ස්ව සංකල්ප පෝෂණය
යම්කිසි පද්ගලයෙක් තමන් කෙබදු කෙනෙක් දැයි සිතා සිටින ආකාරය ස්ව සංකල්පයයි. ඕනෑම වයසක, ඕනෑම තරාතිරමක, ඕනෑම රටක පුද්ගලයෙකුට තමන් කවුරුනද යන හැගිමක් ඇති කර ගත හැකිය. නමුත් එය තීරණය වන්නේ ඔහුගේම මනසේ ඇති ශක්තිය මතින්මය. තමාගේ මානසික ලක්ෂණ සංවර්ධනය කර ගැනීමද තමන්ට සිදු කරගත හැකිය. එය ස්ව සංකල්ප පෝෂණ ලෙස හදුන්වමු. ස්ව සංකල්ප යනු පෙර ආත්මයක සිට රැගෙන ආ පුරුද්දක් හෝ උපතේ සිට පැවත එනනක් නොවේ. තමන්ගේ පාරිසරික අත්දැකීම් හා තම සමාජ ආශ්‍රයක් සමග ගොඩනගා ගනු ලබන්නකි.
තමා කවුරුන්දැයි හදුනාගෙන සිටිම සමාජයේ ජීවත් වීමට පහසුවක් ඇති කරවයි. මෙය සමාජ විද්‍යා මානෝ විද්‍යා ක්ෂෙත්‍ර තුල වූ අදහසකි. තමා තීරණ ගන්නේ තම මනසින් කල්පනා කර තම මතකයේ ඇති දැනුම මත නිසා මෙය මනෝ විද්‍යාත්මකව විග්‍රහ කෙරෙයි. තමා ගැටෙන්නේ සමාජය සමග නිසා ස්ව සංකල්පයේ ප්‍රතිඵලය ලබන්නේ සමාජය නිසාත් මෙය සමාජ විද්‍යාත්මකව විග්‍රහ කල හැක.
තමා කවුරුන්දැයි තම මනසින් තර්ක කොට තමාම තීරණයක් ගෙන සිටීමෙන් ස්වයං හැකියා වර්ධනයක් ඇති කරගත හැකිය. තම සිතෙහි ඇති තමා පිළිබද සංකල්පය සමාජයේ දී මුදා හරින්නට සිදු වේ. තමන් සිටින සමාජය කුමක්දැයි නිවැරදිව හදුනාගත හොත් එම සමාජයට ගැලපෙන තම ක්‍රියාකාරකම් සකසා ගනි. මෙය වර්ධනය කරගත යුතු කුසලතාවයකි.
ස්ව සංකල්ප පිළිබදව සමාජ විද්‍යාත්මකව හා මනෝ විද්‍යාත්මකව පර්යේෂණය මේ මොහොතේ සිදු වෙමින් පවති. එම පර්යේෂණ වලින් ස්ව සංකල්ප පෝෂණයක් ඇති කර ගැනීමට හැකියාව ලැබෙයි. මෙම සංකල්ප ලෝකයේ විවිධ සංස්කෘතීන් අනුව හැඩ ගැසෙන්නටය. නමුත් වන ප්‍රධාන සාධකය මනසය. තම පිළිබද තමන් සිතන ආකාරයට පෙර ආත්මයේ සිට රැගෙන එන්නක් නොවන්නා සේම උත්පත්තියෙන් පිහිටන දෙයක් ද නොවෙ තමන් ජීවත් වන පරිසරය හා ගැටීමෙන් අත්දැකීම් අනුව ගොඩනගා ගනිමින් තමා පිළිබදව සංකල්පයක් ගොඩ නගා ගනි. කුඩා කලදී නැටුමට, ගැටුමට, වැයුමට, ක්‍රීඩාවට සහ වෙනත් ක්‍රියාකාරකම් වලට සෑම දරුවෙකුම පෙළඹෙන නමුත් වයස අවුරුද 8-9 වකවානුවේ දී තමන්වත් හදුනා ගනිමින් ඔහු විසින්ම යම් විශේෂිත ක්ෂෙත්‍රයන් තෝරා ගනි. මෙහිදි සිදු වන්නේ ස්ව සංකල්පය ක්‍රියාත්මක වීමකි.
පුද්ගලයා විසින් තමන් කවුරුන්දැයි සංජානනය කරගෙන ඇති ආකාර ස්ව සංකල්පය වේ. එක එක් පුද්ගලයාගේ අධ්‍යාපනික, සමාජයීය, දේශපාලනික, ආගමික මතවාදයන් ද මෙම සංකල්ප පෝෂණයෙහිලා සෘජු හෝ වක්‍ර බලපෑම් ඇති කරයි.
‘‘ ස්ව සංකල්ප යනු පුද්ගලයා ඔහුගේ ලක්ෂණ පිළිබදවත් ඔහු වෙනත් අය හා ඔහුගේම ජීවිතයේ විවිධ අංශ සමග දක්වන සම්බන්ධතා පිළිබදවත් ගොඩනගා ගෙන ඇති කිසියම වටිනාකම් වලින් යුක්ත වූ සංජානනයන්ගෙන් සකස් වූ සංවිධානාත්මක සංගත සංකල්පනික සමස්ථයකි.‘‘
( රොජිර්ස් 1959 )
‘‘ ස්ව සංකල්පය යනු පුද්ගයෙකු ඔහු පිළිබදව සත්‍ය ලෙස සලකනු ලබන වටිනාකම වලින් යුක්ත වූ විශ්වාසයන්ගෙන් සකස් වූ සංකීර්ණ ක්‍රියාකාරී පද්ධතියකි‘‘
( පර්කි 1970 )
‘‘ ස්ව සංකල්පය යනු පද්ගලයෙකු තම හැකියාවන් නිපුණතාවයන්, පෙනුම හා සමාජ පිළිගැනුම පිළිබද දරනු ලබන ආකල්ප, හැගීම් හා දැනුම වේ.‘‘
( බර්න් 1983 )
ඉගෙනීම
අන්තර්වර්ති පුද්ගල සන්නිවේදනයේ කුසලතා වර්ධනය කර ගැනීමේ දී ඉගෙනුම යනු ප්‍රබල සාධකයකි. තමන් ඉගෙන ගන්නා දෙය ප්‍රයෝජනයට ගනිමින් තම සන්නිවේදන කුසලතා වර්ධනය කර ගන්නා බව අපට දක්නට ලැබේ. එසේ තමන් ඉගෙන ගන්නා දෙය තම එදිනෙදා ජීවිතයේ දී භාවිතයට ගනු ලබන අතර තමා ගන්නා තීරණයන්ට එය සෘජුව බලපෑමි කරයි.
