8.1: දත්ත සන්නිවේදනය - 1 කොටස

දත්ත සන්නිවේදනය යනු (Data transmission / communication)

දත්ත එක් ස්ථානයක සිට තවත් ස්ථානයකට සම්ප්‍රේෂණය කිරීම දත්ත සන්නිවේදනය නම් වේ. මෙහිදී දත්ත සම්ප්‍රේෂණය කරනු ලබන තැනැත්තා ප්‍රේෂකයා (Sender / Transmitter) ලෙසත් අවසානයේ දත්ත ලබා ගන්නා තැනැත්තා ග්‍රාහකයා (Receiver) ලෙසත් හඳුන්වයි. ප්‍රේෂකයා සතු දත්ත ග්‍රාහකයා වෙත සම්ප්‍රේෂණය කරයි. දත්ත සම්ප්‍රේෂණ මාධ්‍ය (Data transmission medium) යොදාගනු ලබන්නේ සුරක්ෂිතව අවශ්‍ය ස්ථානයකට දත්ත සම්ප්‍රේෂණය වීම සඳහාය. දත්ත සම්ප්‍රේෂණයේ දී දත්ත හෝ තොරතුරු ප්‍රේෂකයා විසින් කෙසේ නිපදවන්නේද හෝ ග්‍රාහකයා විසින් ලබාගත් දත්ත හෝ තොරතුරු කෙසේ හසුරවන්නේ ද යන්න සලකා නොබලන අතර දත්ත සම්ප්‍රේෂණ ක්‍රම හා සම්ප්‍රේෂණයේ දී දත්ත ආරක්ෂා කිරීම සම්බන්ධයෙන් වැඩි අවධානයක් යොමු කෙරේ.

(Image source :www.slideshare.net )

දත්ත සන්නිවේදන පද්ධතියක සංරචක (Components of data communication system)

දත්ත සන්නිවේදන පද්ධතියක සංරචක 5 ක් අඩංගු වේ. එනම්,

1. සම්ප්‍රේෂකය / ප්‍රේෂකයා (Sender / Transmitter)
2. ග්‍රාහකයා (Receiver)
3. දත්ත සම්ප්‍රේෂණ මාධ්‍ය (Data Transmission Medium)
4. නියමාවලි (Protocols)
5. පණිවිඩය (Message)
   

සම්ප්‍රේෂකය / ප්‍රේෂකයා (Sender / Source / Transmitter)

පණිවිඩය හෝ දත්ත සම්ප්‍රේෂණය ආරම්භ කරනු ලබන තැනැත්තා හෝ උපාංගයයි. මෙය ඉලෙක්ට්‍රොනික / සන්නිවේදන ක්ෂ්‍රේත්‍රයේ දී සම්ප්‍රේෂකය (Transmitter) ලෙස හඳුන්වයි.එහෙත් ප්‍රේෂකයා යනු සැමවිටම දත්ත ආරම්භක ස්ථානය වන අතර සම්ප්‍රේෂකය (Transmitter) යනු අතරමැදිව පිහිටි දත්ත ලබාගෙන සම්ප්‍රේෂණය කරනු ලබන උපකරණයකි. එනම් ප්‍රේෂකයා විසින් තමන් සතු දත්ත පමණක් සන්නිවේදනය කරයි. සම්ප්‍රේෂකය තමන් සතු දත්ත පමණක් නොව තමන් හට ලැබෙන දත්ත ද සම්ප්‍රේෂණය කරයි.

උදා: ජංගම දුරකථනයකින් දුරකථන ඇමතුමක් ගැනීමට තැත් කරන තැනැත්තා ප්‍රේෂකයා ලෙස හඳුන්වාදිය හැකිය.

ග්‍රාහකයා (Receiver)

දත්ත හෝ පණිවිඩ අවසාන වශයෙන් තේරුම් ගන්නා පුද්ගලයා හෝ උපකරණයයි. උදාහරණයක් ලෙස කෙටි පණිවිඩයක් (SMS) ලබාගෙන එය කියවන තැනැත්තා පෙන්වා දිය හැකිය. දුරස්ථ පාලකයක් (Remote Controller) මගින් ලබා දෙන සංඥා ලබාගෙන  නාලිකා (Channels) වෙනස් කරන රූපවාහිනිය ග්‍රාහකයා සඳහා උදාහරණයක් වේ.

දත්ත සම්ප්‍රේෂණ මාධ්‍ය (Data transmission medium)

ප්‍රේෂකයාගේ සිට ග්‍රාහකය දක්වා දත්ත හුවමාරු වන මාධ්‍යයයි. මෙම මාධ්‍ය රැහැන් සහිත හෝ රැහැන් රහිත විය හැකියි.

උදා: තඹ රැහැන්, අධෝරක්ත කිරණ, සූක්ෂම තරංග

නියමාවලි (Protocols)

දත්ත සම්ප්‍රේෂණයේ යෙදෙන ප්‍රේෂකයා (Sender) සහ ග්‍රාහකයා (Receiver) අතර ඇති කරගන්නා සම්මුතියක් හෙවත් නීති මාලාවක් (Set of rules) නියමාවලියක් ලෙස හන්දුන්වයි. සාර්ථක පණිවිඩ හුවමාරුවක් යනු ප්‍රේෂකයා විසින් යවනු ලබන පණිවිඩය ඒ ආකාරයෙන්ම ග්‍රාහකයා වෙත ලැබීමට සැලසීමයි. නියමාවලියකදී කිසියම් ආචාර ධර්ම (Ethics) පද්ධතියක් අනුගමනය කරයි. පරිගණක ආශ්‍රිත දත්ත සම්ප්‍රේෂණයේ දී මෙය ඉතාම අත්‍යවශ්‍ය දෙයකි.

පණිවිඩය (Message)

සංඛ්‍යාංක හෝ ප්‍රතිසම තරංග වලින් නිර්මාණය වී ඇති කිසියම් අදහසක් සහිත දත්ත හෝ තොරතුරු සමූහයකි. එනම් අපට සන්නිවේදනය කළ යුතු දේය.

උදා: දුරකථන සංවාදයකදී (Telephone conversation) වචන සමූහයක් ප්‍රතිසම තරංග ආකාරයට මාධ්‍යයක් ඔස්සේ සම්ප්‍රේෂණය කරයි. විද්‍යුත් තැපෑලේ (E - Mail) දී රූප, ශ්‍රව්‍ය, දෘශ්‍ය වැනි බහුමාධ්‍ය (Multimedia) අංග කොටස් සන්නිවේදනය කළ හැකිය.

සමමුහුර්තකරණය (Synchronization)

දත්ත සන්නිවේදනයේදී දත්ත ග්‍රාහකය වෙත ලැබෙන සෑම දත්ත බිටුවකම හෝ දත්ත ඒකකයකම ආරම්භක බිටුව සහ අවසාන බිටුව දත්ත ග්‍රාහකයා විසින් නිවැරදිව තේරුම් ගනියි. මෙම ලක්ෂණය සම්ප්‍රේෂණය කරනු ලබන පණිවිඩයෙහි ඇතුළත් කිරීම සමමුහුර්තකරණයයි.

පිළිදැන්වීම (Acknowledgement)

දත්ත සන්නිවේදනයේදී තමන් දත්ත පිළිගැනීමට සූදානම් බව දන්වමින් දත්ත ග්‍රාහකයා (Receiver) විසින් ප්‍රේෂකයා (Sender) හෝ දත්ත ප්‍රභවය (Source) වෙත දන්වා සිටීමත් තමන් දත්ත නිවැරදිව ලබාගත් බව ග්‍රාහකයා විසින් ප්‍රේෂකයාට දැන්වීම පිළිදැන්වීම (Acknowledgement) නම් වේ.

තවත් කොටසක් බලාපොරොත්තු වන්න...