පාලනය සහ යහපාලනය -2
යහපාලනය ක්‍රියාත්මක වීමේදී දේශපාලන නියෝජිතයන් තෝරා ගැනීම දුෂණ, වංචා සහ ප්‍රරචණ්ඩත්වයෙන් තොරව ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ලෙස පැවැත්විය යුතුය. අධිකරණ ස්වාධීනත්වය මෙන්ම නීතිය උස් පහත් සෑම දෙනාටම පොදු විය යුතුය.එසේම රාජ්‍ය විසින් ඉටු කරන යම් කටයුත්තක් තිබේනම් වගවීම හා වගකීමක් දැරීය යුතුය. පාලන බලය එක් අයෙක් හෝ සුළු කණ්ඩායමක් මත කේන්ද්‍ර නොවී බලය බෙදා හැරීමෙන් ගම් මට්ටම දක්වා දේශපාලන වශයෙන් බෙදා හැරීමටත්, පරිපාලන ලෙස අමාත්‍යාංශ මට්ටමේ සිට ග්‍රාම නිලධාරි දක්වා පරිපාලන බලය විකේන්ද්‍රනය කිරීමටත් පාලකයන් කටයුතු කළ යුතුය.
එසේම ජනතාවට සවන්දීම,ඔවුන් සමග සාකච්ජා කර අවශ්‍යතා අනුව තීරණ ගෙන ක්‍රියාත්මක කිරීම යහපාලනයේ තවත් ලක්ෂණයකි. මෙහිදී පීඩාවට ලක් වන කණ්ඩායම්, සුළු ජන අයිතීන්, සමාජ සාධාරණය වෙනුවෙන් රාජ්‍යයේ සක්‍රිය දායකත්වය සැබෑ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයක් සදහා අවශ්‍ය වේ. නිදසුනක් ලෙස දුගී බවින් පෙළෙන ජන කණ්ඩායමකට නිදහස් මැතිවරණයකින් පමණක් ඵලක් නොවේ. එම දුගී බව තුරන් කර ඔවුන් සක්‍රීය කිරීමට රාජ්‍ය මැදිහත් විය යුතුය. මේ සදහා සමහර රාජ්‍ය ස්වෙච්ඡාවෙන් ප්‍රතිපත්ති සාදන්නේ නැත. එවිට සමාජ බලවේග ඉදිරිපත් වී එම ප්‍රතිපත්ති සෑදීමට රාජ්‍යකට බලපෑම් කළ යුතුය.
මෙහිදී සිවිල් සමාජය ලෙස හුදෙක් රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන පමණක් නොව ජාත්‍යන්තර සිට ජාතික ගම් මට්ටම තෙක් සංවිධානය වූ කණ්ඩායම්, වයාපාර පුද්ගලයන් සිවිල් සමාජයට අයත් වේ. මෑත කාලයේ අරාබි රටවල ඇති වූ අරාබි වසන්තය මෙබදු ජාත්‍යන්තර ජාතික සිවිල් සමාජ වල බලපෑමෙන් ඇති වූවකි. එසේම ලංකාවද 1994 චන්ද්‍රිකා බණ්ඩාරනායක දේශපාලන බලය ස්ථාපිත කිරීම, පසුගිය 2015 මහින්ද ආණ්ඩුව පෙරළා දැමීම අවස්ථා කිහිපයකි.
සමජයේ පැතිරී ගිය ආගමික, බහුතර, සුළුජන, ස්ත්‍රී, තරුණ, ගම් මට්ටමේ බොහෝ වයාපාර එකතු වූ අවස්ථා ලෙස ගත හැකිය. මෙහිදී ජනවාර්ගිකත්වය, ආගමික වෙනස, පක්ෂ භේද නොසලකා ඇත. එහිදී සිවිල් සමාජය එක් පොදු අරමුණක් සදහා ස්වෙච්ඡාවෙන් කටයුතු කරන ලදි . සාමාන්‍යයෙන් දේශපාලන පක්ෂ සිවිල් සමාජයට අයත් නොවේ. නමුත් ලංකාව ඇතුළු බොහෝ රටවල මෙවන් වයාපාර වලදී තමන් එම වයාපාර වලට පක්ෂපාතී බවක්, එකගත්වයක් ප්‍රකාශ කර සම්බන්ධ විය.
පක්ෂ එකතු වීමෙන් ප්‍රායෝගිකව සිවිල් සමාජය යම් බිද වැටීමකට ලක් වේ. එවිට මතවාදී ලෙස එකතු වූ දේශපාලන කණ්ඩායම් මෙම ජයග්‍රහණය තමන්ගේ ජයග්‍රහණයක් බවට පරිවර්තනය කර ගනී. එබදු අවස්ථා වල සමාජයකට නැවත නැවත එම පිදු අරමුණු සැබෑ කර ගැනීමට සක්‍රිය වීමට සිදු වේ.
එසේම අඩු දියුණු බොහෝ රටවල සිවිල් සමාජය පාලනයට බලපෑම් කිරීමේදී එම සංවිධාන සතුරන් ලෙස සලකා ප්‍රචණ්ඩත්වය මගින් මර්ධනයට උත්සාහ ගනී. ලංකාවේ තරුණ සංවිධාන, ශිෂ්‍ය හා කම්කරු සංවිධාන මෙන්ම ස්ත්‍රී වයාපාර එසේ මර්ධනය කිරීම සාමාන්‍ය දෙයක් වී තිබේ. මේ නිසා සමහර සිවිල් සමාජ වයාපාර තම වයාපාර දේශපාලනිකරණය කිරීමට අකමැතිය. එහෙත් දැනට ලෝකයේ පවතින පක්ෂ වල වර්ධනය නිසා එය ප්‍රායෝගිකව කිරීමට අපහසුය. එසේම දේශපාලන බහුවිධ බව පිළිගැනීමට රාජ්‍යන් සූදානම් නැත.
ලංකාවේ සිවිල් සමාජයේ ඉතිහාසය ලෙස කොළනි කාලයට පෙර සංවිධානගත වී පාලකයන්ට බලපෑම් කර නැත. නමුත් ඉතිහාසයේ විවිධ කැරලි, උද්ඝෝෂණ අයහපත් පාලනයට බලපෑම් කිරීම, කොළනි කාලයට පෙර ද තිබුණි. නමුත් මෙය සංවිධානාත්මක ලෙස 18 වන සියවසේ ඇති වී ඇත. මෙම තත්වයන් යටතේ වඩාත් ක්‍රමිකව පාලනය යහපාලනය දක්වා ක්‍රමිකව විකාශනය වී තිබේ. ඒ අනුව ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය පෝෂණය කරන්නා වූ තවත් එක් අංගයක් වශයෙන් යහපාලනය හැදින්විය හැකිය. නූතනයේ වඩාත් ප්‍රචලිත අංගයක් වශයෙන් යහපාලනය හැදින්වේ.
