දේශපාලන සංස්කෘතිය
දේශපාලන සංස්කෘතිය පිළිබඳව තිබෙන්නා වූ නිර්වචන වඩාත් විවිධාකාරය. රෝයි මැකාරිඩ් දේශපාලන සංස්කෘතිය යනු පොදුවේ වර්ධනය වූ අරමුණු, අභිප්‍රායන් සහ පොදුවේ පිළිගත් සමාජ නියමයන් වේ යනුවෙන් දක්වයි. සැමුවෙල් බීර්ට අනුව දේශපාලන සංස්කෘතිය යනු දේශපාලන ක්‍රමය පිළිබඳව ඇති විශ්වාස, ආකල්ප සහ සංවේදී හැගීම් වේ. විශේෂයෙන්ම දේශපාලන ක්‍රමයක් කවර ආකාර විය යුතුද, කෙසේ ක්‍රියාත්මක විය යුතු ද යන්න පිළිබඳව මිනිසුන් තුළ ඇති ආකල්ප මෙහිදී වැදගත් වේ. ලුසියන් පේ රාජ්‍ය පිළිබඳව විස්තර කිරීමේදී ඒවායේ දේශපාලන වර්ධනය කෙරේ දේශපාලන සංස්කෘතිය බෙහෙවින් බලපාන බව පවසයි . ඔහුට අනුව යම් රටක දේශපාලන සංස්කෘතිය මනින මිනුම් දඩු වන්නේ දේශපාලන ස්වභාවය, දේශපාලන අරමුණු, දේශපාලන අභිප්‍රායන්, දේශපාලන ක්‍රියාකාරකම් සිදුවන ස්වාභාවය, ඒ සදහා බලපාන සාරධර්මයි. පාලකයින්ගේ නීත්‍යානුකූල බව ඔවුන් පිළිබඳව ඇති විශ්වාසය, දේශපාලන ආයතනවල ඇති ස්වභාවය හා ජනතාව අතර ඇති සබදතාවය මෙහිදී වැදගත් වේ. රටක පොදු සංස්කෘතිය දේශපාලන සංස්කෘතියට වඩා බෙහෙවින් පුළුල් වේ. එම පොදු සංස්කෘතියේ එරට භාෂාව, ආගම, කලාව, ආහාර පාන, උත්සව, සම්ප්‍රදායයන්, ඇදුම් ආදී විවිධාකාර දේ ඇතුළත් වේ. එමෙන්ම මෙම සංස්කෘතිය කිසි විටකත් ගතික නොවේ. එය නිරන්තරයෙන් වෙනස් වන සුළුය. බොහෝ රටවල පොදු සංස්කෘතියේ සජාතීය ලක්ෂණ වැනි එකම බසක් කථා කරන, එකම ආගමක් අදහන, බොහෝ විට සමාන ඇදුම්, සම්ප්‍රදායයන්, විශ්වාස තිබෙන අවස්ථාවලදී එම රටවල් සජාතීය ලක්ෂණ වැඩි සංස්කෘතින් ලෙස හදුන්වයි.
නමුත් අද බොහෝ රටවල් බහුවිධ සංස්කෘතින් තිබෙන රටවල් වේ. ජපානය, එංගලන්තය වැනි රටවල සජාතීය ලක්ෂණ වැඩි ලෙස තිබුණත්, වර්තමානයේදී එම රටවල ආගම්, මානව වර්ග, ප්‍රාදේශීය බව වැඩි සැලකිල්ලට ගනී. රෝයි මැකාරිඩ් ට අනුව පොදු සංස්කෘතියක මූලික සාධක කිහිපයකි. ඒ අනුව මානව වර්ගයාගේ පිරිපුන් බව සහ ඔවුන් අතර පවතින සමීප සබදතා සම්බන්ධයෙන් වැඩි අවධානයක් යොමු වේ. එමෙන්ම කිසියම් සංස්කෘතියකින් බුද්ධිමතුන් ගේ ස්වභාවය, කලාවන්ගේ ස්වභාවය සම්බන්ධයෙන් විස්තර වේ.
ග්‍රේබියල් ආමන්ඩ් සහ සිඩ්නි වර්බා සංස්කෘතියක් ලෙස සලකන්නේ කිසියම් සමාජයක මූලික අරමුණු වෙත යන මනෝ විදයාත්මක බවක් ජාතික මට්ටමේ මෙන්ම ප්‍රාදේශීය මට්ටමේ ද ආකල්ප, සිතුම් පැතුම් සමග එකට බැදීමක් පවතින බව මොවුන් විශ්වාස කරයි. ඒ අනුව මානව සංස්කෘතිය යනු සමස්ථ මානව ක්‍රියාකාරකමකි. කිසියම් පුද්ගලයකුගේ වර්ධනය සංස්කෘතියත් සමග ඉතා සමීපව සම්බන්ධ බව විශ්වාස කරයි.
උදා- කිසියම් මිනිසෙකුගේ ක්‍රියාකාරකම්, අදහස්, ආකල්ප, ඔහුට සමාජය ගැන මෙන්ම තමා ගැන තිබෙන අවබෝධය, ඔහු යම් ප්‍රශ්නයක් දෙස බලන ආකාරය, නිර්මාණාත්මක හැකියාව ආදී කරුණු රාශියක සමස්ත නිර්මාණයක් ලෙස මිනිසෙකුගේ සංස්කෘතිය දක්වයි.
නමුත් දේශපාලන සංස්කෘතිය පොදු සංස්කෘතියේ උප සංස්කෘතියකි. එහිදී මිනිසුන්ගේ දේශපාලන දැනුම, විශ්වාස, ආකල්ප ආචාර ධර්ම ගොඩ නැගීමට පොදු සංස්කෘතිය ද බලපායි. එය සිතා මතාම, නායකයෙකු විසින් ඇති කරන දෙයක් නොවේ. පුද්ගලයෙක් තුළ, කණ්ඩායමක් තුළ විවිධ බලපෑමෙන් ඇති වේ.
උදාහරණ ලෙස ගත් විට මෙබඳු දේශපාලන සංස්කෘතින් රටක, දේශපාලන මනෝ වෙනස්කම් නිසා ඉතා වේගයෙනුත්, තවත් අවස්ථාවල ඉතා සෙමෙනුත් වෙනස් වේ. උදාහරණ ලෙස රටක යටත් විජිත පාලනයට නතු වීම, විප්ලවයක්, යුද්ධයක් වැනි දෙයක් නිසා නව පාලන රටාවක් බිහි වීම, මහා පරිමාණ ලෙස සංක්‍රමණ සිදු වීම වැනි අවස්ථාවලදී සීඝ්‍ර වෙනසකට දේශපාලන සංස්කෘතිය ලක් වේ.
උදාහරණ ලෙස පසුගිය කාලයේදී බ්‍රිතාන්‍ය රජ පවුලේ ක්‍රියාකාරකම් නිසා බ්‍රිතාන්‍ය රාජයත්වය කෙරේ මිනිසුන් තුළ තිබු විශ්වාසය ඉතා සීඝ්‍රයෙන් වෙනසකට ලක්ව තිබේ. ඩයනා කුමරියගේ මරණයෙන් පසු තිබූ ජනමත විමසුමකදී 22% පමණක් රාජයත්වයට කැමැත්ත දක්වා තිබෙ.
දේශපාලන සංස්කෘතිය මෙලෙස වෙනස් රාජ්‍යන් තුළ පුද්ගලයන් දේශපාලනයට සහභාගි වන ප්‍රමාණය බලපානු ලැබේ.
