බොන්සායි කලාව

බොන්සායි කලාව

 

      බොන්සායි කලාව යනු, පැතලි බදුනක සිටවූ කුඩා ශාකය යන්නයි. මුලින්ම චීනයෙන් ආරම්භවන මෙම කලාව විචිත්‍ර භූ දර්ශන නිර්මාණය කිරීම මෙන්ම ගෙවතු අලංකරණය කිරීමට යොදා ගනු ලැබූ ජනප්‍රිය කලාවකි. චීනය සහ ජපානය අතර වෙළෙඳ හා සංස්කෘතික ප්‍රබෝධයේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස මෙම කලාව ජපානයේද ඉතා ජනප්‍රිය විය. මෙය පසුව ජපානයේ සංස්කෘතික අංගයක් බවට පත් විය. එමෙන්ම එරටට පැමිණෙන සංචාරකයන්ගේ ආකර්ශනය දිනා ගැනිමටත් මෙම කුරු ශාක වගා කිරීමේ කලාව පත්ව ඇත.

මෙම බොන්සායි ක්‍රමය, බෙහෙත්, ආහාර සහ භූමි දර්ශන නිර්මාණයට යොදා නොගනී. අනෙක් ශාක මෙන්ම මෙම වගාවන් සඳහාද ආහාර සහ ජලය යෙදීම අවශ්‍ය වේ.

 

ලෝකයේ සම්මත බොන්සායි නීති

1. බොන්සායි ශාකයේ සමස්ථ  හැඩය අසමමිතික ත්‍රිකෝණාකාර හැඩයක් ගත යුතුය.
2. ශාකයේ අතු විහිදීම අරම්භ විය යුත්තේ ශාකයේ මුළු උසින් 1/3 පමණ ගිය පසුය.
3. ශකයේ පහල සිට පළමු අත්ත දකුණට විහිදුන හොත් දෙවන අත්ත වමටත් තෙවන අත්ත පසුපසටත් විහිදේ. මෙම අතු පිහිටීම ශකයේ ඉහලට යන තුරැම පවත්වාගත යුතුය.
4. ශාකයේ එකම ස්ථානයකින් අතු දෙකක් නොවිහිදිය යුතුය.
5. ශාකයේ නැවුම් (Bends) පවතී නම් අතු ආරම්භ විය යුත්තේ නැවුමේ උත්තල(Convex) පැත්තේය.
6. ශාකයේ පහල සිට ඉහලට යන විට අතුවල මහත ක්‍රමයෙන් අඩුවිය යුතු අතර අතු අතර පරතරය ක්‍රමයෙන් අඩුවිය යුතුය.
7. මෙම එක් එක් අතු තුලද අනු ශාකා සමග ත්‍රිකෝණාකාර හැඩයක ගත යුතුය.
8. මෙහිදී අනුශාකා තිරස්ව දෙපසට පමණක් විහිදිය යුතුය. එනම් ඉහලට හෝ පහලට නොවිහිදිය යුතුය. එවිට අතුවල අලංකාර පත්‍ර තලාවක්(Foliage pad) නිරමාණය වේ.
9. ශාකයේ පහලම අතු ඉහල අතුවලට සාපේක්ශව වැඩිපුර පහලට නැඹුරැ කල යුතුය.
10. ශාකයේ කද ඉහලට යන වි‍ට ක්‍රමයෙන් සිහින් වී යා යුතුය.
11. ශාකයේ මුළු පෙනුම සමබර විය යුතුය.
12. ශාකයට එක අග්‍රස්ථයක් පමණක් තිබිය යුතුය.
13. අග්‍රස්ථය තරමක් නරඹන්නා දෙසට නැඹුරැ විය යුතුය.
14. බොන්සායි වල විවිධ රෑපකායන්ට ගැලපෙන හැඩය සහිත බදුන් යොදා ගත යුතුය.
15. මේ සදහා සිමෙන්ති, පිගන් මැටි. පොසිලේන් වලින් සෑදූ නොගැඹුරැ බදුන් යොදා ගනී.

 

බොන්සායි වගාවේ වැදගත් අංග

1. ජල සම්පාදනය
2. පොහොර යෙදීම.
3. බදුන් ගත කිරීම.
4. කප්පාදු කිරීම.
5. මට්ටම් කිරීම.
6. ගස හැඩ කිරීම.

 

බොන්සායි සඳහා සුදුසු ශාක/ Plants which are suit for bonsai

           ශ්‍රී ලංකාව නිර්තන කලාපීය රටක් නිසා බොන්සායි කිරීම සඳහා සුදුසු ශාක ඕනෑ තරම අප අවට පරිසරයෙනම සපයා ගත හැක. නමුත් මෙහිදී විශාල පත්‍ර හට නොගන්නා බහු වාර්ශික ශාක යොදා ගැනීම සුදුසුය. මෙහිදී කුඩා බීජ පැල මෙන්ම වායව අතු බැදීම(Air layering), අතු කැබලි සිටුවීම වැනි වරධක ප්‍රචාරණ ක්‍රම මගින් ශාක සපයා ගත හැක. 

යොදා ගත හැකි ශාක-

01.කුඹුක්                     
02.දිවුල්
03.සියඹලා
04.නුග
05.බෝ
06.අට්ටික්කා
07.බෙන්ජමිනා
08.පළු
09.කළුවර
10.හැලඹ
11.බුරුත
12.මයිල
13.රතඹලා(පොඩි)
14.මී
15.පිල
16.නා
17.බුරුත
18.වෙරළු
19.උගුරැස්ස
20.ඇහැටු
21.දෙළුම්
22.හීන්තඹල
23.පානක්කා
24.ඩියුරැන්තස්
25.ඇට්ටේරියා
26. ගඟවැරැල්ල

 

බොන්සායි කලාවේ බොන්සායි ශාක වර්ගීකරණය

• උස අනුව
• ඉතා කුඩා (Mame Bonsai) - ශාකයේ උස අගල් 06 ක් පමණ වේ.

 

 

 

 

• කුඩා බොන්සායි (Small Bonsai) - ශාකයේ උස අගල් 7 - 12 පමණ වේ.

 

 

 

• මධ්‍යම උස බොන්සායි (Medium Bonsai) - ශාකයේ උස අගල් 13-24 පමණ වේ.

 

 

 

• විශාල බොන්සායි (Large Bonsai) - ශාකයේ උස අගල් 25 - 48) පමණ වේ.

 

 

 

• හැඩය අනුව
• විධිමත් රූපාකාරය - ශාකයේ අග්‍රස්ථයේ හා පාදස්ථය වගා මාධ්‍යයට සෘජුව පැවතිය යුතුය.

 

• අවිධිමත් රූපාකාරය - ශාකයේ අග්‍රස්ථයේ හා පාදස්ථය වගා මාධ්‍යයට සෘජුව පැවතිය යුතුය.

 

 

 

• ඇලවු රූපාකාරය

 

 

 

 

 

• වගුලාකාර රූපාකාරය (කඩා හැලෙන)

 

 

 

 

 

• අර්ධ වගුලාකාර රූපාකාරය

 

 

 

 

• කොසු ආකාරය

 

 

 

• වැළපෙන රූපාකාරය

 

 

 

• සුළගට ගසාගෙන යන රූපාකාරය

 

 

 

• ගලක් මත පිහිටි රූපාකාරය

 

 

 

• ප්‍රධාන කදන් ගණන අනුව
• ඒකීය කදන්

 

 

 

• බහු කදන්

 

ශාක සමුහයක් පවතින ආකාරය අනුව

 

• භූමි අලංකරණ රූපාකාරය

 

 

 

• බිත්ති සැරසිලි

 

 

 

බොන්සායි කලාව සදහා ශාක තේරීමේදී සැලකිලිමත් වන කරුණු

1. කුඩා පත්‍ර සහිත වීම.
2. කාෂ්ඨීය කදක් පැවතීම.

 

නව පැලයක් ලබා ගත හැකි ක්‍රම

 

1. අතු මගින් මුල් අද්දවා ගැනීමෙන් (Air Layering)

            අවශ්‍යතාව පරිදි අදාල මව් ශාඛයේ අත්තක් තෝරාගෙන එය අවශ්‍ය දුරකින් සළකුණු කර පොත්ත අඟල් භාගය පමණ දුරට ඉවත් කර (Air Layer) මුල් අද්දවා ගැනීමෙන් හෝ සාමාන්‍ය ප්‍රමාණයක කඳක් Air Layer කර මුල් ඇදුනු පසු ගත හැකිය. මුදුන් මුලක් හට නොගන්න නිසා වඩත් පහසු බොන්සායි නිර්මාණයක් කර ගැනීමට හැකිවේ.

 

2. රූට් බෝල් ක්‍රමය (Root ball)

            පැලය එහි මුල්වලට හානියක් සිදු නොවන පරිදි වටේ පස් කුට්ටියක් සමග උදුරා ගැනීම මෙමගින් සිදු වේ. බොන්සායි මාධ්යක සිටුවීමට පෙර පස් ඉවත් කල යුතු නිසා රූට් බෝල් කල පැලය මුල් සවි වන තුරු ටික කලක් සාමාන්‍ය පෝච්චියක සිටුවීම අවශ්‍යය.

 

3. අතු කැබලි සිටු විම

එතරම් සාර්ථක ක්‍රමයක් නොවුනත් ඉක්මනින් මුල් ඇද ගන්න ශාඛ සඳහා මෙම ක්‍රමය උපයෝගී කර ගත හැකිය.
මෙහිදී මුලින් වඩාත් නොමේරූ දළු අඩු අතු කැබැල්ලක් තියුණුව කපා මුල් අදින තුරු පෝච්චියක සිටුවීම කරයි. මීට අමතරව නුග වර්ග බොහොමයක් වතුර දැමූ වීදුරු හෝ ප්ලාස්ටික් භාජයනකට අතු කැබැල්ලක් දමා හිරු එළිය යන්තමින් වැටෙන ස්ථානයක තැබීමෙන් මුල් අද්දවා ගත හැකිය (වඩාත් විශාල අතු මෙම ක්‍රමයට යෝග්‍ය නොවේ.

 

 

4. බීජ රෝපණය

            ඉතා දිගු කලක් දැරීමට සිදුවේ. මුදුන් මුලක් සහිත නිසා එය ඉවත් කර ගැනීමට කටයුතු කල යුතුය. ජලය අවම වීමක දී මිය යාමට ඉඩ කඩ බොහෝ ඇත.

ඉහත සඳහන් කල පරිදි වගේම තාප්ප, ගස් බෙන, ගල් මත රෝපණය උනු ගස් වර්ග ඉතා පහසුවෙන් සාදා ගත හැකි අතර ඒවයේ ශාඛ කඳ මෝරා ඇති බැවින් බොන්සායි නිර්මාණ සඳහා යෝග්‍යය වේ.

 

 

බොන්සායි වගා මාධ්‍ය

- මෙහි දී කැටමය වගා මාධ්‍යයක් යොදා ගනියි.

- මේ සදහා ජල වහන සිදුරු සහිත බදුන් භාවිතා කරයි.

• අගුරු (තද දැව අගුරු)
• උළු / ගඩොල් කැට
• හොදින් වියළු ගොම
• හොදින් වියළු සාමාන්‍ය පස් (රතු පස)
• වැලි

වගා මාධ්‍ය සැකසීමේ දී භාවිතා කරන සල්ලඩ කට්ටල ආකාර 02කි.

කට්ටල 05                                                       කට්ටල 04

අගල් 1/2 දැල                                                  අගල් 1/4 දැල

අගල් 1/4 දැල                                                  අගල් 1/8 දැල

අගල් 1/8 දැල                                                  අගල් 1/16 දැල

අගල් 1/16 දැල                                                අගල් 1/32 දැල

අගල් 1/32 දැල           

                                               

 

 

 

කට්ටල 04කින් යුත් සල්ලඩ මගින්     -           මාධ්‍යන්  03

කට්ටල 05කින් යුත් සල්ලඩ මගින්     -           මාධ්‍යන්  04  ක් යනාදී ලෙස ලබා ගනී.

 

ක්‍රමය :-

 

1. ඝනකමින් වැඩි ද්‍රව්‍ය සියල්ල වෙන වෙනම කුඩු කර ගැනීම.
2. එක් එක ද්‍රව්‍යයන් වර්ග පළමුව අගල් 1/4 දැලෙන් හලා ගැනීම.

 

 

 

3. ‍සල්ලඩයේ ඉතිරි කොටස් ඉවත් කිරීම.
4. අනෙක් කොටස අගල් 1/8 දැලෙන් හලා ගැනීම.
5. සල්ලඩයේ ඉතුරු වූ කොටස පළමු පස් කාණ්ඩය ලෙස යොදා ගනි.
6. මෙලෙසින් පස් කාණ්ඩ 03ක් ලබා ගනී.
7. අවශ්‍ය ද්‍රව්‍ය සියල්ලම 1,2,3 ආදී ලෙස වෙන වෙනම බදුන් වලට දැමීම සිදු කරයි.
8. සෑම කොටසකින්ම සමාන ප්‍රමාණයෙන් පළමු, දෙවන හා තෙවන පස් කාණ්ඩ 03 සකසා ගනී.
9. සුදුසු ශාකයක් මේ සදහා තෝරා ගෙන එහි පාදස්ථයේ සිට අගල් 04ක් දක්වා ඇති අතු ඉවත් කිරීම සිදු කිරීම.
10. අවශ්‍ය පරිදි අතු සකස් කර ගැනීම සදහා තඔ කම්බි වැනි මල නොබැදෙන කම්බි වර්ගයක් ආධාරයෙන් අතු සැකසීම සිදු කරයි.
11. ශාකයේ මුදුන් මුලෙන් 1/4 පමණ උසින් කපා අනෙක් මුල් ප්‍රමාණයෙන් 1/3 ක් පමණ කපා ඉවත් කිරීම සිදු කරයි.
12. පසුව කැප්ටාන් වැනි දිලීර නාශකයක් තුළ ගිල්වා තබයි.
13. පසුව සුදුසු බදුන් වර්ගයක් තෝරා ගෙන එහි ජලවහන සිදුරු කුඩා නෙට් කැබලි යොදා පසුව අගල් 1 පමණ උසට පළමු පස් මිශ්‍රණයෙන් තට්ටුවක් යොදයි.
14. දෙවන පස් තට්වුව බදුනේ උසින් 2/3 පමණ යොදයි.
15. පසුව බදුනේ මාධ්‍යයට මදක් පිටුපසින් පැළය තබා මුල් වැසෙන සේ තෙවන පස් මිශ්‍රණය යොදයි.
16. මෙහිදී පාදස්ථයට පස් මුදුන් කිරීම සිදු කරයි.
17. ඉන් පසු පාසි යොදා මාධ්‍ය ආවරණය කරයි.
18. සතියකට වරක් ඔස්මකොට් වැනි පොහොර යෙදීම සිදු කරන අතර මෙහි දී නයිට්‍රජන් අඩු පෙහොර වර්ගයක් යොදා ගනී.
19. දිනකට වරක් ජලය ස්ප්‍රේ කළ යුතුය.
20. සෙවණ තත්වය 80% යටතේ මාස 02 පමණ තබා පසුව 100% හිරු එළියට නිරාවරණය කළ හැකිය.