දේශපාලන විද්‍යාෙවේ මූලිකාංග හා ඉතිහාසය
දේශපාලන විද්‍යාවේ මූලිකාංග
දේශපාලන විද්‍යාව සම්බන්ධයෙන් පොදු අර්ථකථනයක් දිය නොහැක. එය රාජ්‍ය පාලනය පිළිබඳ කලාව ලෙසට ද දේශපාලන බලය පිළිබඳ අධ්‍යයනය කරන විෂය ලෙසට ද මූලික වශයෙන් සම්භාව්‍ය අර්ථදැක්වීම් ද්විත්වයකි. පසුකාලීනව දේශපාලන විද්‍යාව යනු රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්ති නිර්මාණය හා කළමනාකරණය පිළිබඳ විෂය ලෙසත් ගැටුම් නිරාකරණය හා කළමනාකරණය කිරීම පිළිබඳ හදාරන විෂය ලෙසත් අර්ථගැන්විණි. මේ කෙසේ වුවද සැම මාතෘකාවක් ම අවසාන විග්‍රහයේදී රාජ්‍යය හා සම්බන්ධ වේ.
ඒ අනුව මූලික වශයෙන් දේශපාලන විද්‍යාව යනු රාජ්‍යය පාලනය පිළිබඳ හදාරන්නා වූ විද්‍යාව ලෙස අර්ථ ගැන්විය හැක.
දේශපාලන විද්‍යාවේ ඉතිහාසය
දේශපාලන විද්‍යාව විෂයක් ලෙස අධ්‍යයනය කිරීම ආරම්භ වන්නෙ ක්‍රි.පු 04 -05 සියවස් වල දී ය. ග්‍රික ජාතික දාර්ශනිකයකු වූ ඇරිස්ටෝටල් සම්භාව්‍ය දේශපාලන විද්‍යාවේ පියා ලෙස හැඳින්වේ.ඔහු විසින් පැහැදිලිවම දේශපාලනය හා දේශපාලන විද්‍යාව යනු එකිනෙක වෙන් වූ විෂයන් දෙකක් බවට විග්‍රහ කළේය.ඇරිස්ටෝටල් විසින් "දේශපාලන විද්‍යාව සමාජ විද්‍යාවන් අතර අග රජු" ලෙස හැඳින් වීය.
ඇරිස්ටෝටල් සඳහන් කළ පරිදි "මිනිසා යනු දේශපාලනික සත්ත්වයෙකි". ඒ අනුව සෑම පුද්ගල‍යකු හට ම අඩු වැඩි වශයෙන් කිසියම් දේශපාලන දැනුමක් ඇත. දේශපාලන විද්‍යාව තුළින් සිදුවන්නේ මිනිසා සතුව ස්වභාවයෙන්ම පිහිටා ඇති දේශපාලනික විඥ්ඥාණය වැඩිදියුණු කිරීමයි.
ග්‍රීක යුගයේ දී නගර රාජ්‍ය පාලන හැඳින්වීමට යොදාගත් “Polis” යන වචනයේ අනුසාරයෙන් “Politics” යන ඉංග්‍රීසි වචනය නිර්මාණය වී ඇත.
ග්‍රික යුගයෙන් අනතුරුව රෝම යුගය තුළදී ද දේශපාලන විද්‍යාවේ විෂය ක්ෂේත්‍රය ප්‍රසාරණය විය. මෙම යුගයේ සිටි සිසෙරෝ, ප්ලෝබියස්, සෙනෙකා වැනි දාර්ශනිකයෝ දේශපාලන විද්‍යාව පිළිබඳ නව අදහස් ඉදිරිපත් කළහ. රෝම අධිරාජ්‍ය ක්‍රමයේ පැවැත්මට අදාල න්‍යායාත්මක සාධක මෙම යුගයේ දී දේශපාලන විද්‍යාව තුළ සාකච්ඡා විය.
අනතුරුව එළඹෙන මධ්‍යතන යුගය තුල දේශපාලන විද්‍යාවේ විශාල පෙරළියක් සිදු විය. කතෝලික පල්ලියේ බලයත්, වැඩවසම් සමාජ ක්‍රමයත් දේශපාලන විද්‍යාවේ විකාශනයට සෘජු ලෙස බලපාන ලදී. ශාන්ත ඔගස්ටීන්,ශාන්ත තෝමස් ඇක්වයිනාස් වැනි දාර්ශනිකයන් මෙම යුගයේ බිහි විය. "දේව වරම් වාදය" වැනි න්‍යායයන් බිහි වුයේ මධ්‍යකාලීන යුගයේ දී ය.
16 වැනි සියවසේ සිදුවන ආගමික පුනරුදයත් සමඟ යුරෝපය පුරා නව දේශපාලනික රැල්ලක් හමාගියේය. පල්ලියේ ආධිපත්‍යයට යටත්ව සිටි ජනතාව ක්‍රමයෙන් නැගී සිටින්නට විය. පල්ලියේ පාලනයට යටත්ව සිටි රජු ඇතුළු පාලක පැලැන්තියේ බලය ද වර්ධනය විය. අවසානයේ පාප් අධිරාජ්‍යය බිඳවැටී නව ජාතික රාජ්‍යයන් යුරෝපය පුරා බිහි විය. කාර්මික විප්ලවයද මෙම පරිවර්තනයට හේතුසාධක විය. මෙම යුගයේ ඇති වූ ආගමික පුනරුදයට මාර්ටිං ලූතර් වැනි දේවගැතිවරුන්ගේ ප්‍රතිසංස්කරණවාදී අදහස් ඉවහල් විය. ජෝන් ලොක්, ජීන් ජැක්වින් රුසෝ, තොමස් හෝබ්ස් වැන්නවුන්ගේ අදහස් මෙම යුගයේ නව දේශපාලන න්‍යායන් බිහි කිරීමට සමත් විය.
1513 දී "කුමාරයා" (The Prince) නම් දේශපාලන න්‍යායාත්මක ග්‍රන්ථය රචනා කරමින් ඉතාලි ජාතික නිකලෝ මැකියාවේලි විසින් බලවාදී න්‍යාය හඳුන්වා දෙන ලදී. ඔහු බලවාදී ගුරු කුලයේ ආරම්භකයා වේ. "රාජ්‍යය යනු බල සංවිධානයකි,දේශපාලනය යනු බල අරගලයකි" යනුවෙන් සඳහන් කළ මොහු දේශපාලන විද්‍යාව බලය පිළිබඳ හදාරන විෂය ලෙස හැඳින්වීය.
19 හා 20 සියවස් වල දී ලිබරල්වාදය, සමාජවාදය හා ෆැසිස්ට්වාදය යන දේශපාලනික දර්ශන වර්ධනය වීමත් සමඟ දේශපාලන විද්‍යාවේ විෂය ක්ෂේත්‍රය පුළුල් වෙනසකට භාජනය විය. 20 සියවසේ මැද භාගයේ දී ඇමරිකානු ජාතික දේශපාලන විද්‍යාඥයන් පිරිසක් විසින් ඉදිරිපත් කළ "චර්යාවාදී" අදහස් දේශපාලන විද්‍යාවේ නව පෙරළියක් ඇති කළේ ය.
මේ අනුව සලකා බැලීමේ දී දේශපාලන විද්‍යාව විකාශනය වූ මුලික යුග 4ක් හඳුනාගත හැක.
- ග්‍රීක යුගය
- රෝම යුගය
- මධ්‍යතන යුගය
- නූතන යුගය
