3.1 : සංඛ්‍යා පද්ධති අතර පරිවර්තන - 3 කොටස
මෙමෙ ලිපියේ මුල් කොටස "3.1 : සංඛ්‍යා පද්ධති අතර පරිවර්තන - 2 කොටස" යන ලිපිය සමග සම්බන්ධ වේ.
09. අෂ්ටක සංඛ්‍යා ෂඩ් දශමය සංඛ්‍යා බවට පරිවර්තනය (Octal to Hexadecimal conversion)
* අෂ්ටක සංඛ්‍යාවෙහි ඇතුළත් සංඛ්‍යා වලට අදාල ද්වීමය අගය බිටු 3 කින් නිරූපනය කරන්න.
* එම ද්වීමය සංඛ්‍යා සියල්ල එක පෙළට ලියන්න.
* දකුණුපස සිට වම්පස දක්වා බිටු 4 බැගින් වෙන් කරන්න.
* කාණ්ඩයක සංඛ්‍යා 4 ට අඩු නම් එම සංඛ්‍යාව පිටුපසින් 0 දමා කාණ්ඩය සම්පූර්ණ කරන්න.
* සෑම කාණ්ඩයකටම ඊට අදාළ ෂඩ් දශමක සංඛ්‍යාව ලියන්න.
උදා: 3458
345 -> 011 100 101 -> 3458 = F516
10. ෂඩ් දශමක සංඛ්‍යා දශමය සංඛ්‍යා බවට පරිවර්තනය (Hexadecimal to Decimal conversion)
ෂඩ් දශමක සංඛ්‍යා පද්ධතියේ බර සාධකය (Weighting Factor) 16 වේ. 16 හි ස්ථානීය අගයයන් පිළිවෙලට යොදා ලැබෙන සංඛ්‍යා සියල්ලම එකතු කරන්න.
උදා: 1AB.216
1AB.2
= (162 x 1 ) + (161 x A ) + (160 x B ) + (16-1 x 2 )
( 256 x 1 ) + ( 16 x 10 ) + ( 1 x 11 ) + ( 0.0625 x 2 )
256 + 160 + 11 + 0.125
427.125
1AB.216 = 427.12510
11. ෂඩ් දශමක සංඛ්‍යා අෂ්ටක සංඛ්‍යා බවට පරිවර්තනය (Hexadecimal to Octal conversion)
* ෂඩ් දශමක සංඛ්‍යාවෙහි ඇතුළත් සංඛ්‍යා වලට අදාල ද්වීමය අගය බිටු 4 කින් නිරූපනය කරන්න.
* එම ද්වීමය සංඛ්‍යා සියල්ල එක පෙළට ලියන්න.
* දකුණුපස සිට වම්පස දක්වා බිටු 3 බැගින් වෙන් කරන්න.
* කාණ්ඩයක සංඛ්‍යා 3 ට අඩු නම් එම සංඛ්‍යාව පිටුපසින් 0 දමා කාණ්ඩය සම්පූර්ණ කරන්න.
* සෑම කාණ්ඩයකටම ඊට අදාළ අෂ්ටක සංඛ්‍යාව ලියන්න.
උදා: F516
1110 0101 -> 11100101 -> 011 100 101 -> 3 4 5
F516 = 3458
12. ෂඩ් දශමක සංඛ්‍යා ද්වීමය සංඛ්‍යා බවට පරිවර්තනය (Hexadecimal to Binary conversion)
|
දශමය සංඛ්‍යා (Decimal) |
ෂඩ් දශමක සංඛ්‍යා (Hexadecimal) |
ද්වීමය සංඛ්‍යා (Binary) |
|
0 |
0 |
0000 |
|
1 |
1 |
0001 |
|
2 |
2 |
0010 |
|
3 |
3 |
0011 |
|
4 |
4 |
0100 |
|
5 |
5 |
0101 |
|
6 |
6 |
0110 |
|
7 |
7 |
0111 |
|
8 |
8 |
1000 |
|
9 |
9 |
1001 |
|
10 |
A |
1010 |
|
11 |
B |
1011 |
|
12 |
C |
1100 |
|
13 |
D |
1101 |
|
14 |
E |
1110 |
|
15 |
F |
1111 |
ඉහත වගුවේ ආකාරයට ෂඩ් දශමක සංඛ්‍යාවක් බිටු 4 ක් ඇසුරින් ද්වීමය සංඛ්‍යාවක් ලෙස නිරූපණය කළ හැකිය. එනම් ෂඩ් දශමක සංඛ්‍යා ද්වීමය සංඛ්‍යා බවට හැරවීමේදී සෑම ෂඩ් දශමක සංඛ්‍යාවකම ඉලක්කම් සංඛ්‍යා 4 කින් යුතු ද්වීමය අගයන් ආදේශ කිරීමෙන් ඊට අදාළ ද්වීමය අගය ලැබේ.
උදා: F516 F516 = 111001012
1110 0101 = 111001012
සංඛ්‍යාවක නිරූපනය
785.43 යන සංඛ්‍යාව පහත ආකාරයට වගුවක නිරූපනය කරමු.
|
|
100 ඒවා |
10 ඒවා |
1 ඒවා |
1/10 ඒවා |
1/100 ඒවා |
|
|
භාරය |
102 |
101 |
100 |
10-1 |
10-2 |
|
|
සංඛ්‍යාංක |
7 |
8 |
5 |
4 |
3 |
|
|
ස්ථානීය අගය |
700 |
80 |
5 |
0.4 |
0.03 |
භාග සංඛ්‍යා ද්වීමය සංඛ්‍යා බවට හැරවීම
* දී ඇති දශමක සංඛ්‍යාව 2 න් වැඩි කරන්න.
* දශමක කොටස 0 ක් වනතුරු 2 න් වැඩි කරන්න.
* දශම තිතට ඉදිරියෙන් ඇති අගය මුල සිට අගට ලියන්න.
උදා: 0.312510 0.312510 = 0.01012
|
|
0.3125 |
X 2 |
|
0 |
0.625 |
X 2 |
|
1 |
0.25 |
X 2 |
|
0 |
0.50 |
X 2 |
|
1 |
.00 |
|
0101 = 0.01012
භාග සංඛ්‍යා අෂ්ටක සංඛ්‍යා බවට හැරවීම
|
0.3215 |
X 8 |
|
|
2 |
0.50 |
X 8 |
|
4 |
.00 |
X 8 |
0.312510 = 0.248
මෙම පාඩම හා සම්බන්ධ වැඩිදුර අභ්‍යාස පසු ලිපියක් මගින් බලාපොරොත්තු වන්න.
