අධිපතිවාදී සංකල්පය ක්‍රියාත්මක වීමේදී යොදාගන්නා උපක්‍රම
යොදාගන්නා උපක්‍රම
- බලපත්‍ර දීම
- වාරණය
- දඩුවම් දීම
- මැදිහත් වීම
- බදු පැනවීම
බලපත්‍ර දීම
අධිපතිවාදි සංකල්පය ආරම්භ වූ රටවලම බලපත්‍ර දීමේ කටයුත්තද අරාම්භ විය. මුල් කාලීනව පුවත් පත ජනප්‍රියව පැවති අතර රජය මගින් ලබා දෙන බලපත්‍රය සෑම පුවත් පත් හිමියයෙකුම ලග තබා ගත යුතු විය. රජයට හානි කර හෝ පාලකයින්ට හානිකර පුවත් පල කිරීම බලපත්‍ර අහෝසි කිරීමට හේතු වේ. රජය විසන් බලපත්‍ර දීම සිදු කරන අතර මේ බලපත්‍ර සියළුම මාධ්‍යයන්ට නිකුත් කෙරේ. මෙහිදී කරනු ලබන්නේ රජය විසින් මාධ්‍යයන් පාලනය කරන බවයි. යම් කිසි මාධ්‍යක් රජයට විරුද්ධව යම්කිසි තොරතුරක් ඉදිරිපත් කළහොත් එම මාධ්‍ය ආයතනයට නිකුත් කර ඇති බලපත්‍රය අහෝසි කරනු ලබයි. උදා NTV මාධ්‍ය ආයතනය විසින් රජයට විරුද්ධව යම්කිසි පුවතක් එම රටේ ජනතාව වෙත ලබාදීම එවිට එම ආයතනයේ බලපත්‍රය අහෝසි කෙරේ.
වාරණය
එංගලන්තය, ඇමරිකාව වැනි රට වල මුල් කාලීනව පුවත් පත් මුද්‍රණයට පෙර අකුරින් අකුර කියවා අනුමත කරවා ගත යුතු විය. මෙය පූර්ණ වාරණය ලෙස හදුන්වයි. මුද්‍රණයට පෙර නිසි අවසරයක් ගත යුතුය. නමුත් පසුකාලීනව අනුමත කර ගන්නා පිටපත වෙනුවට වෙනත් පිටපතක් මුද්‍රණය කිරීම තරම් මුද්‍රණ කරුවන් උපක්‍රමශීලි විය. කපා හරින කොටස් නැවත මුද්‍රණයට එකතු කර තිබුණි. ඉන් පසුව රජය තීරණය කළේ මුද්‍රණයෙන් පසුව වාරෙණය කිරීමටය. මෙය ගැටලුසහගත වුයේ මුද්‍රණය කරණය කරණ ලද පුවත්පත් අලවිය හා බෙදා හැරීම අත් හිටුවීමෙන් පුවත් පත් ආයතන විශාල අර්බුදයකට මුහුණ දීමයි. එම නිසා එම ක්‍රමය ද අසාර්ථක විය. මෙහි දී පැහැදිළි කරුණ වන්නේ ග්‍රාහකයා කුමක් ලබා ගත යුතුද යන්න පාලකයින් විසින් තීරණය කරන බවයි. ගුවන් විදුලිය හා රූපවාහිනියට ද මෙම වාරණ තත්ත්වය ද පොදු විය. රජ FM ගුවන් විදුලි නාලිකාව තහනම් කිරීම, ලීඩර් චිත්‍රපටය තහනම් කිරීම හා කොටස් ඉවත් කිරීම උදාහරණ වේ.
දඩුවම් දීම
පුවත්පත් හිමිකරුවන්ට නිසි සේ නිදහස ලබා දීම. පුවත් පත් පල කිරීමේ අවස්ථාව 17 වන සියවසයේ අගභාගයේදී උපරිමයෙන් ලබා දුනි. ඉන් පසුව තම නිදහස් අදහස් වල බලපෑම පාලකයින්ට දැනෙන විට මාධ්‍යවේදීන්ට සිදුවූයේ පාලකයිනගෙන් දඩුවම් විදීමටය. අධික දඩ නියම කිරීම සිර දඩුවම් හෝ මරණ දඩුවම ලබා දීම පවා දක්නට ලැබුණි. දඩුවමට බිය හා තම ජීවිතයට ආදරය කළ මාධ්‍යවේදීන් රජයට පක්ෂවපාත ලෙස කටයුතු කළහ. දිගටම එරෙහි වූවන්ට දඩුවම් විදින්නට සිදුවිය. මැදිහත් වීම කාර්මික විප්ලවයේ පසුත් ලොව පුරා නිදහස් මතවාද ශීඝ්‍රයන් ව්‍යාප්ත විය. මෙහි ප්‍රතිඵයක් ලෙස කම්කරු ජනතාව පීඩිත පන්තියට එක්වන්නට විය. අධිපතිවාදී පාලකයින්ට එරෙහිව එක්ව නැගී සිටින්නට විය. දරුණු පාලනයක් ගෙන යෑම රජයට අපහසු වන්නට විය. ඊට පිළියමක් ලෙස රජය විසින් මාධ්‍ය කටයුතු වල නිරත වීම දක්නට ලැබුණි. මාධ්‍ය වේදීන් රජය දෙසට නැඹුරු කර ගත්හ. මුදල් ත්‍යාග පඩුරු ලබා දී මාධ්‍ය වේදීන් මිලට ගත්තේය. අනතුරුව එම මාධ්‍ය වේදීන් මාධ්‍ය කරණය සිදුකලේ රජයට අවශ්‍ය පරිදිය. වර්තමානයේ කඩේ යෑම යනුවෙන් අප ව්‍යවහාර කරන්නේ මෙම ලක්ෂණයයි.
බදු පැනවීම
පාලකයන් තම රජයේ ප්‍රධාන ආදායම් මාර්ගය ලෙස විවිධ ක්‍රම වලින් උපයා ගත් බදු මුදල් භාවිතා කළේය.අධිපතිවාදියේ දී ආදායම ලැබීමට අමතරව මාධ්‍ය කටයුතු පාලනය සදහා බදු පැනවීම සිදුවිය. සමස්ථයක් ලෙස මාධ්‍ය ආයතනයට බදු පැනවීම තුලින් මාධ්‍ය ආයතන බිහිවීම සීමා විය. තෝරාගත් වැඩ සටහන් සදහා වෙනම බදු පැනවීමත්, තෝරාගත් පුවත් පත් සදහා වෙනම බදු පැනවීමත් නිසා මාධ්‍ය පාලනය විය.
