ආපදා වාර්තාකරණය

මානවයා ජීවත් වන්නේ තොරතුරු මූලික වූ පරිසරයක ය. සමාජ අන්තර් ක්‍රියාවක් නොමැති තැන එම සමාජය විනාශයට පත්වේ. විශේෂයෙන් ආපදා අවස්ථාවක තොරතුරුවල අවශ්‍යතාවය, සන්නිවේදනයේ අවශ්‍යතාව වැඩියෙන් දැනේ. ආපදාවක් ඇතිවීමට පෙරත්, ආපදා අවස්ථාවේත්, ඉන් පසුවත් ඊට මුහුණ දීමට, ඉන් ගැලවීමට අප විසින් බොහෝ මෙහෙයුම් දියත් කරනු ලබයි. ආපදා සන්නිවේදනය නම් ක්‍රියාන්විතය මේ මෙහෙයුමේ ඉදිරි පෙළට එන්නකි.
ආපදා සන්නිවේදනයේ ප්‍රධාන අරමුණ වන්නේ ආපදාවට ලක් වූ ජනතාව එයින් මුදවා ගැනීම සඳහා සිදු කෙරෙන ආසන්න මෙහෙයුම බවට පත්වීමයි. ීඑැචයැබ ඍ්එඑසැබ නම් සන්නිවේදන විද්වතාට අනුව ආපදා සන්නිවේදනය මඟින් පශ්චාත් ආපදා සහ පූර්ව ආපදා සම්බන්ධ සහන සලසා බිය තුරන් කිරීමට අදාළ ක්‍රියාමාර්ග ගන්නා අතර ඒ යටතේ පුද්ගලයන් ආපදාවලින් ගලවා ගැනීමත්, ඉදිරියේ ඇතිවන ආපදාවලින් මුදවා ගැනීමත් සිදු කරයි. ආපදාවකට අදාළ දත්ත එකතු කිරීමේ තාක්ෂණය සමාන්තර ලෙස පැමිණියේ ශිෂ්ටාචාරගත දැනුම හා ඔවුන් අතර පැවතුන ශිෂ්ටාචාරගත පුරුදු හා පුහුණු මඟින් යන්නත් ඒ හරහා ආපදාවලින් වැළකීමේ හැකියාවක් පෝෂණය වූ බවත් සන්නිවේදන විෂය ක්ෂේත්‍රය අධ්‍යයනයේ දී පැහැදිලි වෙයි (ධර්මසිරි,2013,පි.158).
ලොව විවිධ ප්‍රදේශවල සිදුවන විවිධ සමාජමය ක්‍රියාකාරකම්, පුද්ගල ක්‍රියාකාරකම් සහ ව්‍යසන පිළිබඳව ලොව ජනතාව දැනුවත් වන්නේ ජනමාධ්‍යය මඟිනි. මේ සඳහා විවිධ ක්‍රියාකාරකම් සහ තොරතුරු ජනමාධ්‍යය වෙතට සැපයීම වාර්තාකරණය යි. මෙය සරල ලෙස පෙණුන ද, සැලකිල්ලෙන් කළ යුතු, විධිමත් ලෙස පුහුණු විය යුතු ක්‍රියාවලියකි.
ඉහත දැක්වූ පරිදි ආපදාවක් යනු හදිසියේ ඇති වන ව්‍යසනයකි. එවන් තත්ත්වයක් මත එයට අදාළ කරුණු වාර්තා කිරීම කිහිප ආකාරයකින් වැදගත් වේ. ස්වභාවික ආපදාවක දී සාමාන්‍ය ජනසමාජය හා රටේ ආර්ථිකය මුහුණ දෙන්නේ බරපතළ ගැටලුවකට ය. ස්වභාවික ආපදාව නිසා ඇති වූ අයහපත් සමාජමය වාතාවරණය යහපත් වටපිටාවක් බවට පරිවර්තනය කර ගැනීම සඳහාත් ඉදිරියේ දී ඇති විය හැකි එවැනි ම ආපදාවකින් ආරක්ෂා වීම සඳහාත් ඒ පිළිබඳ දැනුවත් වීම සිදුවන්නේ වාර්තාකරණය ඔස්සේ ය. ආපදාවක් සම්බන්ධය නිවැරදිව සිදු කරනු ලබන වාර්තාකරණය ඒ සම්බන්ධ පුනරුත්ථාපනය හා ආරක්ෂක කටයුතු සඳහා මහෝපකාරී වේ. ආපදා වාර්තාකරණයක් තුළින් ආපදාවේ තොරතුරු මෙන්ම පශ්චාත් ආපදා තොරතුරු ද ලබා දෙන නිසා සාමාන්‍ය ජන ජීවිතය ඉක්මනින් යථා තත්ත්වයට පත් කර ගත හැකි වේ.
මාධ්‍ය වාර්තාකරණයේ දී වැදගත් ම දෙය තොරතුරු මූලාශ්‍ර සොයා ගැනීමයි. සාමාන්‍ය සිදුවීමක දී ඊට අදාළ තොරතුරු මුලාශ්‍ර සොයා ගැනීම ඉතා පහසු කාර්යයක් වුවත් ආපදා තත්ත්වයක දී තොරතුරු මූලාශ්‍ර සොයා ගැනීම දුෂ්කර කාර්යයකි. ආපදා අවස්ථාවක දී නිවැරදි තොරතුරු මූලාශ්‍ර ලෙස ප්‍රාදේශීය ලේකම් කාර්යාල, රාජ්‍ය නිලධාරීන්, ආපදාව සිදු වූ ප්‍රදේශයේ සිටින ඒ හා සම්බන්ධ දැනුම ඇති විශේෂඥයින්, ජන නායකයන්, ස්වේච්ඡා සංවිධාන, හා සිද්ධිය ඇසින් දුටු නිරීක්ෂකයින් ඔස්සේ නිවැරදි තොරතුරු ලබා ගැනීමේ හැකියාව ඇත. ස්වභාවික ආපදාවක් වාර්තාකරණයේ වැඩිම දායකත්වයක් සපයන්නේ අදාළ ප්‍රදේශය පිළිබඳ අවබෝධයකින් සිටින ප්‍රාදේශීය මාධ්‍යවේදීයා යි. ඔහු සතුව මීටත් වඩා නිවැරදි තොරතුරු ලබා ගැනීමේ විශ්වාසනීය මූලාශ්‍ර තිබිය හැකි ය. මේ කුමන අන්දමකින් හෝ විධිමත් ආපදා වාර්තාකරණයක් සිදුවිය යුතු අතර එය සාමාන්‍ය ප්‍රවෘත්ති වාර්තාකරණ මූලධර්ම ඉක්මවා හෝ ඉවතලා කෙරෙන්නක් ද නොවිය යුතු ය (ධර්මසිරි,2013,පි.160).
ආපදා සන්නිවේදනයේ වැදගත් ම කොටස වන්නේ වාර්තාකරණය යි. ලේඛනය කලාවක් වන අතර වාර්තාකරණය වෙසෙස් කලාවකි. ඉඩකඩ (ීච්ජැ), කාලසීමා නියමය (ෘැ්ා කසබැ), සෙසු මාධ්‍ය සමඟ තරගය, නිරවද්‍යතාවය, නිරවුල් බව, සමබර බව, අපහාස හා වරප්‍රසාද නීති වැනි සාධක රැසක් මෙහි දී සැලකිල්ලට ගැනීමට වාර්තාකරුට සිදු වෙයි. වාර්තාකරුගේ පළමු කාර්යය වාර්තා කිරීමට අදාළ ප්‍රවෘත්ති සපයා ගැනීම වන අතර ප්‍රවෘත්ති රචනය දෙවන කාර්යයි (ධර්මසිරි,2013,පි.169).
ප්‍රවෘත්තියක් යනු කුමක්දැයි පිළිබඳ ප්‍රායෝගික අර්ථකථනයක් දක්වන ආසියා ශාන්තිකර ගුවන්විදුලි සංවර්ධන ආයතනය (්ිස් ඡ්ජසසෙජ ෂබිඑසඑමඑැ දෙර ඊද්රාජ්ිඑසබට ෘැඩැකදචපැබඑ) (්ෂෘඊ) දක්වන පරිදි ප්‍රවෘත්තිය යනු ජනතාවට බලපාන්නා වූත්, ඔවුන් තුළ උනන්දුවක් ඇති කරවන්නා වූත්, මෑත කාලීන හා වැදගත් සිදුවීමකට අදාළ අලුත් තොරතුරකි. ප්‍රස්තුත විෂය පිළිබඳ හැඳින්වීමකින් පටන්ගෙන වැදගත්කමේ අනුපිළිවෙළට තර්කානුකූලව තතු ගොනු කරමින් අග්‍රප්‍රාප්තිය හා නිගමනය කරා එළඹීම සම්ප්‍රදායික ලේඛන ව්‍යවහාරය යි. නමුත් ප්‍රවෘත්ති රචනය ව්‍යවහාරික ලේඛන විධි ක්‍රමයේ ප්‍රතිපක්ෂය යි. ප්‍රවෘත්ති රචනයේ ද හැඳින්වීමක් ඇති අතර රචනාවක දී මෙන් එහි ගැබ් වන්නේ පසුබිම් තොරතුරු නොව පුවතේ වඩාත් ම වැදගත් තොරතුරු යි. ප්‍රවෘත්ති රචනයේ දී උය්එ (කුමක් ද ?) උයැබ (කවදා ද ?) උයැරු (කොහේද ?) උයද (කවුද ? ) උයහ (එසේ වූයේ ඇයි ?) සහ ්‍යදඅ (කොහොමද ?) යන ප්‍රශ්නවලට පිළිතුරු ලැබෙන සේ ප්‍රශ්නය අවස්ථාවෝචිතව තරුකානුකූලව පෙළගස්වා ගන්නේ නම් එය ප්‍රවෘත්ති රැස් කිරීමට භාවිත කළ හැකි කදිම සූත්‍රයකි. සාහිත්‍යයික ලේඛන විධිය උඩුකුරු පිරමීඩයක් නම් ප්‍රවෘත්ති රචනයේ දී එය යටිකුරු පිරමීඩයක් ලෙස හඳුන්වනු ලැබේ.
එසේම යුනෙස්කෝ සන්නිවේදන විශේෂඥ පෝල්.ඩී. මැසනියර් (ඡ්මක ෘැ ඵ්ිැබජැර) දක්වන පරිදි මේ අන්දමට වාර්තාවන ප්‍රවෘත්තියක නිරවද්‍යතාවය (්ජජමර්ජහ), සමබර බව (ඊ්ක්බජැ), නිරවුල් බව (ක්‍ක්රසඑහ), හා විශ්වාසනීයත්වය (ක්‍රුාසඉසකසඑහ) තිබිය යුතු යැයි පවසා ඇත (ධර්මසිරි,2013,පි.160).
පවත්නා සමාජ ව්‍යූහයට අනුගත හා සමපාතවන තොරතුරු, සාකච්ඡා, සංස්කෘතික අධ්‍යාපනික හා විනෝදාස්වා දී පෙළඹවීම් සමාජානුයෝජනය කිරීම සන්නිවේදනයේ ප්‍රධාන කාර්යයකි. ප්‍රජාව පාදක කරගත් අන්දමට හා ඔවුන්ගේ භෞතික හා අභෞතික අවශ්‍යතා සංතෘප්තවන ලෙස ඉටු කිරීම අත්‍යවශ්‍ය කරුණකි.
ආපදා සන්නිවේදනයට අදාළ වාර්තාකරණය සිදුවිය යුත්තේ ද මෙම පදනමෙහි පිහිටා ය. නමුත් විශේෂයෙන් ම ආපදා සන්නිවේදනයේ දී වාර්තා නොකළ යුතු දේ මෙන්ම දැනුම් නොදිය යුතු දේ ද පවතී.  ර්‍ණෘදබ’එ ක්‍දපපමබසජ්එසදබ” සහ  ර්‍ණෘදබ’එ ෂබදෙරප්එසදබ” යනුවෙන් හඳුන්වන්නේ මෙයයි. මෙය විපතින් පසු ඉතිරි වන්නන්ගේ මානසික තත්ත්වය පිළිබඳ සලකා බලා කරන කටයුත්තකි.
ආපදාවක් සම්බන්ධ ප්‍රවෘත්ති වාර්තාකරණය සේම ඒ හා සම්බන්ධ විශේෂාංග රචනය ද විශේෂත්වයක් ගනී. එහි දී සංවේදී ඉදිරිපත් කිරීමක් මත නොරැඳනු නමුත් ග්‍රාහකයා රඳවා ගතහැකි මාතෘකාවක්, හැඳින්වීමක්, සහ පසුබිමක් යටතේ, අදාළ විශේෂාංගය ආරම්භ කොට එහි ප්‍රවෘත්තිමය වටිනාකම ඉදිරිපත් කරයි. පසුව එහි විස්තර වඩාත් පුළුල්ව දැන්විය යුතු අරමුණ මූලික කර ගනිමින් සංක්ෂිප්තව විද්වත් අදහස් ද සමඟින් කතාව ගොඩනඟයි. මේ අන්දමට ආපදා වාර්තාකරණය කළ යුතු අවස්ථා 03 ක් ඇත. එනම්,
01. ආපදාවක් නොමැති අවධිය (භදබ – ෘසි්ිඑැර ඡය්ිැ)
02. ආපදාවකට පෙර අවධිය (ඡරු ෘසි්ිඑැර ඡය්ිැ)
03. ආපදාවකට පසු අවධිය (ඡදිඑ ෘසි්ිඑැර ඡය්ිැ)
වශයෙනි.
මෙහිදී ආපදා සම්බන්ධ දැනුවත් කිරීම ආපදාවක් නොමැති අවධියේ සිදු කළ යුතු අතර ඒ ඒ ආපදා සම්බන්ධ අවදානමක් පවතින විට සිදු කරන ඇඟවීම ආපදාවකට පෙර වාර්තාකරණ අවදියේත් සිදුවෙයි. ආපදාවකින් පසු අත්‍යවශ්‍ය හා හදිසි ආධාර සේවා සම්බන්ධීකරණය කර ගනිමින් මාධ්‍ය ගෙනයන ඉතා තීරණාත්මක භූමිකාව ආපදාවකින් පසු අවධිය (ඡදිඑ ෘසි්ිඑැර ඡය්ිැ) තුළ කෙරෙන වාර්තාකරණයට අයත් ය (ධර්මසේන,2011,පි.51).
ආපදා වාර්තාකරණයේ දී ජනමාධ්‍යයට ඇත්තේ සුවිශේෂී කාර්යභාරයකි. ලොව වෙනත් රටවලට සාපේක්ෂව අතිශය දරුණු හානි ගෙන දෙන භයානක ස්වභාවික හෝ මිනිස් ක්‍රියා නිසා වන ආපදා ශ්‍රී ලාංකිකයන්ට අවම ය. නමුත් 2004 වසරේ දී ඉන්දීය සාගරයේ ඇති වූ සුනාමි ව්‍යසනයෙන් විශාල හානියක් සිදු වීමත් සමඟ ම ඒ සම්බන්ධ අවධානය යොමු කිරීමේ කතිකාවතක් සමාජය තුළ ඇති විය. සුනාමි ව්‍යසනයට පෙර ශ්‍රී ලංකාව මුහුණ දුන් අතිශය දරුණු ස්වභාවික විපත් වනුයේ 1978 වසරේ උතුරු නැගෙනහිර ඇති වූ මහා සුළි සුළඟ, 1983 ඇති වූ සුළි කුණාටුව, 2002 වසරේ හම්බන්තොට ප්‍රදේශවල ඇති වූ නියඟය, 2003 රත්නපුර ප්‍රදේශයේ දරුණු නායයෑම් සමඟ හටගත් ගංවතුර යනාදී ව්‍යසනයන් ය. මිනිස් ක්‍රියා හේතුවෙන් ඇති වූ මෑත කාලයේ දරුණු ආපදා ලෙස 1983 ජූලි මස කළු ජූලිය නමින් හටගත් සිවිල් කලකෝලාහල 1989 වසරේ තරුණ කැරලිකරුවන්ගේ අරගල, 1993 සිට 1999 දක්වා කාලය තුළ ශ්‍රී ලංකාවේ බොහෝමයක් ස්ථානවල බෝම්බ පිපිරීම, රඹුක්කන දුම්රිය අනතුර, කොළොන්නාව තෙල් ටැංකි ගිනි ගැනීම, 2017 මීතොටමුල්ල කුණු කන්ද නාය යෑම ආදී සිද්ධීන් ය (ධර්මසිරි,2013,පි.195).
ශ්‍රී ලංකාව වැනි තුන්වන ලොකයේ රටක ජනමාධ්‍ය ක්‍රියා කරන්නේ හුදෙකලා ලෙසය. විශේෂයෙන් මේ වනවිට ශ්‍රී ලංකාවේ රාජ්‍ය හා පෞද්ගලික අංශයට අයත් මුද්‍රිත මාධ්‍ය විශාල ප්‍රමාණයක් ද ගුවන්විදුලි හා රූපවාහිනි නාලිකා සැලකිය යුතු ප්‍රමාණයක් ද පවතී. මෙම සියලුම මාධ්‍ය ක්‍රියාවට නැංවෙන්නේ ඒ ඒ ආයතනික න්‍යාය පත්‍රයන්ට අනුව ය. එම නිසා ජාතික ආපදාවල දී ඔවුන් ක්‍රියාත්මක වූයේ දී හුදෙකලා මාධ්‍ය කාර්යයක ය. මේ නිසා ආපදා වාර්තාකරණය විශේෂයෙන් ශ්‍රී ලංකාව වැනි රටකට ඉතාමත් ම වැදගත් ය. බොහෝ විට අප වැනි තුන්වන ලෝකයේ රටවල් ආපදාවක් සිදු වූ පසු කරන්නේ ඊට මුහුණ දීම පමණකි. විශේෂයෙන් ම ආපදාවක් පිළිබඳ ය. පශ්චාත් වාර්තා කිරීම්වල දී ඒ තත්ත්ය සමනය වන තොරතුරු වාර්තා කිරීමට වඩා අනවශ්‍ය කලබලයක් සමාජය තුළ මතු කරන තොරතුරු වාර්තා කිරීමට වඩා ශ්‍රී ලාංකේය ජනමාධ්‍ය පෙළඹී තිබේ. ලෝක ප්‍රකට පුවත්පත් විශාරදයකු වන ජෝසප් පුලිට්සර් ට අනුව කිසි දෙයක් නොසොයා නෙවිමසා අභිමත තැනට නොගොස් තොරතුරු සම්පාදනය කරන පුවත්පත්කරුවා අලස කෙනෙකි. ඔහු තම මාධ්‍ය ප්‍රියමනාප ලෙස ඔප්නංවන්නේ නැති අතර එක් මතයකට පමණක් වහල් වූ එම පුවත්පත්කරුවා නියැළෙන්නේ පක්ෂපාතී වාර්තාකරණයක ය.
ආපදාවක් ක්ෂණික හෝ ක්‍රමික වර්ධනයක් ලෙස සිදු වේ. එමඟින් සිදු වන හානිය ජීවිත හානිය හා දේපළ හානිය යන දෙඅංශය ම නියෝජනය කරයි. ඒ හේතු කරගෙන මානසිකව හා කායිකව ඇඳ වැටෙන සමාජ පංතිය යළි නඟා සිටුවීම උදෙසා මාධ්‍ය සුවිශේෂී වූ කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි. විද්‍යුත් මාධ්‍ය ආපදා අවස්ථාව තුළ මුද්‍රිත මාධ්‍යට සාපේක්ෂව ක්ෂණික ප්‍රතිචාර දක්වයි. ආපදාවක් ඇතිවන අවස්ථාව, නියමිත කාලය, ආපදාව සිදු වූ අකාරය පිළිබඳ මොහොතින් මොහොත සජීවී දර්ශන හා තොරතුරු ඉදිරිපත් කිරීමේ ශක්‍යතාවය අතින් විද්‍යුත් මාධ්‍ය ඉහළ ස්ථානයක පවතී. නමුත් මුද්‍රිත මාධ්‍ය පශ්චාත් ආපදා අවස්ථාව තුළ පුළුල් වූ මෙහෙවරක් ඉටු කරයි. විද්‍යුත් මාධ්‍ය තුළ ලැබෙන විකාශන අවකාශයට වඩා මුද්‍රිත මාධ්‍ය තුළ ඉතා ඉහළ අවකාශයක් ජනතාව දැනුවත් කිරීම උදෙසා වෙන් කරයි. ඉතා සරලව, ගවේෂණශීලීව නිවැරදි තොරතුරු ජනතාව වෙත මුදා හැරෙන්නේ යමක ගැඹුරට ම කිඳා බැස ඒ තුළ පවතින ඇත්ත විත්ති සමඟ ය.
විද්‍යුත් මාධ්‍යට වඩා මුද්‍රිත මාධ්‍ය තුළින් පුද්ගලයාගේ මානසික ශක්‍යතා ඉහළ නැංවීමට කටයුතු කරයි. මානසික සාධකයෙන් වියෝජනය වී අපට ආපදා වාර්තාකරණනය පිළිබඳ සාකච්ඡා කළ නොහැක. මාස්ලෝ යන සමාජ විද්‍යාඥයාට අනුව මෙන්ම බුදුන් වහන්සේ අනුව ද මිනිසාගේ මූලික අවශ්‍යතා කෑම බීම, ඉඳුම් හිටුම්, ඇඳුම් පැළඳුම් හා ආරක්ෂාව යි. මේ සාධක කෙනෙකුට අහිමි වුවහොත් ඇතිවන කායික ඇඳ වැටීමට වඩා මානසික ඇඳ වැටීම ප්‍රබල වේ. මුද්‍රිත මාධ්‍ය තුළ පුවත්පත සෑම කෙනෙකු ම අතිනත ගැටෙන දෛනික තොරතුරු ගබඩාවක් වන බැවින් ප්‍රබල සමාජ බලපෑමක් කිරීමේ හැකියාව පවතී. විද්‍යුත් මාධ්‍යට වඩා සංවේදීව හා ලෙන්ගතුව පාඨකයා ආමන්ත්‍රණය කිරීමේ හැකියාව පුවත්පතකට පවතී. එමෙන් ම සිතා බැලීමේ අවස්ථාව, පක්ෂ විපක්ෂව තොරතුරු ඉදිරිපත් කිරීම තුළ පාඨකයා නිවැරදි මඟට යොමු කිරීම හා යථා තත්ත්වයට පත් කිරීමේ හැකියාව පවතී.
ලංකා ඉතිහාසයේ කසළ කන්දක් කඩා වැටී ජීවිත හානි දේපළ හානි සිදුවූ පළමු ව්‍යසනය මීතොටමුල්ල කුණු කන්ද නාය යෑම ලෙසින් ඉතිහාසයට එක්වී හමාරය. මීතොටමුල්ල කුණු කන්ද නාය යෑම සිදු වූයේ 2017 වර්ෂයේ අප්‍රේල් මස 14 වැනි දාය. මෙවන් කුණු කඳු පුපුරා යාමට හැකියාවක් ඇත්තේ වර්ෂා කාලයේ ජලය කුණු කඳු මතට අධික ලෙස එක් වීමෙන් ඇතිවන නාය යෑමේ ස්වභාවයක් නිසා හෝ මීතේන් වායුව එක් වී කුණු කඳු ඇතුළත සිදුවන කුඩා පිපිරීම් නිසා ඇති වන නාය යෑම් වැනි තත්ත්වයකිනි. අලුත් අවුරුද්දේ උණුසුම මැකී යාමටත් කලින් කොලොන්නාවේ මීතොටමුල්ල කුණු කන්ද කඩා වැටීමේ සිද්ධිය ඉන් සෘජුව විපතට පත් වූවන්ට පමණක් නොව සෙසු රටවැසියන් ද ඉමහත් කම්පාවට පත් වූ අවස්ථාවකි. මීතොටමුල්ල කුණු කන්ද නාය යෑම ලොව මෙවන් අනතුරක පළමුවැන්න නොවන්නා සේම අවසන් සිද්ධිය නොවන්නට ද ඉඩ තිබේ. 2005 වර්ෂයේ ජාවාහි 143 දෙනෙකුට ජීවිත අහිමි කරමින් එහි විශාල කුණු කන්ද නාය ගියේ මිතේන් වායුව සමඟ ඇති වූ පුපුරා යාම් නිසා ය. එමෙන් ම 2017 මාර්තු මස 12 වන දින ඉතියෝපියාවේ අද්දීස් අබාබි හි කුණු කන්ද පුපුරා ගොස් 120 ට වැඩි පිරිසක් මිය ගියේ මීතොටමුල්ල කුණු කන්ද පුපුරා නාය ගිය විලසිනි.
1989 වර්ෂයේ සිට මිතොටමුල්ලට කුණු ගෙනැවිත් දැමීමට එවකට මුල්ලේරියාව, කොළොන්නාව, කොටිකාවත්ත පළාත් පාලන ආයතන පටන් ගත් අතර එසේ කුණු දැමිම ආරම්භ කළේ කැලණි ගංඟා නිම්නයේ ජල ගැලීම් පාලනය කිරීමට තිබූ තෙත් බිමක් හා වෙල්යායකටය. මෙලෙස ආරම්භ වූ කුණු දැමීම 2009 වසරේ මහා පරිමාණ ලෙස සිදු කරන්නට පටන් ගත්තේ බ්ලූමැන්ඩල්වලට කුණු දැමීම තහනම් වූ පසුවය. ඒ එවක අගවිනිසුරු සරත් එන්. සිල්වා විසින් කරන ලද නියෝගයකට නතු වෙමිනි. ප්‍රථමයෙන් මීතොටමුල්ල ප්‍රදේශයේ අක්කර දෙකකට ආරම්භ වූ කුණු දැමීම වසරින් වසර ගෙවි ගොස් 2015 වන විට අක්කර 19ක් පුරා පැතිර ගොස් මීටර් 300කට වඩා උස කුණු කන්දක් බවට පත් විය.
මෙම ප්‍රදේශයේ කුණු දැමීමට අවසර තිබුණේ කොළඹ නගර සභාවට පමණි. නමුත් සෑම දිනකම රණාල, බියගම, කඩුවෙල ප්‍රදේශවල පුද්ගලික ආයතනවල විෂ සහිත අපද්‍රව්‍ය මෙම කුණු ගොඩට බැහැර කරන ලදී. කෙසේ වෙතත් දිනකට මීතොටමුල්ල කුණු කන්දට කුණු ටොන් එක්දහස් දෙසිය පනහකට වඩා වැඩි ප්‍රමාණයක් කොළඹ අවටින් ගෙනවිත් දමන ලදී. මෙහි ප්‍රතිඵලය වූයේ මිනිස් ජීවිත හා දේපළ විශාල ප්‍රමාණයක් අහිමි කරමින් මීතොටමුල්ල කුණු කන්ද නාය යෑම ය.
ආපදා පිළිබඳ සමාජය දැනුවත් කිරීමට මාධ්‍ය නිරන්තරව කටයුතු කරමින් සිටී. නව සන්නිවේදන උපක්‍රම, භාෂා භාවිතය, ඡායාරූප භාවිතය, සංස්කරණ කටයුතු ඔස්සේ සමාජය දැනුවත් කරනු ලබයි. ඒ අනුව මෙම පර්යේෂණය මඟින් මීතොටමුල්ල සිද්ධිය පිළිබඳ ආපදා වාර්තාකරණයේ දී දිනපතා ප්‍රධාන සිංහල පුවත්පත් හතකට සමගාමීව ආපදා වාර්තාකරණය පිළිබඳ අධ්‍යයනය කරන ලදී.