4.1: මූලික තර්ක ද්වාර සහ එහි ක්‍රියාකාරිත්වය - 2 කොටස
මෙම ලිපිය " 4.1: මූලික තර්ක ද්වාර සහ එහි ක්‍රියාකාරිත්වය - 1 කොටස " යන ලිපිය සමග සම්බන්ධ වේ.
මූලික තාර්කික ද්වාර (Basic Logic Gates)
තර්ක ආදාන (Logic Inputs) එකක් හෝ වැඩි ගණනක් සඳහා තනි තර්ක ප්‍රතිදානයක් (Logic Output) ලබා දීමට තාර්කික මෙහෙයුමක් (Logical Operation) සිදු කරන උපාංග තර්ක ද්වාර (Logic Gates) ලෙස ඉහත හඳුන්වා දෙන ලදී. මූලික තර්කික ද්වාර 4 ක ක්‍රියාකාරීත්වය මෙහිදී අප දැන ගත යුතුවේ.
- NOT තර්ක ද්වාරය (NOT Logic Gate)
- OR තර්ක ද්වාරය (OR Logic Gate)
- AND තර්ක ද්වාරය (AND Logic Gate)
- XOR තර්ක ද්වාරය (XOR Logic Gate)
NOT තර්ක ද්වාරය (NOT Logic Gate)
NOT තර්ක ද්වාරයේ තර්ක ආදානය සත්‍ය (1) වන විට තර්ක ප්‍රතිදානය අසත්‍ය (0) වේ. තර්ක ආදානය අසත්‍ය (0) වන විට තර්ක ප්‍රතිදානය සත්‍ය (1) වේ. මෙම පරිපථය INVERTER ලෙස හැඳින්වේ.
පරිපථ සංකේතය :
බූලීය ප්‍රකාශනය : Y = A’
සත්‍යතා වගුව :
|
A |
Y |
|
0 |
1 |
|
1 |
0 |
OR තර්ක ද්වාරය (OR Logic Gate)
A සහ B තර්ක ආදානයන් දෙකම අසත්‍ය (0) අවස්ථාවේ දී පමණක් තර්ක ප්‍රතිදානය අසත්‍ය (0) වේ. අනෙකුත් සියළුම අවස්ථා වල දී තර්ක ප්‍රතිදානය සත්‍ය (1) වේ.
පරිපථ සංකේතය:
බූලීය ප්‍රකාශනය : Y = A + B
සත්‍යතා වගුව :
|
A |
B |
Y |
|
0 |
0 |
0 |
|
0 |
1 |
1 |
|
1 |
0 |
1 |
|
1 |
1 |
1 |
AND තර්ක ද්වාරය (AND Logic Gate)
AND තර්ක ද්වාරයේ තර්ක ආදානයන් සියල්ලම සත්‍ය (1) නම් පමණක් තර්ක ප්‍රතිදානය සත්‍ය (1) වේ. අනෙකුත් සියළුම අවස්ථා වලදී තර්ක ප්‍රතිදානය අසත්‍ය (0) වේ.
පරිපථ සංකේතය:
බූලීය ප්‍රකාශනය : Y = A.B
සත්‍යතා වගුව :
|
A |
B |
Y |
|
0 |
0 |
0 |
|
0 |
1 |
0 |
|
1 |
0 |
0 |
|
1 |
1 |
1 |
XOR තර්ක ද්වාරය (XOR Logic Gate)
XOR තර්ක ද්වාරයේ තර්ක ආදානයන් සමාන වන විට තර්ක ප්‍රතිදානය අසත්‍ය (0) වන අතර තර්ක ආදානයන් අසමාන වන විට තර්ක ප්‍රතිදානය සත්‍ය (1) වේ.
පරිපථ සංකේතය:
බූලීය ප්‍රකාශනය: Y = A (+) B
සත්‍යතා වගුව :
|
A |
B |
Y |
|
0 |
0 |
0 |
|
0 |
1 |
1 |
|
1 |
0 |
1 |
|
1 |
1 |
0 |
ඒකාබද්ධිත තාර්කික ද්වාර (Combinational Logic Gates)
මුලික තාර්කික ද්වාර (Basic logic gates) දෙකක් හෝ කිහිපයක් සංයෝජනය වීමෙන් නිර්මානය වන තාර්කික ද්වාර ඒකාබද්ධිත තාර්කික ද්වාර (Combinational logic gates) ලෙස හැඳින්වේ.
උදා:
1. NOR තර්ක ද්වාරය (NOR Logic Gate) – OR Gate + NOT Gate
2. NAND තර්ක ද්වාරය (NAND Logic Gate) – AND Gate + NOT Gate
3. XNOR තර්ක ද්වාරය (XNOR Logic Gate) – XOR Gate + NOT Gate
NOR තර්ක ද්වාරය (NOR Logic Gate)
මූලික තාර්කික ද්වාරයන් දෙකක් වන OR ද්වාරය සහ NOT ද්වාරය එක් වීමෙන් NOR තාර්කික ද්වාරය නිර්මානය වේ.OR තර්ක ද්වාරය සඳහා ලැබෙන ප්‍රතිදානයේ නැතාර්ථය (Negation) මෙම NOR ද්වාරයේ ප්‍රතිදානය ලෙස ලැබේ.
පරිපථ සංකේතය:
බූලීය ප්‍රකාශනය : Y = (A + B)’
සත්‍යතා වගුව :
|
A |
B |
Y |
|
0 |
0 |
1 |
|
0 |
1 |
0 |
|
1 |
0 |
0 |
|
1 |
1 |
0 |
NAND තර්ක ද්වාරය (NAND Logic Gate)
මූලික තාර්කික ද්වාරයන් දෙකක් වන AND ද්වාරය සහ NOT ද්වාරය එක් වීමෙන් NAND තාර්කික ද්වාරය නිර්මානය වේ. AND තර්ක ද්වාරය සඳහා ලැබෙන ප්‍රතිඵලයේ නැතාර්ථය NAND ද්වාරයේ ප්‍රතිදානය ලෙස ලැබේ.
පරිපථ සංකේතය:
බූලීය ප්‍රකාශනය: Y = (A.B)’
සත්‍යතා වගුව :
|
A |
B |
Y |
|
0 |
0 |
1 |
|
0 |
1 |
1 |
|
1 |
0 |
1 |
|
1 |
1 |
0 |
XNOR තර්ක ද්වාරය (XNOR Logic Gate)
මූලික තාර්කික ද්වාරයන් දෙකක් වන XOR ද්වාරය සහ NOT ද්වාරය එක් වීමෙන් XNOR තාර්කික ද්වාරය නිර්මානය වේ. XOR තර්ක ද්වාරය සඳහා ලැබෙන ප්‍රතිදානයේ නැතාර්ථය XNOR ද්වාරයේ ප්‍රතිදානය ලෙස ලැබේ.
පරිපථ සංකේතය :
බූලීය ප්‍රකාශනය : Y = (A (+) B)’
සත්‍යතා වගුව :
|
A |
B |
Y |
|
0 |
0 |
1 |
|
0 |
1 |
0 |
|
1 |
0 |
0 |
|
1 |
1 |
1 |
01. තාර්කික ද්වාර වල ක්‍රියාකාරිත්වය නිරූපනය කිරීමට ඉලෙක්ට්‍රොනික පරිපථ (Electronic Circuits) නිර්මානය කරන්න.
- NOT තර්ක ද්වාරය (NOT Logic Gate)
- OR තර්ක ද්වාරය (OR Logic Gate)
- AND තර්ක ද්වාරය (AND Logic Gate)
