ලන්දේසි පාලනය හා උඩරට. (03 කොටස)

ලන්දේසි පාලනය හා ශ්‍රී ලංකාව.

ශ්‍රී ලාංකික රජු විසින් ලන්දේසින් මෙරටට කැඳවූයේ පෘතගීසින් පළවා හැරීමේ අරමුණ පෙරදැරි කරගෙනය. ඒ අනූව 1602 පමණ වන විට මෙරටට පැමිණෙන ලන්දේසින් ප්‍රථමයේන් මඩකළපුවට ගොඩ බසින් ලද අතර එහි පැමිණි ලන්දේසි ජාතික නාවික කපිතාන් ස්පිල්බර්ජන් ඒ පිළිබඳව සාකච්ඡා කිරීමට පළමු විමලධර්මසූරිය රජු දවස කන්ද උඩරටට පැමිණෙයි. මෙහිදි ඕලන්ද රජු වූ ඔරෙන්ජාහි විලියම් රජු විසින් එවන ලද ලිපියක්ද උඩරට රජුට ලබා දෙන අතර පෘතුගීසින් පලවා හැරීමට අවශ්‍යය නාවික බලය ලබා දීමට ඔවුහු ඉදිරිපත් වීම පිළබඳව උඩරට රජු බොහොසෙයින් සතුටු වූහ. කෙසේ වුවද මෙම දූත ගමනේදි කිසදු ගිවිසුමකට එළඹීමට නොහැකි වූහ. එතැන් සිට මාස තුනක් ගත වීමටද පෙර තවත් ලන්දේසි දූත පිරිසක් සී බෝල්ට් ද චාර්ට් නැමැත්තාගේ නායකත්වය යටතේ උඩරටට පැමිණෙණ අතර පළමු විමලධර්මසූරිය රජු විසින් සෙංකඩගල නුවරදී ඔවුන් මහත් හරසරින් පිළිගන්නා ලදි. අනතුරුව පෘතුගීසින් පලවා හැරීම සඳහා දෙපිරිස කටයුතු කළ යුතු ආකාරය පිළිබඳව සාකච්ඡාවට බඳුන් වී තිබේ. නමුත් මෙම කණ්ඩායමේ අනිසි හැසිරීම හේතු කොටගෙන රාජ පුරුෂයන් විසින් ඔවුන් විනාශ කරන ලද අතර මේ නිසා රජුගේ අපේක්‍ෂාව වූ පෘතුගීසින් පලවා හැරීමට ලන්දේසින්ගේ සහය ලබා ගැනීමේ අභිප්‍රාය බිඳ වැටිණ.

පළමු විමලධර්මසූරිය රජුට පසුව කන්ද උඩරට සිහසුනට පත් වූයේ සෙනරත් රජුය. මේ කාල සීමාව තුළ උඩරට රාජ්‍යයට වෙනත් විදේශීය රාජ්‍යයන් සමග සම්බන්ධතා පැවැත්වීම වැළකම්ම කෙරෙහි පෘතුගීසිහු මූලික වූහ. ඒ සඳහා උඩරට රාජ්‍යයට අයත් ත්‍රිකුණාමලය, මඩකලපුව වැනි වරායන් අල්ලා ගත් අතර මන්නාරම් මුහුදේ නැව් කණ්ඩායම්ද යොදවා තිබිණ. මොහුගෙන් පසුව බලයට පත්වන දෙවන රාජසිංහ රජතුමාගේද ප්‍රධාන අරමුණ වූයේ පෘතුගීසින් මෙරටින් පන්නා දැමීමයි. පෘතුගීසින් පලවා හැරීමට ප්‍රබල නාවික හමුදාවක අවශ්‍යයතාවය හඳුනාගෙන සිටි රාජසිංහ රජු නැවත ලන්දේසින්ගේ සහය ලබාගැනීමට අවශ්‍යය ලිපි හුවමාරුවක්ද සිදු කරන ලදි. මෙහිදි එක් යුරෝපීය ජාතියක් වෙනුවට වෙනත් යුරෝපීය ජාතියක් මෙරටට ගෙන්වා ගැනීම අපේක්‍ෂාව නොවූ අතර තමාට ලබා දෙන උපකාර වෙනුවෙන් රජු බලාපොරොත්තු වූයේ කුරුඳු වෙළඳාමේ අයිතිය හා නැගෙනහිර වෙරළේ වරායක් ලන්දේසින්ට ලබාදීම පමණි.

රජුගේ බලාපොරොත්තුව පරිදි ක්‍රි. ව 1638 දී මෙරටට පැමිණි වෙන්ටර් වෝල්ඞ් නැමැත්තාගේ නායකත්වයෙන් යුත් ලන්දේසි පිරිසක් මඩකලපුවට පැමිණ රාජසිංහ රජු හමු වී 1638 මැයි 23 වන දින දී ගිවිසුමක් අත්සන් කරන ලදි.

1638 ගිවිසුමේ ප්‍රධාන කොන්දේසි. 

• පෘතුගීසින් සතු බලකොටුවලට පහරදී ඔවුන් මුහුදුබඩ ප්‍රදේශවලින් පලවා හැරීම ලන්දේසින් විසින් කළ යුතුයි.
• යුධ වියදම් වෙනුවෙන් රජතුමා කුරුඳු, ගම්මිරිස්, මී ඉටි ලබාදිය යුතු අතර ඇතුන් හැර අනිකුත් වෙළඳ ද්‍රව්‍යයන්ගේ ඒකාධිකාරය ලන්දේසින්ට පවරා දිය යුතුයි.
• පෘතුගීසින්ගෙන් අල්ලාගන්නා ලද බලකොටුවල උඩරට රජු කැමති පරිදි ලන්දේසි හමුදා නතර කළ යුතුයි.
• රජතුමා ඔවුන්ගේ වැටුප්, ආහාරපාන ආදිය ලබාදිය යුතුයි.

රජතුමාගේ පිටපතේ තුන්වන වගන්තියට අනූව “උඩරට රජු කැමති පරිදි” යනුවෙන් සඳහන් වුවද ලන්දේසි පිටපතෙහි එවැන්නක් සඳහන් වී නොතිබිණ. මේ නිසා පසුකාලීනව එය රජු හා ලන්දේසින් අතර විවිධ මතභේද හටගැනීමට හේතු වී තිබේ. ගිවිසුම ලන්දේසින්ට වැඩි වාසි හිමි වීම මුල් කරගෙන ඉදිරිපත් වී ඇති බව පැහැදිලිය. කෙසේ වුවද මෙම ගිවිසුම අනූව පෘතුගීසින් පලවා හැරීම පහත පරිදි සිදු වී ඇත.

• 1638 - මඩකලපුව බලකොටුව අල්ලා ගැනීම. 
• 1639 - ත්‍රිකුණාමලය බලකොටුව අල්ලා ගැනීම.
• 1640 - මීගමුව බලකොටුව අල්ලා ගැනීම.
• 1640 - ගාල්ල බලකොටුව අල්ලා ගැනීම.
• 1655 - කලුතර බලකොටුව අල්ලා ගැනීම. 
• 1655 - අගුරුවාතොට බලකොටුව අල්ලා ගැනීම. 
• 1658 - කොලඹ බලකොටුව අල්ලා ගැනීම. 
• 1658 - යාපනය බලකොටුව අල්ලා ගැනීම.

මුල්කාල සීමාවන් තුළදි ලන්දේසි බලකොටු අල්ලා ගන්නා ලද අතර ඒවායේ තමන් රැඳි සිටිනුයේ උඩරට රජු වෙනුවෙන් බව පිළිගෙන තිබු අතර ඒ බව මුල්කාලීනව ඔවුන් භාවිතා කළ “ඔබගේ කොළඹ කොටුවේ කපිතාන්, ඔබගේ යටහත් සේවක” ආදි වචන ලිපිවල භාවිත කර තිබීමෙන් පැහැදිලි වේ. නමුත් ඔවුන් පසුකාලීනව රජතුමා නොසලකා ඇති බවක් දක්නට ලැබේ. ඒ බව දෙවන රාජසිංහ රජු ලන්දේසි බලකොටු ඉල්ලා සිටි විට බලකොටු අල්ලා ගැනීමට දැරූ වියදම් රජු විසින් ගෙවා දමන තුරු ඒවායේ රැඳි සිටින බවට ඔවුහු ප්‍රකාශ කිරීමෙන් පැහැදිලි වේ. කෙසේ වෙතත් ලන්දේසින් හා රජු අතර මෙවැනි මතභේද පැවතියද 1658 වන විට මොවුහු පෘතුගීසි බලය ලංකාවේ මුහුදුබඩ ප්‍රදේශවලින් තුරන් කරලීමට සමත් වී තිබේ.

රාජසිංහ රජු 1658 වන විට පෘතුගීසින් සතුව පැවති ප්‍රදේශවලින් සම්පූර්ණ සත්කෝරළය, සබරගමුවේ කොටස්, මඩකලපුව, ත්‍රිකුණාමලය, මීගමුව සිට පුත්තලම දක්වා විශාල ප්‍රදේශ රාශියක් තමන් යටතට ගැනීමට සමත් වී තිබේ. එසේම උඩරට රජු කල්පිටිය හා මීගමුව වරායන් ඔස්සේ ඉන්දියාව හා සම්බන්ධතා පැවැත්වූ අතර ඒ සඳහාද ලන්දේසින්ගේ විරුද්ධත්වයක් එල්ල වී ඇත. ලන්දේසින්ගේ පීඩා හමුවේ උඩරටට පලා ගිය කතෝලිකයන්ට රජතුමා මහනුවර ගලේවෙල, වහකෝට්ටේ ආදි ප්‍රදේශවල රැකවරණය ලබාදීම පිළිබඳවද විරුද්ධත්වය පලකොට තිබේ. මේ නිසා 1659-1668 කාලය තුළ උඩරට රාජ්‍යයේ විශාල ප්‍රදේශයක් ලන්දේසින් විසින් ක්‍රමාණුකූලව අත්කරගනිමින් සිට ඇත. එසේම කල්පිටිය වරායද අල්ලාගෙන තිබේ. මෙයින් පැහැදිලි වන්නේ පෘතුගීසින් වෙනුවට වෙනත් යුරෝපීය ජාතියක සම්ප්‍රාප්තියකි. මෙය ඉගුරු දී මිරිස් ගත්තාක් වැනි ක්‍රියාවකට උපමා කර ඇත්තේද ඒ නිසාය.

ක්‍රි.ව 1670-1680 අතර කාලයේ රජුද ප්‍රහාර එල්ල කළේය. මේ නිසා ලන්දේසින් අල්ලා ගෙන තිබූ උඩරට බොහෝ ප්‍රදේශ නැවත අත්පත් කරගැනීමට රාජසිංහ රජු සමත් විය. එලෙස රජු විසින් නැවත අල්ලා ගන්නා ලද ප්‍රදේශ අතර කල්පිටිය වරාය, ත්‍රිකුණාමලය, කොට්ටියාරම, මඩකලපුව වැනි වරායන්ද, මඩකලපුවේ සිට වලවේ ගග දක්වා ගිණිකොන දිග වෙරළ තීරයද කැලණි ගග හා කලු ගග අතර කොටස්ද විය. මෙම කාලයේදී රජුගෙන් දැඩි ප්‍රහාර එල්ල වීමත් සමග ලන්දේසින් මිත්‍රශීලි ප්‍රතිපත්තියක් අනුගමනය කිරීමට කටයුතු කර ඇත. ආණ්ඩුකාර තනතුර දැරූ ලොරන්ස් ෆීල් විසින් රජුට වටිනා තෑගි භෝග ලබා දෙමින් මිත්‍රත්වය වර්ධනය කරගැණීමට උත්සුක වි ඇති බව සඳහන් වේ.

දෙවන රාජසිංහ රජුට අවශ්‍යය වූයේ තම මව්බිම වෙනත් ජාතියකට අයත් නොමැති ස්වාධීන රාජ්‍යයක් කරලීමටය. ඒ සඳහා ඔහු පෘතුගීසින් පන්නා දැමූ අතර පසුකාලීනව ලන්දේසින් සමගද දැඩි සටන් මෙහෙය විය. නමුත් රජුට එරෙහිව අඹන්වෙල රටේරාළගේ මූලිකත්වයෙන් කුමන්ත්‍රණයක්ද සිදු විය. ක්‍රි.ව 1687 වන විට දෙවන රාජසිංහ රජු මිය ගිය අතර ඔහු අවෑමෙන් ඔහු පුත් දෙවන විමලධර්මසූරිය රජු බලයට පත්විය. ඔහු භික්‍ෂූන් වහන්සේලා සමීපයෙහි වැඩුණු ධාර්මික පාලකයෙකි. සිය පිය රජුගෙන් උරුම වූ රාජ්‍යය ආරක්‍ෂා කරගැනීමට උත්සුක විය. ඒ සඳහා ඔහු ලන්දේසින් සමග මිත්‍රශීලිව කටයුතු කර ඇත. මේ වනවිටත් යුද්ධය සඳහා අධික වියදමක් දැරීමට සිදු වූ නිසා ලන්දේසින්ද උඩරට පාලකයන් සමග සුහදව ක්‍රියා කිරීමට පියවර ගෙන තිබේ. මේ ආකාරයට උඩරට රජුන් හා ලන්දේසින් අතර සාමය පවත්ගෙන යාම සඳහා දෙපාර්ශවය විසින් ගන්නා ලද පියවර මෙසේ දැක්විය හැක.

• දෙවන විමලධර්මසූරිය රජුගේ පදවිප්‍රාප්තිය වෙනුවෙන් ලන්දේසින් කොළඹ උත්සව පැවැත්වීම. 
• රජුට ඇති බලතල අනූව වැලිගම ප්‍රදේශය බස්නායකවරයෙකුට පැවරීම ලන්දේසින් පිළිගැනීම. 
• රජු විසින් පිටිගල් කොරළයේ කුරුඳු තැලීමට ලන්දේසින්ට පනවා තිබූ තහනම ඉවත් කිරීම. 
• රජුගේ කුරුඳු, පුවක්, ඇතුන් වෙළඳ සාමාගම මගින් මිළදී ගැනීමට එකග වීම. 
• පහළ බුරුමයෙන් උපසම්පදා භික්‍ෂූන් ගෙන්වා ගැනීමට ලන්දේසි නැව් ලබාදීම. 
• 1769 දී ලෝරන්ස් ෆීල් ආණ්ඩුකාවරයා මඩකලපුව, කල්පිටිය, කොට්ටියාරම, ත්‍රිකුණාමලය වැනි වරායන් රජුගේ යාත්‍රාවන්ට විවෘත කරදීමට යෝජනා කිරීම. 
• රජුගේ යටහත් සේවක, මහරජුගේ බලකොටුව, ත්‍රී සිංහලාධීශ්වර වැනි යෙදුම් ලිපිවල සඳහන් කිරීම. 
• රජුට 1697 දී තන්ජෝරයෙන් මනාළියක් ගෙන්වාගැනීමට නැව් ලබාදීම.

ලන්දේසින් මෙවැනි මිත්‍රශීලි පිළිවෙතක් අනුගමනය කරන අතරම ඔවුනටද වාසි සහගත වන අයුරෙන් ගිවිසුමක් 1688 දී පමණ රජුට ඉදිරිපත් රන ලදි. එහි ඇතුළත් කරුණු මෙසේ දැක්විය හැකිය.

1688 ගිවිසුමේ ප්‍රධාන කොන්දේසි.

• 1638 ගිවිසුම ප්‍රකාරව අයවි යුතු ණය ලන්දේසින්ට ලබාදිය යුතුය. 
• දෙපක්‍ෂය අතර වෙළදාමේදි බදු අය නොකළ යුතුය. 
• කුරුඳු, ගම්මිරිස්, ඇත්දත්, මී ඉටි වැනි භාණ්ඩ රජතුමා සිය වෙළඳ සමාගමට පමණක් ලබාදිය යුතුය. 
• රජු ඉංග්‍රීසි, ප්‍රංශ, ඩෙන්මාර්ක්, ජර්මන් වැනි යුරෝපීය ජාතීන් සමග සබඳතා නොපැවැත්වය යුතුය.
• රෝමානු කතෝලික පූජකවරුන් උඩරටින් නෙරපිය යුතුය.

මෙම කරුණු අනූව පැහැදිලි වන්නේ ලන්දේසින් තමන්ට වාසි සහගත අයුරෙන් ගිවිසුම ඉදිරිපත් කර ඇති බවයි. නමුත් සිය දේශයේ ස්වාධීනත්වය ආරක්‍ෂා කළ රජතුමා එම ගිවිසුම දැඩිව ප්‍රතික්‍ෂෙප කර තිබේ. එය මෙරට රජුගේ පෞඩත්වය හා එඩිතර බව මැනවින් කැපී පෙනෙන ලක්‍ෂණයක් ලෙස දැක්විය හැක.

දෙවන විමලධර්මසූරිය රජුට පසුව ක්‍රි.ව 1707 දී ඔහු පුත් ශ්‍රී වීර පරාක්‍රම නරේන්ද්‍රසිංහ කුමරු රාජ්‍යත්වයට පත්විය. ඔහු සිය පියා මෙන් කාර්්‍යශූර හෝ ආගමික භක්තියකින් යුත් පාලකයකු නොවීය. මොහු දකුණු ඉන්දීය නායක්කාර වංශික කුමාරිකාවක සමග ඵීවාහ විය. ඔවුනට දරුවන් නොසිටි නිසා රාජ්‍යය කටයුතුවලදී සිය භාර්්‍යාවන් හා සහෝදරයින් පිළිබඳව විශ්වාසය තබා කටයුතු කර තිබේ. ඔවුන් මෙරට හා දකුණු ඉන්දියාව අතර වෙළඳ කටයුතුවල නියැලෙමින් මෙරටින් ගම්මිරිස්, කුරුඳු, පුවක්, ඇත්දල, ඇතුන් ආදිය ඉන්දියාවට ගෙන ගොස් තිබේ. මෙය ලන්දේසින්ට මහත් පාඩුවක් ලෙස සැලකූ ඔවුහු රජුට අයත් කල්පිටිය වැනි වරායන් වසාදමා තිබේ. 1712 පමණ වන විට රජුගේ වරායන් විවෘත කරන ලෙස රජු ඉල්ලා සිටියද එය සිදු නොකළ හෙයින් ද උඩරට රාජ සභාවට පිවිස නොමනා හැසිරීමෙන් ක්‍රියා කළ විලියම් හෙන්ඩි්‍රක්ගේ ක්‍රියා කලාපය හේතු කොටගෙන මුහුදුබඩ ප්‍රදේශවල සිට උඩරටට ඇතුලුවන සියලු කඩවත් වසා දමන ලදි. රජු එසේ සිදු කර ඇත්තේ ලන්දේසින් නැවත වරායන් විවෘත කරාවිදැයි යන සිතුව්ල්ලෙනි. නමුත් ඔවුන් එවැන්නක් සිදු නොකරන ලදි. මේ නිසා ලන්දේසි පාලන ප්‍රදේශවල සිටි පීඩාවට පත් කුරුඳු තලන්නන් රජු විසින් උඩරටට ගෙන්වා ගන්නා ලද අතර එය එම ප්‍රදේශවල කැරලි කෝලහාල ඇති වීම කෙරෙහිද බලපා ඇත.