ලංකාවේ භූගෝලිය පිහිටිම ඉතිහාසයට බලපෑ ආකාරය 2 කොටස.
ලංකාවේ භූගෝලිය පිහිටිම ඉතිහාසයට බලපෑ ආකාරය 2 කොටස.
පරසතුරු ආක්‍රමණ හා නොයෙකුත් විප්ලව හේතුවෙන් නොයෙක් කාලවල ඉන්දියානු ශිෂ්ඨාචාරය විනාශ වී ගියත් (12වන 13 වන සියවසේදි මුස්ලිම් ආක්‍රමණ එල්ලවිම) ඒවායේ බලපෑම කෙලින්ම ලංකාවට එල්ල නොවුයේ මෙසේ ලංකාව ඉන්දියාවෙන් වෙන්ව පිහිටිම නිසාය. ඒ අනුව ලංකාව ඉන්දියාවට ආසන්නව පිහිටිම හේතුවෙන් ඉන්දියාවේ සිද්ධින්ගේ බලපෑම මෙහි දක්නට වු අතරම, ඉන්දියාවෙන් වෙන්ව පිහිටිමෙන් එම බලපැම් වලට එක එල්ලේ යටත් නොවී සිටිමට ලංකාවට හැකි විය. ඉන්දියාවේ බුදු දහම විනාශ වුවත් ලංකාවේ එසේ නොවුයේ ලංකාව ඉන්දියාවෙන් ඇත්ව පිහිටිම නිසාය.
ශ්‍රී ලංකාවේ භූගෝලිය පිහිටිම සලකා බලන විට ඊළගට සැලකීම යොමු විය යුත්තේ ලංකාව ඉන්දියන් සාගරයේ මධ්‍යගතව යුරෝපය හා ඈත පෙරදිග සම්බන්ධ කෙරෙන මුහුදු මාර්ගයේ අසලින්ම පිහිටා තිබීම කෙරෙහිය.මේ පිහිටිම හේතුවෙන් පුරාණයේ සිටම වෙළහෙළදාම මගින් පිටස්තර ලෝකය සමග සබදතා පවත්වාගෙක යාමට ලංකාවට ඉඩ ලැබනු බව දක්නට ඇත. මහාතිත්ථ අසලින් ලැබි ඇති පුරාණ රෝම කාසි රුසක් ඒ කාලයේ රෝමයේ විවිධ ප්‍රදේශ හා ලංකාව අතර තිබු සබදතා පැහැදිළි කරයි. ඉතා පැරණි ග්‍රීක ලේඛකයන් හා කවීන් ද මේ වෙළෙද සබදතා ගැන කරුණු දක්වා ඇත. වර්ථමනයේ කන්කසන්තුරය (සම්බිලිතුරෙයි) නමින් හදුන්වන පුරාණ ජබ්බකෝලපට්ටන (දඹකොල පටුන) වරාය උතුරු ඉන්දියාව සමග කල සබදතා වල මුලික වරාය විය. එසේම ගෝකන්න වරාය ද ඉන්දියාව හා ඈත පෙරදිග අතර සබදතා පැවැත්වු තවත් වරායකි.(බද්ධකච්චානා කුමරිය තම සහෝදර පිරිස සමග පැමිණි වරායයි.)
ශ්‍රි ලංකාව මුහුදු මාර්ගයක පිහිටා තිබිම එහි ඉතිහාසය කෙරෙහි වඩාත් බලපාන්නට වුයේය. 16 වන සියවසෙන් පසුව පෘතුගිසි, ලන්දේසි, ඉංශ්‍රිසි ආක්‍රමණ වලින් පසුව වෙළෙදාමේ වැදගත්කම වැටහුනු යුරෝපියෝ මුහුදු මාර්ග භාවිතා කරන්නට වුහ. (1453) දී පෙරදිගට පැමිණි යුරෝපියෝ ලංකාව මධ්‍යස්ථානයක් වශයෙන් සලකන්නට වුහ. ඒ හැර ලංකාවේදි ඔවුන්ට අවශ්‍ය වෙළෙද ද්‍රව්‍ය ලබාගැනිමට පහසු වුයෙන් යුරෝපියන්ට ලංකාව ඉතාම වැදගත් ප්‍රදේශයක් බවට පත්විය. මෙහිදි ඉංශ්‍රිසින්ට ත්‍රිකුණාමලය වරාය ඉතාම වැදගත් විය. ලංකාව මුහුදු මාර්ගයක මධ්‍යගතව පිහිටා තිබිම. ලංකා ඉතිහාසයේ වැදගත් වන්නේ ලංකාවේ නුතන යුගය ආරම්භ වන්නේ යුරෝපියන්ගේ පැමිණිමෙන් පසු බැවිනි.
ලංකාව කුඩා දිවයිනක් වීමද එහි ඉතිහාසය කෙරෙහි බලපා ඇත. ලංකාව කුඩා වීම නිසා අතීතයේදී ප්‍රාදේශිය වෙනස්කමි බහුලව දක්නට නොවීය. විශාල රටක් වු ඉන්දියාවේ ඉතිහාසයේ මෙවැනි ඒකාකාරි බවක් දක්නට නැත. ලංකාව කුඩා වීම නිසා බොහෝ අවස්ථා වලදී රජවරුන්ට මුළු රටම එක්සත් කර ඒකිය පාලනයක් ගෙනයාමට හැකියාව ලැබුනි. ලංකාව කුඩා රටක් වීම නිසා විදේශිකයන්ට ද ලංකාව අල්ලා ගැනිමට පහසු විය.
රටක භූගෝලිය පිහිටිම විමසා බලන කල එහි අභ්‍යන්තර පිහිටිමද විමසිල්ලට භාජනය කල යුතු වන අතර එම තත්වද රටේ ඉතිහාස කෙරෙහි බලපා ඇති බව පිළිගත යුතුය. ලංකාවේ අභ්‍යන්තර පිහිටිම අනුව කදුකර, තැනිතලා වශයෙන් කොටස් දෙකකට බෙදිය හැකිය.ඒ අතරම තෙත් කලාපය හා වියලි කලාපය වශයෙන් දේශගුණය අනුවද කොටස් දෙකකට බෙදිය හැකිය. වියලි කලාපය වු උතුරු ප්‍රදේශයේ මල්වතු ඔය (කදම්බ නදි), කලා ඔය (ගෝණනදී), දැදුරු ඔය (ජජ්ජර නදී), මහවැලි ගග ආදි ගංගා පිහිටා ඇති අතර දකුණු ප්‍රදේශයෙ වලවේ ගග (වනවාහිනි නදී), කිරිද ඔය (කිරින්ද නදී), මැණික් ගග (කප්පකන්දර නදී) ආදි ගංගා පිහිටා ඇත. උතුරු පහත් බිම් ඉන්දියාවට ආසන්නව පිහිටා ඇති අතර එහි දේශගුණයද බොහෝ දුරට ඉන්දියාවේ දේශගුණයට සමාන වේ. ඉන්දියාවේ සිට පැමිණි ආර්ය්‍යන් මෙම පහත් බිම් තම ජනාවාස භූම් ලෙස තෝරා ගන්නට ඇත්තේ මෙම සමාන තත්වය නිසා වන්නට ඇත.
