6. පරිගණක ජාල

දත්ත සන්නිවේදනය හා පරිගණක ජාල(DATA COMMUNICATION AND COMPUTER NETWORK)

දත්ත සන්නිවේදනය(DATA COMMUNICATION)

• එක් ස්ථානයක සිට තවත් ස්ථානයකට සම්ප්‍රේෂණය කිරීම දත්ත සන්නිවේදනය නම් වේ.
• මෙහිදී දත්ත සම්ප්‍රේෂණය කරනු ලබන තැනැත්තා ප්‍රේෂකයා (Sender / Transmitter) ලෙසත් අවසානයේ දත්ත ලබා ගන්නා තැනැත්තා ග්‍රාහකයා (Receiver) ලෙසත් හඳුන්වයි.
• ප්‍රේෂකයා සතු දත්ත ග්‍රාහකයා වෙත සම්ප්‍රේෂණය කරයි.
• දත්ත සම්ප්‍රේෂණ මාධ්‍ය (Data transmission medium) යොදාගනු ලබන්නේ සුරක්ෂිතව අවශ්‍ය ස්ථානයකට දත්ත සම්ප්‍රේෂණය වීම සඳහාය.
• දත්ත සම්ප්‍රේෂණයේ දී දත්ත හෝ තොරතුරු ප්‍රේෂකයා විසින් කෙසේ නිපදවන්නේද හෝ ග්‍රාහකයා විසින් ලබාගත් දත්ත හෝ තොරතුරු කෙසේ හසුරවන්නේ ද යන්න සලකා නොබලන අතර දත්ත සම්ප්‍රේෂණ ක්‍රම හා සම්ප්‍රේෂණයේ දී දත්ත ආරක්ෂා කිරීම සම්බන්ධයෙන් වැඩි අවධානයක් යොමු කෙරේ.

දත්ත සන්නිවේදන පද්ධතියක අඩංගු සංරචක

•  සම්ප්‍රේෂකය / ප්‍රේෂකයා (Sender / Transmitte) - දත්තය නිර්මාණය කරන පුද්ගලයා හෝ පරිගණකය
• ග්‍රාහකයා (Receiver) - දත්තය ලබාගන්නා පුද්ගලයා හෝ පරිගණකය
• දත්ත සම්ප්‍රේෂණ මාධ්‍ය (Data Transmission Medium) - රුහැන් හෝ කිරණ මාධ්‍ය භාවිතයෙන් සම්ප්‍රේශනය කරයි 
• නියමාවලි (Protocols) - දත්ත සම්ප්‍රේශනයට අදාල නීති රීති මාලාව
• පණිවිඩය (Message) - ප්‍රේශකයා විසින් නිිරිමාණය කළ දත්තය හෝ තොරතුර

සංඥාව(Signal)

දත්ත සන්නිවේදනය සඳහා භාවිතා කරන සංඥා මූලික ආකාර දෙකකි.

ප්‍රතිසම සංඥා(ANALOG SIGNAL) - සාමාන්‍ය පරිපථවල භාවිතාවන ශක්ති මට්ට්ම් වෙනස්වෙමින් නොනැවතී ගමන් කරන සංඥාවකි. මෙහි විස්තාරය, සංඛ්‍යාතය හා කලාව භාවිතා කරමින් දත්ත සම්ප්‍රේශනය සිදු කරයි.

අංකිත සංඥා(DIGITAL SIGNAL) - එකිනෙකට වෙනස් ශක්ති මට්ටම් දෙකකට අයත්ව වියුක්තව සම්ප්‍රේෂණය වන සංඥා විශේෂයකි. මෙයි වෝල්ට් 0ත් 5ත් අගයන් දෙක අතර පවතී. නමුත් අතරමැද අවස්ථා නොමැත. එම නිසා 0 හා 1 ලෙස ප්‍රකාශ කරයි.

දත්ත සම්ප්‍රේෂණ ආකාර 

ශ්‍රේණිගත දත්ත සම්ප්‍රේෂණය (Serial Data Transmission) - මෙහිදී දත්ත එකක් පිටුපස එකක් බැගින් ශ්‍රේණිගත් ආකාරයට දත්ත සම්ප්‍රේෂණය කිරීම සිදු කරයි. දත්ත සම්ප්‍රේශන වේගය සාපේක්ෂව අඩු වේ. බිටු ආකාරයට සම්ප්‍රේශනය වේ.

සමාන්තරගත දත්ත සම්ප්‍රේෂණය (Parallel Data Transmission) - මෙහිදී එකවර බිටු කිහිපයක් සමාන්සතරව සම්ප්‍රේෂණය කිරීම සිදුවේ. දත්ත සම්ප්‍රේෂණ වේගය ඉහළයි.

දත්ත සම්ප්‍රේෂණ විධි (Data Transmission modes)

• ඒකපථ (Simplex): දත්ත ගමන් කරනුයේ එක් දිශාවකට පමණි. එනම් ප්‍රේෂකයාගේ සිට ග්‍රාහකයා දක්වා පමණි. එනෙක් දිශාවට දත්ත සම්ප්‍රේෂණය කිරීම සඳහා කිසිදු අවකාශයක් නොමැත.

උදා: රූපවාහිනී / ගුවන් විදුලි සම්ප්‍රේෂණය (Television / Radio Transmission)

• අර්ධ ද්වීපථ (Half Duplex): එක් වරකට එක් දිශාවකට පමණක් දත්ත සම්ප්‍රේෂණය කළ හැකිය. මෙහිදී දිශා දෙකටම දත්ත සම්ප්‍රේෂණය කළ හැකි නමුත් එක් දිශාවකට දත්ත සම්ප්‍රේෂණය අවසන් වූ                                         පසුව අනෙක් දිශාවට දත්ත සම්ප්‍රේෂණය සිදු කළ හැකිවේ.

      උදා: වෝකි - ටෝකි උපකරණය (Walkie - Talkie), SMS, CHAT

• පූර්ණ ද්වීපථ (Full Duplex): එකම අවස්ථාවේදී දිශා දෙකටම දත්ත සම්ප්‍රේෂණය කළ හැකිය.

      උදා: දුරකථනය

දත්ත සම්ප්‍රේෂණ වේගය (Data transmission speed)

• දත්ත සම්ප්‍රේෂණය සිදු කරනු ලබන්නේ බිටු (Bits) ඇසුරු කරගෙනයි.
• එම නිසා දත්ත සම්ප්‍රේෂණ වේගය මැනීම සඳහා තත්පරයකදී සම්ප්‍රේෂණය කරනු ලබන බිටු ප්‍රමාණය (Bits per seconds) දැක්විය හැකිය.
• මෙය bps ඒකක වලින් මනිනු ලැබේ.  වර්ථමානයේ kbps, Mbps, Gbps යන ඒකක භාවිතා කෙරේ