මිනුම් උපකරණ

      මිනුම් උපකරණ කෙටි සටහන්

මූලික මිනුම් උපකරණ වන්නේ,

• දිග
• කාලය 
• ස්කන්ධය යි. 

මීටර් කෝදුව මගින් මැනිය හැක්කේ 1mm පමන කුඩා වස්තු පමනී.

වනියර් කැලිපරය භාවිතා කරමින්  මැනිය හැක්කේ 0.1mm තරම් කුඩා වස්තු පමනී.

මයික්‍රොමීටර් ස්කුරුප්පු ආමානය, චල අන්වීක්ෂය, ගෝලමානය වැනි උපකරණ භාවිතය  මගින් 0.01mm තරම් කුඩා වස්තු මැන ගත හැකිය.

භාගික දෝෂය  යනු කුමක්ද?

යම් මිනුම් උපකරණයක්  මගින් මිනුමක් ලබා ගැනීමේදී  සිදු විය හැකි දෝෂය භාග සංඛ්‍යාවක් ලෙස දැක්වීම භාගික දෝෂය නම් වේ.

මිනුම්  උපකරණයේ කුඩාම මිනුම එම උපකරණයෙන් ලබා ගත් පාඨාංකයෙන් බෙදීම මගින් උපකරනයේ භාගික දෝෂය සොයා ගනු ලබයි.

භාගික දෝෂය = උපකරණයේ කුඩාම මිනුම 

                                                මිනුම 

ප්‍රතිශත දෝෂය 

     යම් මිනුම් උපකරණයක් මගින් මිනුමක් ලබා ගැනීමේදී සිදු විය හැකි දෝෂය ප්‍රතිශතයක් ලෙස දැක්වීම ප්‍රතිශත දෝෂය ලෙස හදුන්වනු ලබයි.

               මෙහිදී භාගික දෝෂය මගින් ලබා ගත් මිනුම 100% ගුණ කිරීමක් සිදු කරයි.

ප්‍රතිශත දෝෂය=කුඩා මිනුම      × 100%

                                 මිනුම 

 උදාහරණයක් ලෙස,

             යම් වස්තුවක දිග මීටර් රූලෙන් මැනීමේදී එහි පාඨාංකය 10cm ලෙස විය.( මීටර් කෝදුවේ කුඩා මිනුම වන්නේ 1mm වේ.)

         1) භාගික දෝෂය සොයන්න.

         2) ප්‍රතිශත දෝෂය සොයන්න.

* භාගික දෝෂය   = කුඩා මිනුම     

                                      මිනුම 

                                =        1mm    

                                      100mm

                                =   0.01mm

* ප්‍රතිශත දෝෂය = කුඩා මිනුම      ×  100%

                                     මිනුම 

                               = 1mm   × 100%

                                    100mm

                               = 1%

යම් කිසි උපකරනයක් මගින් මිනුමක් ලබා ගැනීමේදී එහි ප්‍රතිශත දෝෂය 1% ට වඩා වැඩිවේ නම් එම උපකරණයේ පාඨාංකය නිවැරැදි නොවේ.

උපකරණයක් මගින් මිනුමක් ලබා ගැනීමේදී එහි ප්‍රතිශත දෝෂය ලෙස 1% ට වඩා අඩු අගයක් පාඨාංකය ලෙස ලැබේ නම් එහි පාඨාංකය නිවැරැදි වේ.

    මේ අනුව ඉහත උදාහරණය මගින් ලැබෙන පාඨාංකය නිවැරදි පඨාංකයක් බව පැහැදිලිය.

1.  වනියර් කැලිපරය මගින් මිනුමක් ලබා ගැනීමේදී එහි පාඨාංකය ලෙස 12.6mm ලෙස විය.

                   1) එහි භාගික දෝෂය සොයන්න?

                   2) එහි ප්‍රතිශත දෝෂය සොයන්න?

            b.  මයික්‍රොමීටර් ස්කුරුප්පු ආමානය මගින් මිනුමක් ලබා ගැනීමේදී එහි පාඨාංකය ලෙස 8.2mm ලෙස දැක් විය.

                    1) එහි භාගික දෝෂය සොයන්න?

                    2) එහි ප්‍රතිශත දෝෂය සොයන්න?

             c. ශිෂ්‍යයෙක් විසින් පාසලේදී තම පැන්සලක දිග තමා ලග ඇති කෝදුවක් මගින් මැනීමේදී  ලබා ගැනීමේදී  එහි පාඨාංකය 17.9cm ලෙස සදහන් වූ බව අසල සිටින තම යහළුවා හට පවසන ලදී.පසුව දෙදෙනා හා එක්ව  කෝදුව මගින් විය හැකි දෝෂය සොයන ලදී.

                       1) උපකරණයෙන් සිදුව ඇති දෝෂය භාග සංඛ්‍යාවක් ලෙස දක්වන්න.

                       2) උපකරණය මගින් සිදුව ඇති දෝෂය ප්‍රතිශත සංඛ්‍යාවක් ලෙස ලියා දක්වන්න.

                       3) තෙවන යහළුවෙකු මොවුන් දෙදෙනා සමග එක්ව පාසල් විද්‍යාගාරය වෙත ගොස් නැවත වනියර් කැලිපරය මගින් එම පැන්සලෙහිම පාඨාංකය ලබා ගන්නා ලදී. එහිදී උපකරණය මගින් 17.87 cm ලෙස පාඨාංකයක් ලබා ගන්නා ලදී.

         i) මෙම උපකරණය මගින් විය හැකි දෝෂය භාග සංඛ්‍යාවක් ලෙස ලියා දක්වන්න?

         ii) මෙම උපකරණය මගින් සිදු විය හැකි දෝෂය ප්‍රතිශත සංඛ්‍යාවක් ලෙස ලියා දක්වන්න?

         iii) මේ මගින් ලබා ගත් දත්ත අනුව පැන්සලෙහි පාඨාංකය ලබා ගැනීම සදහා වඩාත් යෝග්‍ය මිනුම් උපකරණය මින් කුමක් ද යන්න හේතු සහිතව පැහැදිලි කරන්න?

(සැලකිය යුත්ත:-  මීටර් කෝදුවේ කුඩා මිනුම 1mm වේ. වනියර් කැලිපරයේ කුඩා මිනුම 0.1mm වේ.)

මෙයින් වැදගත් යමක් ඉගෙන ගන්න ඇතැයි සිතමි. තවත් මෙවැනිම පාඩමක් සමගින් යලි හමුවෙමු.