ක්ෂුද්‍ර ජීව විද්‍යාව - ජීවාණුයරණය
යම් මාධයක් , උපස්තරයක් මුළු මනින්ම ක්ෂුද්‍ර ජීව වර්ධක සෛල බීජානු වලින් තොර කිරීම ජීවාණු හරණයයි. ජීවාණු හරණ ක්‍රියාව ප්‍රායා්ගිකව විවිධ ක්ෂේතු වලදී භාවිතා කරයි. එම ක්ෂේතුයන් නම්
- පානීය ජල පිරියතක/සැකසුමක ක්ලෝරීන් දියර යොදා ජලය පිරිසිදු කිරීම.
- කුඩා දරුවන්ට කිරි දෙන කෘතීම උපකරණ වන බෝතල් සූප්පු වැනි උපකරණ තම්බා ජීවාණුහරනය කරනු ලැබේ.
- සම මත ක්ෂුදු ජීවින් විනාශ කිරීමට එන්නත් කිරීම් වලදී H2O2 පොගවන ලද පුළුන් කැබැල්ලකින් සම මතුපිට පිසදමනු ලැබේ.
- ගෙබිම පිරිසිදු කිරීම සදහා ඩෙටෝල් සැවුලෝන් වැනි දෑ ශාවිතය.
- මෘතදේහ ක්ෂුදු ජීව ක්‍රියාකාරීත්වය අඩු කිරීමට/ විනාශ කිරීමට පෝමලීන් ශාවිතා කිරීම.
ජීවාණුහරණය සිදු කරන ප්‍රධාන ක්‍රම කිහිපයක් පවතී ඒවා නම්,
- තාපය යෙදීම
- පෙරීම
- රසායන ද්‍රව්‍ය එක් කිරීම
- විකිරණ වලට ලක් කිරීම
- වායුමය ජීවාණුහරණය
තාපය මගින් ජීවාණුහරණය කිරීමේදී ,
ජීවාණුහරණය සදහා තාපය යොදා ගනී. ජීවාණුහරණය සදහා තාපය භාවිතා කරණ ක්ෂේත්‍ර 03ක් ඇත.
- තෙත් තාපය යෙදීම
- වියලි තාපය දෙීම
- කෙළින්ම දැල්ලට ඇල්ලීම
තෙත් තාපය යෙදීමේදී පීඩනතාපකයක් භාවිතා කරයි. සෙල්සියෂ් 121 උෂෟණත්වයේ වර්ග අගලකට රාත්තල් 15ක පීඩනයක් යටතේ විනාඩි 20ක කාළයක් ලබා දීම මගින් ජීවාණුහරණය සම්පූර්ණ කළ හැක. ආහාරමය මාධ්‍ය, රෝපණ මාධ්‍ය, ජලය තෙත් තාපය යොදා මේ අයුරින් ජීවාණුහරණය කළ හැක.
වියළි තාපය යෙදීමේදී විද්‍යූත් උදුනක් භාවිතා කරයි. සෙල්සියෂ් 160 - 170 උෂ්ණත්වයේ පැය 1/2 කාළයක් රත් කරයි. විදුරු උපකරණ , ප්‍රිරිෙපට්ටු පරීක්ෂණ නළ මෙම ක්‍රමය මගින් ජීවාණුහරණය කරයි. විදුරු උපකරණ උදුනේ තැබීමට පෙර ඒවා ඇළුමිනියම් කොළ වල එතිය යුතුය.
කෙලින්ම දැල්ලට ඇල්ලීමේදී බන්සන් දාහකයේ විවෘක දැල්ලට අල්ලා රක්ත තප්ත වන තුරු රත් කර ජීවාණුහරණය සිදු කරයි.මෙම ක්‍රමය මගින් ආක්‍රමණික කටු/ආමතුලනය කරණ කටු ජීවාණුහරණය කරයි.
පෙරීම මගින් ජීවාණුහරණය කිරීමේදී මේ සදහා පෙරහන් භාවිතා කරයි. මෙම පෙරහන් සිලිකාමය පස් යොදා සාදා ගනී. පටල පෙරහන් ලෙසද නමිකරයි. මියුකෝ මීටර් 0.45 ප්‍රමාණයේ සිදුරු දරයි. ජීවාණුහරිත පටල පෙරහන් බාවිතයෙන් තාප අස්ථායි ද්‍රව මාධ්‍ය ජීවාණූහරණය කරයි. එනමි රුදිර මස්තු, එන්සයිම, විවිධ විටමින වර්ග
රසායන ද්‍රව්‍ය යොදා ජීවාණුහරණයේදී බොහෝ දුරට බාවිත වනුයේ ක්ෂුද්‍ර ජීවින්ට විශ එහෙත් මිනිසාට විශ නොවන ද්‍රව්‍යෙව්.
රසායනික දුව්‍ය යොදා ජීවාණුහරණය ආහාරමය හා නොවන මාධය සදහා යොදා ගත හැක.
- ජලය පිරිසිදු කිරීම සදහා ක්ලෝරීන් දියර යොදා ගැනීම.
- චර්මය ජීවාණුහරණය සදහා හයිඩ්‍රිජන් පෙරොක්සයිඩ්, එතිල් මධ්‍යසාරය යොදා ගැනීම.
- ආහාරමය මාධ්‍ය ජීවාණූහරණයට සෝඩියම් බෙන්සොඒට් වැනි දෑ භාවිතය.
විකිරණ වර්ග භාවිතයේදී ක්ෂුද්‍ර ජීවින්ට අහිතකර වන විවිධ කිරණවර්ග වලට ලක් කර ආහාරමය මාධ්‍ය, එලවළු, පළතුරු ජීවාණුහරණයට ලක් කරයි.මෙහිදි කිරණ වර්ග යොදා ශල්‍යාගාර පරිසර ක්ෂුද්‍ර ජීව විද්‍යාගාර වැනිදෑ ජීවාණුහරණය කළ හැක.
වායුමය ජීවාණූහරණයේදී ක්ෂූදු ජීවීන්ට අහිතකර විය හැකි විශ සහිත රසායනිකත වායුන්ට ලක් කර ජීවාණූහරණය කළ හැක. මේ සදහා එතිලින ඩයොක්සයිඩ්, බීටා ප්‍රොපියො ලැක්ටෝන් වැනි වායු වර්ග භාවිතා කරයි. ශල්‍යාගාර පරිසර , විද්‍යාගාර, ශෛල්‍ය කර්ම සදහා භාවිතා කරන රෙදි පිළි මෙම ක්‍රමය මලින් ජීවාණුහරණය කරයි.
ටින්ඩලීකරණයේදී වරින් වර ජලය නටන උෂ්ණත්වයට රත් කර සිසිල් කිරීමට ලක් කරයි. වරින් වර ජලය නටන උෂ්ණත්වයට රත් කිරීමේදී උපස්තරයේ පවතින ක්ෂුද්‍ර ජීව වර්ධක සෛල හා බීජාණු විනාශ වේ. සුළු ශෛල්‍ය කර්ම සදහා භාවිතා කර්න විවිධ උපකරණ මෙම ක්‍රමයට ජීවාණුහරණය කරණු ලැබේ. මෙම ක්‍රමය ජෝන් ටින්ඩල් නම් තැතැත්තා හදුන්වා වුන් ක්‍රමයකි.
ඉහත සදහන් කළ පරිදි ක්ෂුද්‍ර ජීවීන් ආශ්‍රිත විවිධ කර්මාන්තයන්හිදී අහිතකර ක්ෂුද්‍ර ජීවීන් ඉවත් කරගැනීමට මෙන්ම අනෙතුත් ක්ෂේත්‍රයන්හිදී ක්ෂුද්‍ර ජීවින්ගෙන් තොරවූ මාධයක් පවත්වා ගැනීමටත් වැදගත් වේ
