මහත්මා ගාන්ධිතුමා.
බ්‍රිතාන්‍යයන්ගේ යටත් විජිත රාජ්‍යන්ට අයත් වූ තවත් එක් රාජ්‍යක් ලෙස ඉන්දියාව හැදින්විය හැකිය. භුමි ප්‍රමාණයෙන් විශාල වූ ඉන්දියාවේ දේශපාලනමය, ආර්ථික, සමාජීය, සංස්කෘතිමය වශයෙන් විවිධ වූ විෂමතාවයන් ඈත අතීතයේ පටන්ම පැවතිණි. මෙම තත්වය බ්‍රිතාන්‍යයන්ගේ පැමිණීමත් සමග නව මුහුණුවරක් ගත්තේය. ඉන්දියානුවන්ගේ අප්‍රසාදයට ලක් වූ පීඩාකාරි බ්‍රිතාන්‍යය පාලන තන්ත්‍රයට විරුද්ධව ඉන්දියානුවන් තුළ නොයෙක් ජාත්‍යානුරාගි සිතුවිලි මුසපත් විය. තම අයිතීන් හා නිදහස තකා අරගල කරන්නට එම සිතුවිලි විසින් ඉන්දියානුවන් යොමු කළේය. එබදු වූ සිතුවිලිවලින් ඔද වැඩුනු ජනතාව දේශප්‍රේමීන් ලෙස නම් දරා ඇත.
ඉන්දියානුවන් අතර තම රාජ්‍යය ආරක්ෂා කර ගැනීමටත්, ස්වාධීනව ක්‍රියා කිරීමට හැකි පරිසරයක් ගොඩ නගා ගැනීමට උත්සුක නායකයෝ බොහොමයකි ඔවුන්ගේ මග පෙන්වීම යටතේ නිදහස උදෙසා ජනතාව සංවිධානගත වූහ. එහි ප්රතිඵලයක් ලෙස ඉන්දියාව තුළ සටන් ව්‍යාපාර බිහි විය. එම ව්‍යාපාර අතර ඉන්දියානු ජාතික නිදහස් ව්‍යාපාරය ප්‍රදාන තැනක් ගත්තේය. එහි ප්‍රධාන වශයෙන් ප්‍රමුඛත්වය ගත් නායකයන් අතර ගාන්ධි තුමන් ප්‍රධාන තැනක් ගනී. ක්‍රි.ව 1947 දී ඉන්දියාව නිදහස ලබා ගැනීම දක්වාම ජාතික ව්‍යාපාරය හරහා ගාන්ධිතුමා අවිහිංසාව මූලික කරගනිමින් නිදහස් සටනට පණ පෙවූහ.
ඉන්දිය ජාතික නිදහස් සටනේ පුරෝගාමියකු වූ මහත්මා ගාන්ධිගේ චරිත කතාව විමසා බැලීමත්, ඔහු ජාතික ව්‍යාපාරය තුළ කුමන ආකාරයේ දායකත්වයක් ලබා දී තිබේ දැයි විමසා බැලීමත් මෙම නිබන්ධනයෙහි මූලික පරමාර්ථය වේ. එහිදි ඔහුගේ අවිහිංසාවාදය, දාර්ශනික අදහස්, සමාජ සාධාරණත්වය ආදි මානුෂීය සංකල්ප පිළිබදවද මෙහිදි විමසා බලනු ලැබේ.
මහත්මා ගාන්ධිතුමා.
දීර්ඝ කාලයක සිට බටහිර ලිබරල්වාදයේ බලවේගයන්ට යටත්ව පැවති ඉන්දියාවේ, 19 වන සියවසවන විට ඊට විරුද්ධව හා සමාජ අසාධාරණත්වයට විරුද්ධව ජාතික බලවේගයක් සඳහා චින්තනමය විවාදයක් ගොඩනැගුණි. එහි මුලසුන හෙබවූයේ මහත්මා ගාන්ධි තුමන් ය. එතුමන්ගේ සුවිශේෂත්වය වන්නේ සියල්ල අවිහිංසාව මූලික කර ගනිමින් ක්‍රියාත්මක කිරීමය. ඉන්දියානු නිදහස් සටනේ ප්‍රධාන තැනක් ගත් නායකයෙක් වූ මොහු ඉන්දියානු ජාතික කොන්ග්‍රසය යටතේ ද සුවිශාල සේවයක් ඉටුකර තිබේ.
ගාන්ධි තුමන් 1869 ඔක්තෝම්බර් 02 වැනි දින ඉන්දියාවේ ගුජරාටයේ පෝබන්දාර් නම් කුඩා ගම්මානයේ උපත ලද අතර කුඩා කළ සිටම එතරම් ඉහළ පවුල් පසුබිමක් නොවුන ද යමක් කමක් තිබුණු මධ්‍යම පාන්තික පවුල් පසුබිමක් උරුම වූ අයෙක් විය. ඔහුගේ සම්පූර්ණ නම වූයේ මෝහන්දාස්‌ කරම්චාන්ද් ගාන්ධිය. මහත්මා යන්න එතුමාට ජනතාවගෙන් පිරි නැමුණු ගරු පදයකි. “මහත්මා ගාන්ධි“ යන විරරුධාවලී නාමය පසුකාලීනව ලැබූවක් විය. මහාත්මා යනු විශිෂ්ඨ ආත්මයක් ඇති පුද්ගලයෙක් යන අර්ථය දෙනු ලබන අතර තාගෝර් තුමන් විසින් ගාන්ධිතුමා වෙත මෙම විශේෂණය ලබා දී තිබේ. එමෙන්ම බාපු යන නාමයෙන් ද ඇතැමෙක් එතුමන් ව හඳුන්වනු ලබයි. ඉන්දියාවේ “ජාතියේ පියා” යන විරුදාවලි නාමය ගෞරව නාමයක් ලෙස නිල වශයෙන් ප්‍රධානය කර තිබේ. ඔහුගේ දෙමාපියන්ය වූයේ කාබා ගාන්ධි සහ පුට්‌ලිබායි යන්නවුන් ය. සිය පියා හට රාජ්කොත්හි රාජසභාවට සේවය කිරීමට සිදුවීමත් සමඟ ගාන්ධි ඇතුළු සියළු දෙනාටම එහි පදිංචියට යෑමට සිදු විය. මේ සමග එහි උසස් පාසලක අධ්‍යාපනය ලැබීමට ඔහුට ඉඩ හසර ලැබුණු අතර වයස අවුරුදු 15 පමණ වන විට සිය පියා අභාවප්‍රාප්ත වූයෙන් ඉන් පසු ඉදිරි ගමන ඉතා දුෂ්කරව ගෙන යාමට ඔහුට සිදු විය. කෙසේ වෙතත් 1887 වසරේදී ඔහුට ඉතා උසස් අන්දමින් මැටිරික්‍යුලේෂන් විභාගය සමත් වීමට හැකි විය. පාරම්පරික ඉන්දීය සිරිතට අනුව ඔහු වයස අවුරුදු 13 දී කස්‌තුරිබායි නම් තරුණිය සමඟ විවාහ විය.
වයස අවුරුදු 18 පිරීමත් සමගම 1891 දී ඔහු නීති අධ්‍යාපනය සඳහා එංගලන්තයට යන අතර එහිදී නීති අවසාන විභාගයෙන් සමත්වී නීතීඥවරයෙකු ලෙස ලන්ඩන් නගරයේ උසාවි ගණනාවක සේවයේ නිරත වී තිබේ. ඒ කාලය තුළ ඔහු ඉංග්‍රීසි ජාතිකයන්ගේ ක්‍රියා කලාපයන් පිළිබඳව දැඩි අවධානයකින් යුතුවූ අතර ඔවුනගෙන් කළු ජාතිකයන්ට විඳීමට සිදුවූ තාඩන පීඩන කෙරේ ද ඔහුගේ අවධානයට ලක් වී තිබේ. වසර කිහිපයකට පසු ඔහු යළිත් ඉන්දියාව බලා ආපසු පැමිණෙන අතර ඉන් අනතුරුව නීතිඥවරයෙකු වශයෙන් කටයුතු කිරීමට දකුණු අප්‍රිකාවට යාමට සිදු වේ. එය ඔහුගේ ජීවිතය වෙනස්‌ මගකට යොමු වීමට හේතු වන අතර ඔහු අවිහිංසාව නමැති අවිය උපයෝගි කරගෙන විමුක්‌තිකාමියෙකු බවට පත් වේ. ඒ වන විට දකුණු අප්‍රිකාව වාර්ගික බෙදීම් සහිත සමාජ වටපිටාවක් වූ අතර අප්‍රිකානු සුදු ජාතිකයන් විසින් කළු ජාතිකයන් තාඩන පීඩනයන්ට ලක් කරන්නට විය. මින් කම්පාවට පත් වූ ගාන්ධී අයිතිවාසිකම් වෙනුවෙන් සටන් කිරීමට විය. ඔහු ජනතාව වෙනුවෙන් සටන් කිරීමට පෙළඹියේ මේ අයුරෙනි. මෙලෙස ආරම්භ කළ සිය සටන පසුව ඉන්දියාව පුරාම බ්‍රිතාන්‍යය අධිරාජ්‍යවාදී පාලනයට එරෙහිව ව්‍යප්ත කරන්නට විය. ඉන්දියානුවන්ගේ විමුක්‌තිය වෙනුවෙන් දකුණු අප්‍රිකාවේදී මෙන්ම ඉන්දියාවේදීද අරගල කිරීම නිසා ඔහුට කිහිප වතාවක්‌ම සිර දඬුවම් විඳීමට සිදු වූ අතර ඔහු විසින් දිගින් දිගටම කරගෙන ගිය අරගලයන්හි ප්රතිඵලයක් වශයෙන් 1947 අගෝස්‌තු 15 වැනි දින ඉන්දියාව නිදහස් රාජ්‍යයක් ලෙස නැගී සිටීමට හැකි වී තිබේ. නමුත් 1948 ජනවාරි 30 වැනි දින යාඥ මෙහෙයක යෙදී සිටියදී එහි කඩා වැදුණු අන්තගාමියෙකු විසින් එල්ල කරණු ලැබූ වෙඩි පහරකින් එතුමන් ජීවිතක්ෂයට පත් විය.
