ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව ගැන කෙටිසටහනක්
ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව යනු කුමක්ද?
රටක ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව එම රටේ මූලික නීතිය මෙන්ම උත්තරීතර නිතීයද වේ.බොහෝ රට වල ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව ලිඛිත ව්‍යවස්ථාවයන්ය.අප රටේ ව්‍යවස්ථාවද ලිඛිත ව්‍යවස්ථාවකි. 1978 දී සම්මත කරන ලද ව්‍යවස්ථාව දැන්ට ක්‍රියාත්මක වේ. ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවක අන්තර්ගත විය යුතු දේ කුමකද?
- පාලන බලතල හා ඒවා අතර සම්බන්ධය
- එම ආයතන වල කාර්යයන් බලතල හා සීමාවන්
- නිතීය හා සාමය ආරක්ෂා කිරීම සඳහා විධිවිධාන 4 මූලික මිනිස් අයිතිවාසිකම්
ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ සඳහන් වන ශ්‍රී ලාංකික පුරවැසියන්ට හිමි මානව අයිතිවාසිකම් මොනවාද?
ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ තුන්වන පරිච්ජේදයේ මුලීක අයිතිවාසිකම් ශීර්ෂය යටතේ අංක 10-17 දක්වා වගන්තිවල ශ්‍රී ලාංකික පුරවැසියන්ට හිමි මූලික අයිතිවාසිකම් දක්වා ඇත.ඒවා කෙටියෙන් පහත දැක්වේ.
සිතීමේ නිදහස,ආගමික නිදහස,හෘදය සාක්ෂියේ නිදහස,වඳ හිංසාවලින් ආරක්ෂාවීමේ නිදහස,සර්ව සාධාරණ නිදහස අත්තනෝමතිකව සිරභාරයට ගනු ලැබීමෙන් වැලකීමේ නිදහස, අත්තනෝමතිකව රදවා ගනු ලැබීමෙන් වැලකිමේ නිදහස, අත්තනෝමතිකව දඩුවම් දෙනු ලැබීමෙන් වැලකීමේ නිදහස,අතීතයට බලපාන ලෙස දණ්ඩ නීතී පැණවීම් තහනම,භාෂණයේ නිදහස,සාමකාමීව රැස්වීමේ නිදහස, සමාගමයේ නිදහස ,වෘත්තීය සමති පිහිටුවීමේ සහ සාමාජිකත්වය දැරීමේ නිදහස, තම සංස්කෘතිය භුක්ති විදීමේ හා තම භාෂාව පාවිච්චි කිරීමේ නිදහස,තම ආගම ඇඳහීමෙන් පිලිපැදීමෙන් ප්‍රගුණ කිරීමෙන් සහ ඉගැන්වීමෙන් ප්‍රකාශ කිරීමේ නිදහස, නීත්‍යානුකූල රැකියාවක ,වෘත්තියක ,කර්මාන්තයක,ව්‍යාපාරයක හෝ ව්‍යවසායක නියුක්තවීමේ නිදහස,ශ්‍රී ලංකාව තුළ යාම්,ඊම් නිදහසට සහ අභිමත ස්ථානයක වාසය කිරීමේ නිදහස,රටින් පිටවීම හා ආපසු තම රටට පැමිණිමේ නිදහස
වන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ සඳහන් මූලික අයිතිවාසිකම් උල්ලංගනය වූ අවස්ථාවක අනුගමනය කළ යුතු ක්‍රියාමාර්ගය කුමක්ද?
ශ්‍රී ලංකා ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 3 වන පරිච්ජේදයේ 17 වන වගන්තියෙහි මූලික අයිතිවාසිකම් උල්ලංගනය වූ අවස්ථාවක ගත යුතු ක්‍රියාමාර්ග ගැන විස්තර වේ.එයට අනුව,
- මූලික අයිතිවාසිකම් උල්ලංගනය වූ විට ඒ පිලිබදව සාධාරණය ඉටු කර ගැනීමට ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරනයට පැමිණිලි කොට එම අහිමි වූ අයිතිවාසිකම් නැවත ලබා ගැනීමට කටයුතු කළ හැකිය
- රාජ්‍ය නිළධාරීන්ගේ මානව අයිතිවාසිකම් උල්ලංගනය වන අවස්ථාවල ඒ පිළිබඳ කටයුතු කිරීමට පරිපාලන කටයුතු පිළිබද පාර්ලිමේන්තු කොමසාරිස් යනුවෙන් තනතුරක් ඇති කර තිබේ.
- ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට අමතරව මානව අයිතිවාසිකම් ආරක්ෂා කිරීම සඳහා 1996 අංක 21 දරණ ශ්‍රී ලංකා මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභා පනත අනුව මානව හිමිකම් කොමොෂන් සභාවක් පිහිටුවා ඇත.
රටක මූලික නීතියට -ආණ්ඩුක්‍රමව්‍යවස්ථාවට අප ගරු කළ යුත්තේ ඇයි?හේතු දක්වන්න
රටක ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව එම රටේ මූලික නීතිය මෙන්ම උත්තරීතර නිතීයද වේ.මේ නිතීය -ව්‍යවස්ථාව-සකස් කරන ලද්දේ රටේ ව්‍යවස්ථාදායක සභාවයි.ව්‍යවස්ථාදායක සභාවට නියෝජිතයින් තෝරා පත් කරන ලද්දේ රටේ ජනතාවයි.නියෝජිත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී රටක පුරවැසියන් සියලු දෙනාටම සෘජුවම පාලන කටයුතු වලට සහභාගීවීමට නොහැකි නිසා නියෝජිතයින් තෝරා පත් කරනු ලබයි.එයින් තහවුරු වන්නේ ජනතාවගේ අදහස නියෝජිතයා මගින් ප්‍රකාශ වන බවයි.වෙනත් අයුරකින් ප්‍රකාශ කරතොත් ව්‍යවස්ථාදායක සභාවේ නියෝජිතයින් මඟින් කෙරෙන හඬ මහජනතාවගේම හඬයි,අදහසයි.ඒ අනුව පුළුල්ව සලකා බලන විට ව්‍යවස්ථාව සකස් කර ඇත්තේ අපමයි,මහජනතාවමයි.ඒ නිසා අප සකස් කල ව්‍යවස්ථාව අප විසින්ම ආරක්ෂා කළ යුතුයි.රැකගත යුතුයි.ඒ නිසා එයට ගරු කිරීම අපගේ යුතුකමකි.
ශ්‍රී ලංකිකයන්ට සර්ව ජන ජන්ද බලය ලැබුනු ආකාරය විස්තර කරන්න
- ශ්‍රී ලංකිකයන්ට ජන්ද බලය මුලින්ම ලැබුනේ 1910 මැකලම් ආණ්ඩුක්‍රම ප්‍රතිසංස්කරණය මඟිනි.එමගින් ජන්ද බලය හිමිවූයේ අධ්‍යාපන සුදුසුකම් හා යම් තරමක දේපළක්,වත්කමක් ඇති අයටයි.
- 1931 ඩොනමෝර් ආණ්ඩුක්‍රම ප්‍රතිසංස්කරණය යටතේ වයස අවුරුදු 21 ඉක්මවු ස්ත්‍රී පුරුෂ දෙපිරිසටම ජන්ද බලය හිමිවිය.
- 1947 සෝල්බරි ආණ්ඩුක්‍රම ප්‍රතිසංස්කරණය යටතේ පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරු පත්කළේ ඒ අනුවයි. දැන් වයස 18 ට වැඩි සියලු දෙනාටම ජන්ද බලය හිමි වී ඇත.
සර්ව ජන ජන්ද බලය නිවැරදිව භාවිතා කළ යුත්තේ ඇයි?
ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී රටක සර්වජන ජන්ද බලය ප්‍රබල ආයුධයකි,ප්‍රබල උපකරණයකි,එයට හේතු කිහිපයකි.
- මහජනතාවට තමන් පාලනය කිරීම සඳහා සුදුස්සන් හෝ සුදුසු දේශපාලන පක්ෂයක් තෝරා ගැනීමට ඉඩ සැලසෙයි
- අනවශ්‍ය පාලකයින් ඉවත් කිරීම සදහා භාවිතා කළ හැකි උපකරණයකි
- තමන්ගේ ජන්දයෙන් පත්වු මහජන නියෝජිතයන්ට,තමන්ට පත්වූ ජන්ද කොට්ඨාශයට ඵලදායි කටයුතුවල යෙදීමට පොළඹවන උපාය මාර්ගයකි.
