- පරිගණක පද්ධතියක මූලික සංරචක (Major components of a computer system) : දෘඩාංග (Hardware), මෘදුකාංග (Software), ස්ථිරාංග (Firm Ware), ජීවාංග (Live Ware)
- දෘඩාංග (Hardware) යනු: පරිගණක පද්ධතියක භෞතික උපාංගයි. අතින් ඇල්ලිය හැකි වීම සහ පහසුවෙන් වෙනස් කළ නොහැකිවීම මූලික ලක්ෂණ වේ.
මධ්ය සැකසුම් ඒකකය (CPU), පරිගණක තිරය, මූසිකය, යතුරු පුවරුව
- මෘදුකාංග (Software) යනු : යම් අරමුණක් කරා පරිගණක පද්ධතියක් මෙහෙයවීම සඳහා පිළිවෙලකට ලබා දී ඇති උපදෙස් මාලා සමූහයයි.
යෙදුම් මෘදුකාංග (Application Software), මෙහෙයුම් පද්ධති මෘදුකාංග (Operating Systems Software)
- ස්ථිරාංග (Firmware) යනු : පරිගණක පද්ධතියක සමාරම්භය සඳහා මූලිකවම අවශ්ය වන ක්රමලේඛයි. පසු කාලීනව වෙනස් කළ නොහැක.
පඨන මාත්ර මතකය (ROM – Read Only Memory), රෙදි සෝදන යන්ත්රය, ක්ෂුද්ර තරංග උඳුන, ජංගම දුරකථනය
- ජීවාංග (Live ware) යනු : පරිගණකය පරිශීලනය කරන තැනැත්තාය (User).
- පරිගණක දෘඩාංග වර්ගීකරණය (Classification of computer hardware) : ආදාන උපාංග (Input Devices), ප්රතිදාන උපාංග (Output Devices), මතක උපාංග (Memory Devices), පාලන හා සැකසුම් උපාංග (Control & Processing Devices) සහ සන්නිවේදන උපාංග (Communication Devices)
-
ආදාන උපාංග (Input devices) යනු : පරිගණකයට දත්ත සහ උපදෙස් ඇතුලු කිරීම සඳහා යොදා ගන්නා උපාංග (මූසිකය, යතුරු පුවරුව, සුපරීක්ෂකය/
ස්කෑනරය , තීරු කේත කියවනය, මයික්රෆෝනය, සංඛ්යාංක කැමරාව, වෙබ් කැමරාව , මාර්ග ගුලාව (Track Ball), ආලෝක පෑන, Joysticks, Pointing Stick, Touch Pad , Touch Screen, Digitizer (Graphic Tablet)
- වෙබ් කැමරාව (Web camera): චලන රූප සංඛ්යාංක ලෙස සජීවීව විකාශනය කිරීමට යොදා ගන්නා කැමරා වර්ගයකි.
අන්තර්ජාල දුරකථන සම්බන්ධතාවයක දී පුද්ගලයින් සජීවීව දිස්වීම සඳහා (Internet Telephony)
වීඩියෝ සම්මන්ත්රණ පැවැත්වීමට (Video Conferencing)
- මාර්ග ගුලාව (Track ball) : මුසිකයේ ක්රියාකාරිතවයට බොහෝ සෙයින් සමාන කර්සරය (Curser) එහා මෙහා ගෙනයාම සඳහා බෝලයක් සවිකර ඇත.පැරණි උකුල් පරිගණකවල (Laptop) බෙහෙවින් භාවිතා විය.
- ආලෝක පෑන (Light Pen): පෑනක ස්වරූපය ඇති ආලෝක සංවේදී උපකරණයකි. තිරය මත අඳින රූප / සංඛේත පරිගණකයට ආදානය කළ හැකිය.
- Joysticks: පරිගණක ක්රීඩා (Computer Gaming) කිරීම වැනි විනෝදාත්මක කටයුතු වලදී භාවිතා කරයි.
- ස්පර්ශ සංවේදී තිරය (Touch Screen / Touch Pad): ලේසර් කිරණ ධාරාවක් (Laser Beam) නිකුත්වන තිරය මත ඇඟිල්ලට එය වැදීමෙන් එය හඳුනා ගනියි. මෙම උපාංගය ස්ථර වශයෙන් පවතින අතර මෙය මත ඇඟිලි තුඩ තබා එහා මෙහා ගෙනයාමෙන් අදාල ස්ථානය පෙන්වන දත්තය / වැඩසටහන ක්රියාත්මක වේ.
- Digitizer (Graphic Tablet): යම් රූපයක් හෝ යමක් මෙම පැතලි තිරය මත විශේෂිත වූ පෑනෙන් ඇඳීමෙන් එය පරිගණකය තුළට ආදානය කල හැකිවේ. විවිධ නිර්මාණ කාර්යයන්හි දී නිර්මාණ ශිල්පීන් භාවිතා කරයි.
- සුපරීක්ෂකය / ස්කෑනරය (Scanner): දෘඩ පිටපතක (Hard copy) ඇති ලිඛිත සටහන් සහ රූප, පරිගණක පද්ධතියට ආදානය කිරීමට යොදා ගනියි.
- ප්රකාශ අක්ෂර හඳුනා ගැනීමේ (OCR – Optical Character Recognition) තාක්ෂණය: රූපක (Images) ලෙස ඇති මෘදු පිටපත් වල Times New Roman, Arial වැනි ඉංග්රීසි අක්ෂර රූපමය ආකාරයෙන් නොව වෙන් වෙන් ලෙස හඳුනා ගැනීමයි. මෙසේ හඳුනා ගැනීමෙන් ලැබෙන වාසිය වන්නේ වදන් සැකසුම් මෘදුකාංගයක් මගින් එම ලේඛන සංස්කරණය කිරීමේ පහසුකමයි.
-
ස්ථානීය උපාංග (Pointing devices): පරිගණක තිරය මත ප්රදර්ශනය වන පික්සල (Pixels) සහ පික්සල කාණ්ඩ වලින් සැදුම්ලත් නිරූපක / අයිකන (Icons) ප්රවේශ කරමින් ඒවාට අනුබද්ධිත ක්රමලේඛන (Programs) ක්රියාත්මක කිරීමට සමත් උපාංගයි.
මූසිකය (Mouse), ස්පර්ශක තිරය (Touch Screen), ස්පර්ශක තලය (Touch Pad), මාර්ග ගුලාව (Track Ball), ජොයිස්ටික් (Joysticks)
-
ප්රතිදාන උපාංග (Output devices): පරිගණකය මගින් සකස් කරන ලද තොරතුරු / සංඥා පිටතට ලබා ගැනීම සඳහා භාවිතා කරනු ලබන උපාංගයි.
සංදර්ශකය / මොනිටරය (Monitor), ශබ්ද විකාශන යන්ත්රය (Speaker) හා මුද්රකය (Printer), බහුමාධ්ය ප්රක්ෂේපන යන්ත්රය (Multimedia projector)
- සංදර්ශක / පරිගණක තිර (Monitors) වර්ග: කැතෝඩ කිරණ සංදර්ශකය (CRT – Cathode Ray Tubes), ද්රව ස්ඵටික සංදර්ශකය (LCD – Liquid Crystal Displays), ආලෝක විමෝචක සංදර්ශකය (LED – Light Emitting Diode)
-
ද්රව ස්ඵටික තාක්ෂණයෙන් නිපදවූ පරිගණක සංදර්ශක තිර වල ලක්ෂණ (LCD Monitors): අඩු ඉඩ ප්රමාණයක් ප්රමාණවත් වීම (Less Space), ඉතා අඩු විදුලි පරිභෝජනය (Less Power Consumption), තිරයේ සෙලවීම අඩු බව (Lack of Flicker), සාපේක්ෂව මිල අධික බව (Expensive), දර්ශනය වීම සීමිත පරාසයක වීම (Limited Viewing Angle), ප්රතිචාර දැක්වීමට අවම කාලයක් ගතවීම (Less response time)
- සංදර්ශකයක ගුණාත්මක භාවය තීරණය කරන සාධක: තිරයේ ඒකකයක් තුල පිළිබිඹු කල හැකි පික්සල ගණන (විභේදනය - Resolution, Ex: 1024 x 768), පිළිබිඹු කල හැකි වර්ණ ගණන, පිටතට නිකුත් කරන අහිතකර විකිරණ ප්රමාණය (Radiation)