ඉන්දු නිම්න ශිෂ්ටාචාරයේ පරිහානී තත්වයන්
ඉන්දු නිම්න සභ්‍යත්වයේ ව්‍යාප්තිය සිදුව ඇත්තේ සින්දු හෙවත් ඉන්දු නදිය ආශි‍්‍රතවය. ඉන්දු සභ්‍යත්වය ක‍්‍රමයෙන් වර්ධනය කරා ගමන් කිරීම හා තාක්ෂණික, අමුද්‍රව්‍යත්මක හේතු සාධක පිළිබඳ ඉහතින් සාකච්ඡුා කළෙමු. ඒ අතරින් උගතුන් වැඩි පිරිසක් දරන මතවාදයකි, සභ්‍යත්වයට පදනම සැකසූ සින්දු නදිය ම එම ශිෂ්ටාචාරය වැනසුම සැලැස් වූ බවයි. අප කතා කරන ඉන්දු සභ්‍යත්වයේ අවසානය සනිටුහන් වන ක‍්‍රි.පූ. 1750 පමණ කාලය වෙද්දී නිම්න භූමිය පුරා ඒකාකාරී වූ ලක්ෂණයන් දැකිය හැකි වුව ද එතැන් සිට ඉන්දු නිම්නයට දකුණිනුත් උතුරිනුත් වෙනස් වූ ප‍්‍රධාන කලාප දෙකක් බිහිව තිබේ.
මේ සදහා භූ කම්පනයක් හේතු භූත වන්නට ඇතැයි මතවාද පවතියි. මේ හේතුවෙන් සින්දු නදිය වෙත දස දෙසින් ගැලූ ගංගාවන් තම ගමන් මග වෙනස් කරගෙන ගංගා නදියට ගලන්නට පටන් ගත්තේ යැයි වියත්හු පවසති. ප‍්‍රධාන නගර ආශ‍්‍රිතව ගැලූ ගංගාවන් නගරයන්ගෙන් ඈත්ව ගලන්නට පටන්ගත් කල්හි නගරයන්හි විවිධ ගැටලු පැන නගින්නට ඇත. ගංගා මාර්ග වෙනස් වීමෙන් සිදී ගිය ගංගාවන් ආශ‍්‍රිතව ලෙඩ රෝග පැතිරයමින් වසන්ගත තත්ත්වයන් නිර්මාණය වන්නට ඇත. ඇබර්ඩින් විශ්වවිද්‍යාලයේ මහාචාර්ය පීටර් ක්ලිෆ් මහතාගේ නායකත්වයෙන් යුතු කණ්ඩායමක් විසින් නව භූ විද්‍යාත්මක පර්යේෂණ තවමත් කරගෙන යන අතර ඒකල දේශගුණික වෙනස්වීම් සිදුවීද? ගංගා ප‍්‍රතිසංවිධානය වී ඇති ආකාරය හරප්පා සභ්‍යත්වයේ පරිහානියට හේතු වීද යන කරුණු ඔස්සේ එම පර්යේෂණ මෙහෙයවයි. දිගු කලත් තිස්සේ අධික වර්ෂාපතනයක් ඇති වී ඉන්දු නදිය පිටාර ගලන්නට ඇත. ගංගා නිම්නය ආශ‍්‍රිතව ජනාවාස පිහිටුවාගෙන සිටි පිරිස මෙම ගංවතුර තත්ත්වය හමුවේ අසරණ වන්නට ඇත. ගම්මාන, නගර මෙන්ම අහිංසක ජනතාවගේ ගොවි බිම් ද ගංවතුර මුහුද වෙත රැුගෙන යන්නට ඇත. දස දහසක් හරප්පා වාසීන්ගේ හ‍්‍රමය යෙදවා ඉදිකළ නගර නිරන්තරයෙන් ගංවතුරට ගසාගෙන යද්දී නැවත නගර ඉදිකරන්නට ජනතා ශ‍්‍රමය යොදවාගන්නට පාලක පැලැන්තිය අසමත් වන්නට ඇත. එක් වරක් දෙවරක් නොව දිගින් දිගටම ඇතිවූ මෙම ගංවතුර තර්ජනයට මුහුණ දීමට නොහැකි වූ හරප්පා සභ්‍යත්වය ක‍්‍රම ක‍්‍රමයෙන් පරිහාණියට ළගා වූ බව වඩාත් බුද්ධි ගෝචර උපකල්පනය කි.
ක‍්‍රි.පූ. 6 වැනි ශතවර්ෂයේ අජාසත් රජුගේ පුත‍්‍ර විඩූඩභ ඇතුලු සේනාව අතු ගංගාවක ගංවතුරට හසුවී ජීවිතක්ෂයට පත් වූ බව බෞද්ධ මූලාශ‍්‍රයන් සදහන් කරයි. එසේ ගංගාවකට එතරම් විපතක් කළ හැකි වුණි නම් සින්ධු නදිය වැනි සුවිසල් ගංගාවක් සභ්‍යත්වයක් විනාශ කළා යැයි පැවසීම අරුමයක් නොවේ. එසේම ආක‍්‍රමණ රැුසක් හරප්පා සභ්‍යත්වයට එල්ල වූ බව කියවේ. එසේ ආක‍්‍රමණ සිදු වූයේ නම් එම ආක‍්‍රමණිකයෝ රට අභ්‍යන්තරයට ගමන් කිරීම සදහා නිසැකවම සින්ධු නදිය භාවිත කරන්නට ඇත. හරප්පා වැසියෝ තම පරිවහන කටයුතු සදහා බහුලව මෙම නදිය යොදාගෙන තිබූ පැවින් ආක‍්‍රමණිකයෝ එය දැක දැක කම කාර්යය සාධනය උදෙසා සිනධු නදිය යොදා නොගත්තේ යැයි කෙසේ නම් කිව හැකි ද? ඇකමුන් පවසන පරිදි හරප්පාව විනාශ වූයේ ආක‍්‍රමණ නිසා නම් ඊටක් ආධාරක වී ඇත්තේ සින්ධු නදිය යි. ආර්ය ආක‍්‍රමණ හෝ ගෝත‍්‍රික ආක‍්‍රමණ ඉන්දියාවට එල්ල වූයේ එහි පැවති ආර්ථික සමෘද්ධිය නිසායැයි පිළිගන්නා මතවාදය කි. එය එසේ නම් සින්ධු නදිය ආශ‍්‍රිතව සිදු වූ කෘෂිකාර්මික කටයුතු සහ වාණිජ කටයුතු නිසා එවැනි ප‍්‍රචාරයක් ආක‍්‍රමණිකයන් වෙත ලැබෙන්නට ඇත. ඒ නයින් බලන කළ ඊට සාධකය වී ඇත්තේත් ඉන්ධු නදිය යි. පවතින පුරා විද්‍යා සාධක අනුව හරප්පා සභ්‍යත්වය කෘෂිකාර්මික අර්ථ රටාවකට හුරු වී ඇති බව පැහැදිලිය. ඒ හේතුවෙන් ගංගා නිම්නවලම ගැවසුණු හරප්පා වැසියෝ අනතුරුව සින්ධු නදියේ පිටාර ගැලීම් හා ගංවතුර තර්ජනයන්ට ගොදුරු වීම නිසා විනාශයේ අත ළගට පැමිණ තිබේ.
සශ‍්‍රීකව පැවති ඉන්දු නිම්න සභ්‍යත්වයේ විනාශය ළගා කළේ කාන්තාරයන් සභ්‍යත්වය පැතිර තිබූ භූගෝලීය කලාපය තුළය ව්‍යාප්ත වීමෙන්ය යන්න ද මෙහි අවසානය සම්බන්ධයෙන් ඉදිරිපත් කරන මතවාදයකි. ඒසේම මෙතෙක් සාමකාමීව පාලනය වූ ජනතාව රිසි සේ නිදහස භුක්ති විදිමින් දිවි ගෙවූ සමය නිමා කරමින් ඉන්දු නිම්න සභ්‍යයත්වයේ පාලන පැලැන්තිය දර ගත නොහැකි අසහනකාරී දැඩි පාලන තන්ත‍්‍රයක් ක‍්‍රියාත්මක කළ බවත් එය හරප්පා සභ්‍යයත්වයේ අවසානයට මග විවර කළ බව සුමුවෙල් බට්ලර් ප‍්‍රකාශ කරයි. නිෂ්පාදන ක‍්‍රියාවලියට නොවී මධ්‍යම පංතිය ගැමි ජනතාවගෙන් බදු අය කළ අතර එම බදු ප‍්‍රතිපත්තියෙන් පීඩිති ගැමි ජනයා ඊට එරෙහිව නැගී සිටියෙන් අර්ථ ක‍්‍රමය අඩපනව විනාශය කරා ළගා වූ බව පැවසේ. ඉන්දු නිම්න සභ්‍යත්වයේ වාණිජ කටයුතු මෙසපොටේමියාව සමග සිදු කළ බවත් ක‍්‍රි.පූ. 200 දී මෙසපොටේමියාව බිද වැටීමෙන් ඉන්දු නිම්න සභ්‍යයත්වය කෙමෙන් පරිහාණියට ගමන කළ බවද උගත්හු පවසති. එසේම මුහුද ගොඩයෑමක් සිදු වූ බව හා වරාය කටයුතු ආදිය සිදු කළ ලෝතාල් නගරය එම හේතුවෙන් ගොඩ වීම ආදී කරුණු සභ්‍යයත්වය පරිහාණියට ගෙන ගිය බව සදහන් කරයි. පරිපාලන ව්‍යුහය බිදවැටීම, ලෙඩ රෝග වසංගත, භූගත ජලය සිදී යෑම, වනාන්තර විනාශ වී යෑම, පස සෝදා යෑම, දිගු කලක් තිස්සේ එක ම භූමියේ වගා කිරීම නිසා පස සාරවත් බව අඩු වීම. සුළං වෙනස්වීම හෙවත් මෝසම් සුළග නිරිත දිගට තල්ලූ වීම තවත් හේතු කිහිපයකි. ගඩොල් පිළිස්සීම සදහා කැළෑ කපා දර ලබා ගැනීම හේතු කොටගෙන සිදු වු දේශගුණික වෙනස්කම් හරප්පාවේ විනාශයට හේතු වූවා යැයි පිළිගෙන තිබුණි.
