කර ඇත.