ක්ෂුද්‍ර ජීව විද්‍යාව 07
පාංශු ක්ෂුද්‍ර ජීවීන් ගේ ස්වභාවය,ව්‍යාප්තිය හා කාර්‍යභාරය:
- පස මඟින්,
- අවකාශය
- ඛනිජ අන්තර්ගත වන පෝෂක
- වියෝජනය වන කාබනික ද්‍රව්‍ය
- ජලය
- කාබන්ඩයොක්සයිඩ්
- ඔක්සිජන්
- නයිට්‍රජන් වැනි වායු වර්ග හා අදාළව ක්ෂුද්‍ර ජීවීන් ගේ වර්ධනය සඳහා ප්‍රමාණවත් භෞතික හා රසායනික පරිසරයක් සපයයි.
- පසෙහි සෙන්ටිමීටර කිහිපයක් ගැඹුරට යන විට විවිධ ප්‍රමාණ වලින් ඔක්සිජන්, තෙතමනය, ආලෝකය හා පෝෂක ඇත.
- එය පසේ ගැඹුරට යත්ම ක්ෂුද්‍රජීවී විවිධත්වය වැඩි කරයි.
- විශාලම බැක්ටීරියා ප්‍රජාව පසේ මතුපිට සෙන්ටිමීටර කිහිපය තුළ පවතී.
- පසේ ගැඹුරට යත්ම ක්ෂුද්‍රජීවීන් ප්‍රමාණය අඩු වේ.
- බහුතර පාංශු ක්ෂුද්‍ර ජීවීන් බැක්ටීරියාවන් මඟින් නියෝජනය වේ. ඊට අමතරව,
- දිලීර
- ඇල්ගී
- ප්‍රොටොසෝවා
- ඇක්ටිනොමයිසිටිස් ඇත.
- බැක්ටීරියා අධිරාජධානියේ සාමාජිකයෙන් වුණත් ඔවුන් ගේ ඇති වැදගත්භාවය නිසා ඇක්ටිනොමයිසිටිස් වෙන්කර දක්වයි.
- සංකීර්ණ කාබනික ද්‍රව්‍ය වියෝජනය හා ජෛව රසායනික චක්‍රවල මූලද්‍රව්‍ය චක්‍රීකරණයෙහි ප්‍රධාන කාර්‍ය භාරයක් පාංශු ක්ෂුද්‍ර ජීවීන් විසින් සිදු කරයි.
- එසේම තම පරිවෘත්තිය අවශ්‍යතාව සඳහා ඔවුහු මූලද්‍රව්‍ය ඔක්සිකරණය හා ඔක්සිහරණය සිදු කරති.
1.ඛනිජභවනය:
- ඛනිජභවනය යනු, බැක්ටීරියා හා දිලීර වල බහිඃසෛලීය එන්සයිම භාවිතා කර ශාක හා සත්ත්ව ශේෂ වියෝජනය කිරීමයි.
- එම එන්සයිම මඟින් සංකීර්ණ කාබනික ද්‍රව්‍ය කාබන්ඩයොක්සයිඩ් හා ජලය වැනි අකාබනික ද්‍රව්‍ය බවට බිඳ දමයි.
- ශාක වලට පෝෂණය සැපයෙන හා චක්‍රීකරණය වන ප්‍රධානම ආකාරය මෙයයි.
- එසේම, අනෙකුත් ජීවීන්ට ජීවත් වීමට, පෘථිවි පෘෂ්ඨයෙන්, ශාක හා සත්ත්ව සුන්බුන් ඉවත් කරයි.
- පෘථිවියේ සීමිත ප්‍රමාණ වලින් හමු වන ඛනිජ චක්‍රීකරණය කරයි.
2.කාබන් චක්‍රය තුළ ක්ෂුද්‍ර ජීවීන් ගේ කාර්‍ය භාරය:
- සියලු ජීවීන් තුළ විශාල ප්‍රමාණයකින් කාබන් ඇත.
- ඒ සෙලියුලෝස්, පිෂ්ටය, ප්‍රෝටීන් හා මේදය වැනි කාබනික සංයෝග ලෙසයි.
- කාබන් චක්‍රයේ වැදගත්ම පියවර ප්‍රභාසංස්ලේෂණයයි.
- අකාබනික කාබන් ඩයොක්සයිඩ්, ප්‍රභාසංස්ලේෂී ජීවීන් මඟින් ඔක්සිහරණය/තිර කිරීම මඟින් කාබනික සංයෝග නිපදවයි.
- ඒ සඳහා ප්‍රභාස්වයංපෝෂීන් වන ශාක, සයනොබැක්ටීරියා, ඇල්ගී හා ප්‍රභාසංස්ලේෂී බැක්ටීරියාවන්, ශක්ති ප්‍රභවය ලෙස සූර්‍යයාලෝකය භාවිතා කරයි.
- ප්‍රොටෝසෝවා වැනි රසායනික විෂමපෝෂීහු ඔවුන් ගේ කාබනික ලෙස පරිභෝජනය කරනුයේ ස්ව්‍යංපෝෂීන් විසින් නිපදවන කාබනික ද්‍රව්‍යයි.
- ස්වයංපෝෂීන් විසින් කාබන්ඩයොක්සයිඩ් වලින් තිර කරන ලද කාබන්, පහළ සිට ඉහළ පෝෂී මට්ටම්වල ජීවීන් දක්වා ආහාර දාම දිගේ ගමන් කරයි.
- ස්වයංපෝෂීන් මෙන්ම විෂමපෝෂීන් ද තිර කරන ලද කාබන් වලින් කොටසක් කාබන් ඩයොක්සයිඩ් ලෙස වායුගෝලයට මුදා හරී.
- ඒ ශ්වසන ක්‍රියාවලිය මඟිනි.
- එමඟින් ස්වයංපෝෂීන් සඳහා නැවත වතාවක් කාබන්ඩයොක්සයිඩ් ලැබේ.
- රසායනික විෂමපෝෂීන්, ජීරණය නොවූ ආහාර මල ද්‍රව්‍ය ලෙස පරිසරයට මුදා හරී.
- ඒවා පාංශු ක්ෂුද්‍ර ජීවීන් මඟින් පසුව වියෝජනය කරයි.
- ජීවීන් විසින් තිර කළ ඉතිරි කාබනොවුන් මිය යන තුරුම සිරුරේ රැඳී තිබේ.
- ඔවුන් මිය ගිය පසු එම කාබනික සංයෝග වියෝජනය වී කාබන්ඩයොක්සයිඩ් නැවත වායුගෝලයට මුදා හැරේ.
- කාබනික ද්‍රව්‍ය දිරාපත් වීමේදී ක්ෂුද්‍රජීවීන් විශාල කාර්‍යභාරයක් ඉටු කරයි.
- ඉන් ප්‍රධාන වනුයේ බැක්ටීර්‍යාවන් හා දිලීරය.
- සාගර පතුලේ සිටින මෙතනොජෙනික් බැක්ටීරියා විසින් නිරතුරුවම මීතේන් නිපදවයි.
- ඒවා සාගර අවසාදිත තුළ විශාල වශයෙන් අන්තර්ගත වේ.
- නමුත් එම මීතේන් වලින් 80% පමණ, මෙතනොට්‍රොෆ් නම් ක්ෂුද්‍ර ජීවීන් මඟින්, වායුගෝලයට මුදා හැරීමට පෙර පරිභෝජනය කරයි.
