රාජ්‍යයේ උපත
රාජ්‍යය බිහි වූයේ කෙසේ ද යන්න පිළිබඳ ව ඉදිරිපත් වූ මතවාද රාශියක් දේශපාලන විද්‍යාව තුල දැකිය හැක. එසේ ම මෙම මතවාද එකිනෙකින් වෙනස් ද වේ. ඒ ඒ දාර්ශනිකයන්ගේ ගුරු කුලය තමන්ට ආවේණික දෘෂ්ටි කෝණයකින් රාජ්‍යයේ ආරම්භය දෙස බලා තිබීම මෙයට හේතුව වේ. සමහරු රාජ්‍යය දෙවියන්ගේ නිර්මාණයක් ලෙස දක්වා ඇති අතර සමහරු සමාජ සම්මුතියක ප්‍රතිඵලයක් ලෙස බිහි වූ බව කියති. තවත් අයෙකුගේ මතයට අනුව රාජ්‍යය බලය පදනම් කරගෙන බිහි වී තිබේ. තවත් සමහරු දක්වා ඇති ආකාරයට රාජ්‍යය වූ කළී සමාජ විකාශනයක ප්‍රතිඵලයක් වේ. තවත් සමහරු මව හෝ පියා මූලිකව රාජ්‍යය බිහි වූ බව කියයි. ප්‍රතිවිරුද්ධ වූ සමාජ පන්තීන් අතර ඇති වූ ගැටුමේ ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන් රාජ්‍යය බිහි වූ බව තවත් කණ්ඩායමකගේ මතය යි.
මෙම මතවාද සියල්ලම එකට ගත් විට පෙනී යන මූලික ලක්ෂණයක් වන්නේ රාජ්‍යයේ ආරම්භය සම්බන්ධයෙන් පොදුවේ පිළිගත් එක් මතවාදයක් නොමැති බවයි. කෙසේ වෙතත් රාජ්‍යයේ උපත පිළිබඳව ඉදිරිපත් වී ඇති විවිධ මත වාද සම්භාව්‍ය හා නූතන වශයෙන් කොටස් දෙකකට බෙදා දක්වයි.
සම්භාව්‍ය මතයට අනුව
* දේව වරම් වාදය
* සමාජ සම්මුති වාදය
* බල වාදය
* පීතෘ මූලික වාදය
* මාතෘ මූලික වාදය
* විකාශනාත්මක වාදය
නූතන මතයට අනුව
* ලිබරල් වාදය
* මාක්ස් වාදය
* ෆැසිස්ට් වාදය
