2.3 : පරිගණක මතකය

පරිගණක මතකය (Computer Memory)

දත්ත හා තොරතුරු ආචයනය හෙවත් තැන්පත් කිරීමේ හැකියාව පරිගණකය සතු විශේෂ ලක්ෂණයකි. විවිධ පරිගණක මතක එසේත් නැතිනම් ආචයන උපක්‍රම (Storage devices) දත්ත හා තොරතුරු ආචයනය කර ගැනීම සඳහා යොදා ගන්නා අතර ඒවායේ ක්‍රියාකාරිත්වය විවිධාකාරය. පරිගණක මතකය පහත ආකාරයට වර්ගීකරණය කළ හැකිය.

ප්‍රාථමික මතකය / ප්‍රධාන මතකය (Primary Memory / Main Memory)

• සසම්භාවී පිවිසුම් මතකය (RAM – Random Access Memory)
• පඨන මාත්‍ර මතකය (ROM – Read Only Memory)
• වාරක මතකය (Cache Memory)

ද්විතීයක මතකය (Secondary Memory)

• CD (Compact Disk)
• DVD (Digital Versatile Disk)
• Hard Disk
• FLoppy Disk
• USB Pen Drive
• Memory Cards
• Magnetic Tape Drives

ප්‍රාථමික මතකය / ප්‍රධාන මතකය (Primary Memory / Main Memory)

මධ්‍ය සැකසුම් ඒකකයට සෘජුවම  / කෙලින්ම ප්‍රවේශ විය හැකි විශාල මතක ප්‍රදේශය ප්‍රාථමික හෙවත් ප්‍රධාන මතකයයි. මධ්‍ය සැකසුම් ඒකකය විසින් ධාවනය කරනු ලබන වැඩසටහන් හා දත්ත ප්‍රධාන මතකය තුළ තැන්පත්ව තිබිය යුතුවේ. පරිගණක යන්ත්‍රය ක්‍රියාත්මක වීමේ දී සිදුවන්නේ දෘඩ තැටිය / සංගත තැටිය / සංඛ්‍යාංක බහුවිධ තැටිය වැනි ද්විතීයක ආචයන උපාංගයක තැන්පත් කොට ඇති වැඩසටහන් හෝ ක්‍රමලේඛ (programs) ප්‍රධාන මතකයට ප්‍රවේශ කර මධ්‍ය සැකසුම් ඒකකයට අවශ්‍ය ලෙස ඒවා පාලනය කරමින් වැඩසටහන් ක්‍රියාත්මක වීමයි. මේ සඳහා ප්‍රාථමික මතකය බෙහෙවින් වැදගත් වේ.

මධ්‍ය සැකසුම් ඒකකය විසින් වරින් වර ප්‍රවේශ කිරීමක් සිදුවන නිසා ප්‍රධාන මතකය, සසම්භාවී පිවිසුම් මතකය (RAM – Random Access Memory) ලෙස ද හැඳින්වේ. ප්‍රාථමික මතකය ආකාර තුනකි.

                සසම්භාවී පිවිසුම් මතකය (RAM – Random Access Memory)
                පඨන මාත්‍ර මතකය (ROM – Read Only Memory)
                වාරක මතකය (Cache Memory)

සසම්භාවී පිවිසුම් මතකය (RAM – Random Access Memory)

සසම්භාවී පිවිසුම් මතකයේ කාර්යය වනුයේ මධ්‍ය සැකසුම් ඒකකය විසින් සකස් කිරීම්ට යොමු කරන තෙක් දත්ත තාවකාලිකව රඳවා තබා ගැනීමයි. එහි රඳවා ගන්නා දත්ත පරිගණකය ක්‍රියා විරහිත කළ විට මතකයෙන් ඉවත් වී යයි. පරිගණකයේ විදුලි බලය නොමැති විට දත්ත මැකී යන බැවින් මෙම මතකය නෂ්‍ය මතකය (Volatile memory) ලෙස හැඳින්වේ. එමෙන් ම තොරතුරු ප්‍රතිදානය කිරීම, තැන්පත් කිරීම සහ නැවත ලබා ගැනීම සඳහා ද්විතීයක මතකය වෙත යොමු කරන්නේ ද සසම්භාවී පිවිසුම් මතකයයි.

පඨන මාත්‍ර මතකය (ROM – Read Only Memory)

පඨන මාත්‍ර මතකයේ ඇති දත්ත පරිගණකයේ විදුලි බලය නොමැති විට දී මැකී නොයන නිසා සැමවිටම නොවෙනස් ව පවතියි. එම නිසා එය නෂ්‍ය නොවන (Non – Volatile ) මතක වර්ගයකි. පරිගණකයේ මූලික ක්‍රියාකාරිත්වයට අවශ්‍ය දත්ත සහ උපදෙස් තැන්පත් කර ඇත්තේ පඨන මාත්‍ර මතකයේ ය.

ස්ථිරාංග (Firmware) හෙවත්  බයොස් නොහොත් මූලික ආදාන ප්‍රතිදාන පද්ධති (BIOS – Basic Input Output System) විධාන වන මේවා පරිගණක නිෂ්පාදන ආයතන විසින් පඨන මාත්‍ර මතකයේ කුඩා ඉඩක තැන්පත් කොට පරිගණක මව් පුවරුවේ තැන්පත් කර ඇත.

වාරක මතකය (Cache Memory)

වාරක මතකය අනෙකුත් මතක වර්ග වලට වඩා ප්‍රමාණයෙන් කුඩා වූවත් ඉතා වේගවත් වේ. මෙය මධ්‍ය සැකසුම් ඒකක මතකය ලෙස ද හැඳින්වේ. මධ්‍ය සැකසුම් ඒකකය සහ ප්‍රාථමික මතකය අතර අතරමැදියා ලෙස ක්‍රියාකරයි.

මධ්‍ය සැකසුම් ඒකකය ප්‍රථමයෙන් දත්ත සහ විධාන තිබේ දැයි වාරක මතකය තුල පරීක්ෂා කර බලයි. මෙම ක්‍රියාවලිය නිසා මධ්‍ය සැකසුම් ඒකකයෙහි වේගය වැඩිවේ. නමුත් දත්ත හා විධාන වාරක මතකය තුළ නොමැති විට ප්‍රාථමික මතකය වෙතින් දත්ත හා විධාන ලබා ගෙන ඒවා වාරක මතකය තුළ තැන්පත් කරමින් මධ්‍ය සැකසුම් ඒකකය වෙත යොමු කරයි. වාරක මතකය ද තාවකාලික හෙවත් නෂ්‍ය මතකයකි (Volatile memory). මෙම මතකයේ ආකාර තුනකි. එනම් පළමු මට්ටමේ වාරක මතකය (L1 Cache), දෙවන මට්ටමේ වාරක මතකය (L2 Cache) හා තෙවන මට්ටමේ වාරක මතකයයි (L3 Cache).

Source : Text Book – Grade 10 (New Syllabus)

ද්විතීයක මතකය / සහායක මතකය (Secondary memory / Auxiliary memory)

දත්ත හා තොරතුරු ස්ථීරව තැන්පත් කිරීම සඳහා යොදා ගන්නා උපාංගයි. මෙය බාහිර ආචයනය ලෙස ද හැඳින් වේ. විදුලි බලය නොමැති විට දී දත්ත හා තොරතුරු මැකී නොයන බැවින් ද්විතීයක ආචයනය, නෂ්‍ය නොවන මතකය ලෙස සැලකේ.

උදා:                       දෘඩ තැටිය (Hard Disk)
                                නම්‍ය තැටිය (Floppy Disk)
                                චුම්භක පටි (Magnetic Tapes)
                                සංයුක්ත තැටි (CD – Compact Disks)
                                සංඛ්‍යාංක බහුවිධ තැටි (DVD – Digital Versatile Disks)
                                බ්ලු රේ තැටි (Blue Ray Disks)
                                USB ෆ්ලෑෂ් ධාවකය (USB Flash Drives)
                                මතක කාඩ්පත් (Memory cards)