වයිරස්(virues)

වයිරස් පිලිබදව අධ්‍යයනය කිරිම ආරම්භ වූය‍ේ 1892 රුසියානු ඡීව විද්‍යාඥ Dimitri ivanowski විසින් සිදු කල මුලික පරීක්ෂණ වලින් පසුවය.ඔහු දුම් කොල විචිත්‍ර ර‍ෝගය පිලිබදව අධ්‍යයනයක නිරත වී සිටිය‍ේය.රෝගය ආසාදිත ශාක පටක වලින් නිස්සාරණය කර ගත් යුෂය බැක්ටීරියා ප‍ෙරහන් තුලින් ප‍ෙරා ගත්ත‍ේය.  ම‍ෙස‍ේ ලබා ගත් පෙරණය නිර‍ෝගි ශාක වලට නික්ෂේපණය (inoculation) කල විට එම නිරෝගි ශාක විචිත්‍ර රෝග ලක්ෂණ (Mossaic symptoms )  පහල  විය.මේ අනුව එවකට දැන සිටි රෝග කාරක බැක්ටීරියා වලට වඩා කුඩා රෝග කාරක විශේෂයක් මෙම රෝගය ඇති කරන බව නිගමනය කරන ලදි. එම රෝග කාරකයින් සරල අන්වික්ෂයෙන් නිරීක්ෂණය කල නොහැකි විය. එම නිසා මෙම රෝග කාරකයින් උප අන්වික්ෂීය විශ‍ේෂයක් ලෙස සලකනු ලැබ‍ෙ. මෙම පරීක්ෂනයන් එලඹි නිගමන සමකාලීන විද්‍යාඥයින් වන නෙදර්ලන්ත ඡාතික විද්‍යාඥයන් වන Freidrich loeffler හා paul froch විසින් සනාථ කරනු ලැබින. එමෙන්ම පසුකාලිනව ඕස්ට්‍රෙලියානු විද්‍යාඥයින් වන Karl Landsteiner සහ Erwin Popper (1909)විසින් ප‍ෝලියෝ රෝග කාරකය සොයා ගැනිමෙන්ද උප අන්වික්ශීය ඡීවීන් පිලිබද සංකල්පය තවුරු විය.1930 දශකයේ දී ඉලෙක්ට‍්‍රෝන අන්වික්ෂය නිපදවිමෙන් පසු මෙම රෝග කාරකයින්ගේ රූපීය  ස්වභාවය පිලිබද කරන ලද අධ්‍යයනය වල දී ඔවුන් එතෙක් දැන සිටි බැක්ටීරියා වලට වඩා කුඩා ර‍ෝග කාරක කාණ්ඩයක් බව පිලි ගැනුන අතර ඔවුන් වයිරස ලෙස නම් කෙරිනි. වයිරස කිසිදු සෛලිය සංවිධානයක් නොපෙන්වයි. එනම් සෛල ප්ලාස්ම පටලයකින් වට වු ප්ලාස්මයක් තුල න්‍යෂ්ටියක් හෝ න්‍යෂ්ටික ප්‍රද‍ේශයක් නොමැත. මේ නිසාම ජීව රසායනික ප්‍රතික්‍රියා(Biological reactions) කිසිවක් ධාරක සෛලයකින් පිටත ඇති වෛරස් අංශු වල (Viral particles ) සිදු නොව‍ෙ.එමෙන්ම කායික ලක්ෂණ කිසිවක් වෛරස් සතු නොවේ. මෙ අනුව වෛරස් යනු ප්‍රෝටීන කොපුවකින් වට වූ මධ්‍ය කුහරය තුල තැන්පත් ජිනෝමික න්‍යෂ්ටික අම්ලය(DNA හෝ RNA) අඩංගු සංකීර්න අංශුවකි. එහෙත් නිෂ්චිත රූප විද්‍යාත්මක ලක්ෂණ මොවුන් සතු වේ. ඒ අනුව ප්‍රධාන ආකාර තුනකි.

1.දණ්ඩාකාර හෙවත් හෙලික්සාකාර සමමිතියකින් යුත් ප්‍රෝටීන කොපුවක් සහිත වයිරස(Helical viruses)

2.ගෝලාකාර සමමිතියකින් යුත් ප්‍රෝටීන කොපුවක් සහිත වයිරස(Spherical viruses)

3.සංකීර්ණ සමමිතියක් ඇති වයිරස(Complex viruses)

   වයිරස්වල  න්‍යෂ්ටියක් හෝ න්‍යෂ්ටික ප්‍රදේශයක් නොමැති වුවද එක් පරම්පරාවකින් ඊලඟ පරම්පරාවට “ප්‍රවේණි පණිවිඩය“ රැගෙන යා හැකි ප්‍රවේණි ද්‍රව්‍ය අඩංගු ජිනෝමයක් ඇත. මෙය DNA හෝ RNA අණුවලින් සෑදි ඇත. වයිරස ජිනෝමය ප්‍රතිචලිත වනුයේ ජීවී ධාරක සෛලයක් තුලදී පමණී. මේ සදහා පරිවෘතීය ක්‍රියා වල ආධාරය අවශ්‍යය නොවේ්.

දිලීර

  දීලීර  සංවිධානය වූ න්‍යෂ්ටියක් සහ පටලමය ඉන්ද්‍රිකා සහිත සෛලීය ව්‍යුහයකින් යුත් සුන්‍යෂ්ටිකයින් වේ. බොහ‍ෝ දිලීර බහු සෛලික දේහයකින් සමන්විත වුවද යීස්ට් වැනි ඒක සෛලික දිලීරද ඇත බහු සෛලික දිලිර දේහය අතු බෙදුනු සියුම් නාලාකාර දිලීර සූත්‍රිකා ඒක රාශි වීමෙන් දිලිර ජාලය හෙවත් මයිසීලීය නිර්මාණය වී ඇත. එක් එක් දිලීර කාණ්ඩ අනුව මෙම දිලීර සූත්‍රිකා ආවාර සහිත  හ‍ෝ රහිත විය හැකිය. දිලීර දේහයේ සෛලීය ව්‍යුහය  සෛල බිත්තියකින් හා සෛල ප්ලාස්ම පටලයකින් වට වූ සෛල ප්ලාස්මයකින් සමන්විත වේ. සෛල බිත්තිය නිර්මාණය වී ඇත්ත‍ේ  කයිටීන්/ග්ලුකෑන්/මැනෑන් අණු ක්‍රමවත් ආකාරයට සම්බන්ධ වීමෙනි. මෙම සෛල බිත්තියේ සෙලියුලෝස් හෝ පෙප්ටිඩොග්ලයිකෑන් අඩංගු නැත.