විවේකය ගත කිරීම සදහා පුරාණ ජනයා විවිධ උපක්රම භාවිත කළ බව දක්නට ලැබේ. ඒ අතරින් කලාව සහ ක්රීඩාවට හිමි වන්නේ ප්රමුඛස්ථානයකි. ජනතාව තුළ නිර්මාණය වු සාම්ප්රදායික ක්රීඩා අප ජන ක්රීඩා ලෙස හදුනා ගන්නෙමු . එවා බොහෝ විට නිර්මාණය වන්නේ තම ආර්ථික සහ සමාජයීය ජීවිතය සමග අනුබද්ධ වෙමිනි. කෘෂිකර්මාන්තය පදනම් වු ශ්රී ලාංකිය සමාජයේ කොල මැඩීමෙන් පසු ටික කලක් හිස් වන කමත භාවිත කරමින් විවිධ ක්රීඩා ඉසව් නිර්මාණය කර ගත්හ. එළුවන් පැනීම., අං කෙළිය, වැනි ක්රීඩා ඒ අතර ප්රධාන වේ. එසේම ශ්රී ලාංකීය සමාජයේ උච්චතම අවස්ථාවක් වන සිහංල හින්දු අලුත් අවුරුද්ද ආශ්රයෙන් නිර්මාණය වූ බොහෝ ජන ක්රීඩා දක්නට ලැබේ. ග්රීස් ගහේ නැගීම, කොට්ට පොරය ඊට උදාහරණ කීපයකි.
එම ජන ක්රීඩා තුළින් නිරූපණය වන්නේ එකිනෙකා සමාජයන්හි ජනයාගේ සමාජ ජීවිතයයි. විනෝදය, විවේකය මෙන්ම සතුට සදහා ජන ක්රීඩා භාවිතා වේ. ශරීර ශක්තිය, ශරීරයේ සමබරතාව , මානසික ඒකාන්තාව වැනි ගුණාංග මතු වන අයුරින් මෙම ජන ක්රීඩා නිර්මාණය වී තිබේ. එකම පවුලේ අය පවා දෙපිලකට බෙදි ක්රීඩාවේ යෙදීමෙන් විනෝදය ලබන අතර පසුව තරහ මරහ නොරැදෙන අයුරින් සබදතා වර්ධනය කර ගනි.
මෙම ජන ක්රීඩා සමග මිශ්ර වු ජන ඇදහිලි, ව්ශ්වාස, ජන ගී, ජන නැටුම් ආදීය ද දක්නට ලැබේ. එනම් මෙම ජන ක්රීඩා සමග මිශ්ර වු සාහිත්යක් ද දක්නට ලැබේ. උදා - ලෙස උඩරට ප්රදේශයේ ඉතා ප්රචලිත අං කෙළිය හෙවත් අං ඇදීම නිර්මාණය වුයේ පත්තිනි දෙවියන් සහ පාලග කුමාරයන් අතර පළතුරු නෙළීමෙන් ඇති වූ එක්තරා සිදුවීමක් නිසා යැයි විශ්වාසයක් පවති. එම නිසා මෙය පත්තිනි දෙවියන්ගේ ක්රීඩාවක් ලෙස සලකා එම ඇදහිලි හා විශ්වාස ද මුසුව ක්රීඩාවේ යෙදේ. වැදි ජන ක්රීඩා බොහෝ විට රංගනයන් සහ නර්තනයක් සමග මිශ්ර වී ඇත. ඔළිද කෙළිය වැනි ක්රීඩාවක් සමග
‘‘ ඔළිද තිබෙන්නේ කොයි කොයි දේසේ - ඔළිද තිබෙන්නේ බංගලි දේසේ
ගෙනත් සදන්නේ කොයි කොයි දේසේ - ගෙනත් සදන්නේ සිංහල දේසේ ‘‘ එ වැනි ජන කවි භාවිත වේ.
කෘෂිකාර්මික සමාජයන් හි කෘෂිකර්මාන්තය ආශ්රිතව ජන ක්රීඩා බිහි වී ඇති අතර ධීවර කර්මාන්තය ආශ්රිතව සහ පතල් කර්මාන්තය ආශ්රිතව ද යම් යම් ජන ක්රීඩා වල ලක්ෂණ දක්නට ලැබේ. ජන ක්රීඩා වල දක්නට ලැබෙන විශේෂත්වය නම් ඒවා ඉතා අඩු පිරිවැයකින් සාමූහිකව ක්රීඩා කළ හැකි ඒවා වීමයි. අවශ්ය උපකරණ සහ ක්රීඩා භාණ්ඩ පරිසරයෙන්ම සකස් කර ගන්නා අතර ඒවා නැවත පරිසරයට මුදා හැරීමෙන් පරිසර හානියක් ද සිදු නොවේ. පිරිමින් සදහා නිර්මාණය වු ජන ක්රීඩා බොහෝ විට ශරීර ශක්තිය මැන බැලීම අරමුණ කර ගන්නා අතර කාන්තාවන්ගේ ජන ක්රීඩා සුකුමල හෙවත් ලාලිත්ය මුසු වූ ජන ක්රීඩා වේ.
කෘෂිකාර්මික පරිසරයේ හෝ වෙනත් යම් එළිමහනය සිදු කරන එවන් ක්රීඩා මෙන්ම ගෘහස්ථව සිදු කරන ඔළිද කෙළිය, පංච දැමීම ආදී ක්රීඩාවන් ද දක්නට ලැබේ. තම නිවැසියන් සමග සහ සමීප ඥාතීන් සමග ගෘහස්ථ ජන ක්රීඩා වන නිරත වන බව දක්නට ලැබේ. එසේම විශේෂිත උත්සව අවස්ථා වලදී මෙන්ම විශෙෂිත කාල වලදී පවතින ජන ක්රීඩා ද පවති. වර්ෂාව ලැබෙන කාලයේ වර්ෂාව සමග කල හැකි ජනක්රීඩා මෙන්ම අධික ඉඩෝර සමයේ ඊට ගැළපෙන ජන ක්රීඩා ද නිර්මාණය කර ගනි. සිංහල හින්දු අලුත් අවුරුදු සමයේ ඊට ගැලපෙන ලෙස ජන ක්රීඩා නිර්මාණය කිරීම ද දක්නට ලැබේ.
ස්වභාවධර්මය සමග පදනම්ව විද්යාත්මක පදනමක් ද සහිතව මෙම ජන ක්රීඩා නිර්මාණය වන අයුරුද දක්නට ලැබේ. බෙහෝ ජන ක්රීඩාවන් ඇරඹෙන්නේ දෙවියන් යැදීමෙන්, දෙවින්ගේ ආශිර්වාද ප්රාර්ථනයෙන් බව දක්නට ලැබේ. එම ජන ක්රීඩා තුළින් මානවයාගේ ශාරීරික ශක්තිය මෙන්ම මානසික ශකත්තිය ද ඉතා ප්රබල ලෙස දියුණු වන බව පැහැදිලි කරුණකි.