දේශපාලනය හා දේශපාලන විද්‍යාව
දේශපාලනය හා දේශපාලන ව්ද්‍යාව
දේශපාලනය යන සංකල්පය ග්‍රීක නගර රාජ්‍යයන් අර්ථවත් කල “Polis” යන පදයෙන් ප්‍රබවය ලබයි. එයින් අදහස් කළේ සමකාලීනව පැවති ග්‍රීක නාගරික රාජ්‍ය ක්‍රමය පිළිබදව අධ්‍යනය කරමින් වඩාත් හොද රාජ්‍ය ක්‍රමය හා ආණ්ඩු ක්‍රමය කුමක්ද යන්න සොයා බැලීමවූ අතර වර්තමානය තුල සාකච්ඡාවට බදුන්වන දේශපාලන විද්‍යාවේ බොහෝ දාර්ශනික මතවාදයන්ද ග්‍රීක දේශපාලනය ඇසුරෙන් ආරම්භ වෙයි. මෙහිදී ග්‍රීක නගර රාජ්‍ය වල පැවති ප්‍රායෝගික දේශපාලනය දේශපාලන විද්‍යාවට පදනම සපයයි. මෙම තත්වය තුල දේශපාලන විද්‍යාව සංවිධානාත්මකව ආරම්භවන ග්‍රීක යුගයේදී දේශපාලනය හා දේශපාලන විද්‍යාව අතර පැහැදිලි වෙනස්කමක් දක්නට නොලැබුණු අතර මෙම තත්වය නවයුගය ආරම්භය දක්වාම දක්නට හැකිවිය. නමුත් මෙම නව යුගයේදී නිශ්චිත භූමියක් , ජනගහනයක් , ආණ්ඩුවක් හා අභ්‍යන්තර හා බාහිර කටයුතු පිළිබද පරම බලයක් සහිත නූතන ජාතික රාජ්‍ය සංකල්පය බිහිවීමත් ඒ ආශ්‍රිතව ජාතික හා අන්තර්ජාතික ක්ෂේත්‍රෙය් ඇතිවන බල අරගලයත් නිසා රාජ්‍යයේ කාර්යභාර්ය ව්‍යාප්ත වීමත් සමග දේශපාලනය හා දේශපාලන විද්‍යාව යන පද දෙක භාවිතයට ගැනීමේ වෙනසක් ඇතිවන ආකාරය දැකිය හැක.
- දේශපාලන විද්‍යාව, දේශපාලන න්‍යාය , දේශපාලන චින්තනය, දේශපාලන දර්ශනය , දේශපාලන මතවාද මත පදනම් වූ සංකල්පයකි.
- දේශපාලන න්‍යාය - ප්‍රත්‍යක්ෂ මූලික දත්ත හා සාධක පදනම් කොටගෙන දේශපාලන ආයතන වල ක්‍රියාකාරීත්වය හා සම්බන්ධව ගොඩනගා ඇති මූලධර්මයන්ය.
- දේශපාලන චින්තනය - විවිධ පුද්ගලයින් සමකාලීන සමාජය තුල පැවති දේශපාලන තත්වාවබෝධය තුල දේශපාලන ක්‍රමයේ ක්‍රියාකාරීත්වය ජන ජීවිතයට කල බලපෑම් ඇසුරෙන් ගොඩ නැගුවකි. එය පැරණි ව්‍යුහ තුල පැවති ආගමික,භාෂණික,සාහිත්‍ය,දේශපාලන දෘෂ්ඨීන්,වර්තමානය වන විට ආර්ථික හා වාණිජ්‍ය මූලධර්ම පදනම් කොට ගෙන බිහිවෙයි.
- දේශපාලන දර්ශනය - පරමාදර්ශ රාජ්‍ය පාලන ක්‍රමයක් පිළිබදව දේශපාලන දාර්ශනිකයන් ඉදිරිපත් කර ඇති අදහස්ය.
- දේශපාලන මතවාද - ජීවිතය, සමාජය හා ආණ්ඩුව පිළිබදව සමස්ථ සමාජය විසින් හෝ පුද්ගල කණ්ඩායම් හෝ දේශපාලන පක්ෂ විසින් පිළිගෙන ඇති ඒකීය අදහස් මාලාවකි.
නමුත් දේශපාලනය යනු සංවිධිත දේශපාලන සමාජයක දේශපාලන බල අරගලය ක්‍රියාවට නැංවීමට අදාල ප්‍රායෝගික ක්‍රියාවලියයි. එහිදී ආණ්ඩු පක්ෂයේ බලය ලබා ගැනීම සදහා කෙරෙන බල අරගලය හේතුවෙන් දේශපාලන, සමාජ, ආර්ථික ගැටලු විසදීමට භාව්තයට ගතහැකි යැයි තමන් අගය කරන ප්‍රතිපත්ති හේතුකොට ගෙන දේශපාලනය බිහිවෙයි. එහිදී දේශපාලනඥයින්ගේ පෞද්ගලිකත්වය හා ඔවුන් දේශපාලන ක්‍රියාවලිය තුල සිදුකරනු ලබන යම් ක්‍රියාවලීන් හේතුවෙන් දේශපාලනය පැනනගී.
- දේශපාලන විද්‍යාව මගින් දේශපාලන වශයෙන් සංවිධානය වූ සමාජයක පොදු සමාජ යහපත ගොඩනැංවීම සදහා කුමක් කෙසේ කලයුතුද , රාජ්‍ය හා ආණ්ඩුව කුමන අයුරක විය යුතුදැයි පරමාදර්ශීව ඉදිරිපත් කරයි.එහෙත් වර්තමානයේ දේශපාලනය යන පදයෙන් අදහස් වන්නේ දේශපාලන බල අරගලය හා සම්බන්ධ ප්‍රායෝගික ක්‍රියාදාමයයි. මෙම බල අරගලය ජාතික හා ජාත්‍යන්තර වශයෙන් දෙආකාරයකින් ක්‍රියාත්මක වන අතර දේශපාලනය වූ කලි ජාතික වුවද ජාත්‍යන්තරික වුවද බලය සදහා කෙරෙන අරගලයක් වේ. අන්තර්ජාතික වශයෙන් බලයේ ප්‍රධාන රැගුම්කරුවා වන්නේ නිදහස් ස්වාධිපති රාජ්‍යයන් වන අතර දේශීය දේශපාලනය තුල බල අරගලයේ ප්‍රධාන රැගුම් කරුවා වන්නේ දේශපාලන පක්ෂ,දේශපාලනඥයින් හා ප්‍රභූන්ය. ජාතික වූවද ජාත්‍යන්තරීක වූවද දේශපාලනය ප්‍රධාන හේතු සාධක 02 ක් මත පැන නගී.
- දේශපාලන සමාජය මුහුණදෙන ගැටලුකාරී තත්වයන්ගෙන් මිදීමට ප්‍රතිවිරුද්ධ පාර්ශවයන් විසින් ඉදිරිපත් කරන්නාවූ ප්‍රතිපත්තිමය විසදුම් අතර පවතින පරස්පරතාවයන් නිසාවෙන්,
- තමන්ගේ ප්‍රතිපත්ති නිවැරදිය යන මතය තුල රැදෙමින් දේශපාලනඥයන් විසින් රාජ්‍ය බලය අල්ලා ගැනීමට තරග වැදීම තුලින්,
දේශපාලනය පැන නගී. උක්ත කරුණු අනුව පෙනී යන්නේ දේශපාලනය යනු විවිධත්වය තුලින් පැන නගින ප්‍රතිවිරෝධතාවයන් මත හට ගන්නා බල අරගලයක් බවයි. මින් පෙනී යන්නේ ප්‍රතිවිරුද්ධ මත නොමැතිවිට සැබෑ දේශපාලනයක් නොමැති බවයි. ඒ අනුව දේශපාලනය යනු බලය තුලින් පැන නගින ප්‍රායෝගික කලාවක් වේ.
- දේශපාලන විද්‍යාව ඉතිහාසය, ආර්ථික විද්‍යාව, නීතිය, සමාජ විද්‍යාව, දර්ශනය ආදියෙන් පෝෂණය වූ අන්තර් විෂයාත්මක විෂයකි. එය විශ්වීය පොදු සංකල්පයකි. ලිබරල් වාදය, සමාජවාදය, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය, පැසිස්ට්වාදය, පිළිබද සිද්ධාන්තමය කරුණු දේශපාලන විද්‍යාව මගින් ඉගැන්වීම් සිදුකලද එය දේශපාලන සංස්කෘතිය සමග යම් රටක් හා සසදන විට එරට අනුගමනය කරන ආර්ථික, සමාජීය තත්වයන්, සංස්කෘතික අනන්‍යතාවයන් මත ගොඩනැංවිය යුතුය. යම් න්‍යායාත්මක මතවාදයක් දේශපාලන විද්‍යාව තුලින් බිහිකරනු ලැබුවද එය ප්‍රායෝගිකව අදාල දේශපාලන සංස්කෘතිය හා ගලපමින් ක්‍රියාවට නැංවීමට දේශපාලනය වැදගත් වේ.
- දේශපාලන විද්‍යාව වූ කලි නියමිත විෂය නිර්දේශයක් යටතේ න්‍යයාත්මකව පංතිකාමරයක් තුල පොත පතින් දැනුම ලබාගතහැකි විෂයානුබද්ධ අධ්‍යයනයකි. නමුත් දේශපාලනය එසේ පංතිකාමරයක් තුල ඉගනීම කල නොහැකි වේ.පුලුල් සමාජ ක්‍රමයක ගතීකතාවයන් හේතුවෙන් එය උගනීම සදහා පුලුල් බවක් හා විවෘත බවක් තිබිය යුතුය. මැතිවරණ වලට ඉදිරිපත්වීම , ආණ්ඩු බලය අල්ලා ගැනීම , තහවුරු කර ගැනීම , බලය ව්‍යාප්ත කොට එයට එරෙහි බාධක මර්ධනය කිරීම , පක්ෂ දේශපාලනයේ නියැලීම , දේශපාලන රැස්වීම් වලට සහභාගී වීම, ප්‍රතිපත්ති සම්පාදනයට ක්‍රියාකාරීව දායක වීම , දේශපාලන සංවාද / සාකච්ඡා පැවැත්වීම තුලින් දේශපාලනය උගත යුතුය. මින් පෙනී යන්නේ දේශපාලනය ඉගනීමට නම් සක්‍රීය දේශපාලනයේ නියැලිය යුතු බවයි.
- දේශපාලන විද්‍යාව දැනුම ක්ෂේත්‍රය හෙවත් විෂය කරුණු මත මෙන්ම ඉගෙනුම් හා ඇගයීම් ක්‍රියාවලියක් මත පදනම් වේ. නමුත් දේශපාලනය තුල වැදගත් වන්නේ දේශපාලන සංස්කෘතියයි. ඉහල දේශපාලන සංස්කෘතියක් පවතිනරටවල ප්‍රජාවගේ දේශපාලන සමාජානුයෝජනය ඉහල මට්ටමකින් පවතී. එය පහල මට්ටමක වේනම් ප්‍රජාවගේ දේශපාලන සමාජානුයෝජනය ප්‍රතිශේධාත්මක වේ. දේශපාලනය ඇසුරෙන් දේශපාලන ප්‍රචණ්ඩත්වය , මානව හිමිකම් උල්ලංගනය කිරීම , සිවිල් සමාජයක අනාරක්ෂිත බව , නීතියේ පාලනය , ගැටුම් නිරාකරණය ආදිය උගනී. විද්‍යාත්මක ශිල්ප ක්‍රම මගින් උක්ත කරුණු පිළිබදව යම් ප්‍රවේශයක් ලබාගත්තද එය ප්‍රායෝගික තලය තුල ක්‍රියාවට නැංවීමේදී එම දේශපාලන සංස්කෘතියට ගැලපෙන පරිදි කළ යුතුය.
උදාහරණ - ඇමෙරිකාව හෝ ස්විස්ටර්ලන්තය තුල පවත්නා දේශපාලන සංස්කෘතිය දෙස බලා ඒ ආකාරයෙන් ප්‍රතිපත්ති ඉන්දියාවට හෝ ශ්‍රී ලංකාවට ක්‍රියාත්මක කල හැකි යැයි කීම ප්‍රථිඵල දායක නොවේ. මන්ද ප්‍රතිපත්තිය එකක් වූවද දේශපාලන සංස්කෘතිය වෙනස් බැවිනි.
ඒ අනුව පෙනී යන්නේ දේශපාලන විද්‍යාව එකක් වූවද දේශපාලනය යනු එකිනෙකට වෙනස් සංස්කෘතියක් තුලින් ගොඩනැගුනක් බැවිනි.
කරුණු එසේ හෙයින් දේශපාලන විද්‍යාව නූතනය වන විට නවතම විෂය කරුණු හේතුවෙන් ප්‍රබවය ලැබූවද එය ක්‍රියාත්මක වන්නේ ප්‍රායෝගික දේශපාලනය තුලයි. දේශපාලන විද්‍යාව හා දේශපාලනය අධ්‍යනයේ පහසුවතකා සංකල්ප දෙකක් ලෙස විග්‍රහ කලද එය එකම කාසියක දෙපැත්තමෙන් කිසිදු ආකාරයකට ව්‍යුත්පන්න කල නොහැක.මන්ද එයට බලපා ඇත්තේ එම සංකල්ප දෙක අතර පවත්නා අන්තර් සබදතාවයයි. කෙසේ නමුත් දේශපාලනය යනු ප්‍රායෝගික කලාවක් වන බවත්, දේශපාලන විද්‍යාව යනු විද්‍යාත්මකව අධ්‍යනය කරනු ලබන විෂය ධාරාවක් බවත් අවසාන වශයෙන් ප්‍රකාශ කල හැක.
