රාජ්‍ය සේවා කොමිෂන් සභාව - උසස්පෙළ දේශපාලන විද්‍යාව

රාජ්‍ය සේවා කොමිෂන් සභාව

රාජ්‍ය සේවා කොමිෂන් සභාව.

රාජ්‍ය සේවා කොමිෂන් සභාවේ ඓතිහාසික පසුබිම.

ශ්‍රී ලංකාව, බ්‍රිතාන්‍ය අධිරාජ්‍යයේ යටත් විජිතයක්ව පැවති සමයේ දී, වර්ෂ 1946 මැයි මස 15 දිනැති ලංකා (ආණ්ඩුක්‍රම) රාජාඥාව මගින් ප්‍රථම රාජ්‍ය සේවා කොමිෂන් සභාව ස්ථාපිත කරන ලදී. එමගින්, රාජ්‍ය නිලධාරීන්ගේ පත්කිරීම්, උසස් කිරීම්, මාරුකිරීම්, විනය පාලනය හා සේවයෙන් පහ කිරීම් පිළිබඳ විධායක බලතල රාජ්‍ය සේවා කොමිෂන් සභාව වෙත පවරා දෙන ලදී.

වර්ෂ 1972 ප්‍රථම ජනරජ ව්‍යවස්ථාව සම්මත වීමත් සමග, එතෙක් වසර විසි හයක් පුරා ස්වාධීන ව ක්‍රියාත්මක වූ රාජ්‍ය සේවා කොමිෂන් සභාව අහෝසි කරන ලද අතර රාජ්‍ය සේවය පිළිබඳ අධිකාරී බලය අමාත්‍ය මණ්ඩලය වෙත පවරා දෙනු ලැබිණ. 

වර්ෂ 1978 දී දෙවන ජනරජ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මගින්, රාජ්‍ය සේවා කොමිෂන් සභාව ප්‍රතිෂ්ඨාපනය කරන ලද අතර, එම කොමිෂන් සභාව සඳහා සාමාජිකයන් පත් කිරීම උක්ත ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 56(1) වන ව්‍යවස්ථාව ප්‍රකාරව ජනාධිපතිවරයා විසින් සිදුකරනු ලැබීය. අමාත්‍ය මණ්ඩලයේ අභිනියෝජිත බලය ප්‍රකාර ව එම රාජ්‍ය සේවා කොමිෂන් සභාව ක්‍රියාත්මක විය.

වර්ෂ 1978 දි, අමාත්‍ය මණ්ඩල නියෝග ප්‍රකාරව, රජයේ නිලධාරීන්ගේ පත් කිරීම්, උසස් කිරීම්, ස්ථානමාරු, විනය පාලනය හා සේවයෙන් පහ කිරීම පිළිබඳ බලතල රාජ්‍ය සේවා කොමිෂන් සභාව විසින් අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරුන් හා දෙපාර්තමේන්තු ප්‍රධානීන් වෙත පවරා දෙනු ලැබිණ. රාජ්‍ය සේවා ‍කොමිෂන් සභාව අභියාචනා බලධරයා වශයෙන් ක්‍රියාත්මක විය [ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 58(1) හා 58(2) ව්‍යවස්ථාබලන්න].

පසුව, වර්ෂ 1992 දී, එතෙක් අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරුන් වෙත පවරා තිබූ මාණ්ඩලික ශ්‍රේණිවල රජයේ නිලධාරීන්ගේ පත් කිරීම්, උසස් කිරීම්, ස්ථානමාරු, විනය පාලනය හා සේවයෙන් පහ කිරීම පිළිබඳ බලතල රාජ්‍ය සේවා කොමිෂන් සභාව වෙත අමාත්‍ය මණ්ඩලය විසින් පවරා දෙනු ලැබිණ. කොමිෂන් සභාව හෝ එමගින් බලය අභිනියෝජිත කමිටුවක් විසින් ගනු ලබන තීරණ වෙනස් කිරීමට, අමුතු කිරීමට හෝ අවලංගු කිරීමට බලතල අමාත්‍ය මණ්ඩලය වෙත රඳවා ගනු ලැබිණ.

වර්ෂ 2001 දී, 17 වන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය මගින්, රාජ්‍ය සේවය පිළිබඳව ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ එතෙක් පැවති IX වන පරිච්ඡේදය පරිච්ඡින්න කොට නව පරිච්ඡේදයක් ඇතුලත් කරන ලදී. ඒ අනුව, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සභාවේ නිර්දේශය මත ජනාධිපතිවරයා විසින් පත් කරනු ලැබූ සාමාජිකයන් නව දෙනෙකුගෙන් රාජ්‍ය සේවා කොමිෂන් සභාව සමන්විත වූ අතර ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සභාවේ නිර්දේශය මත ජනාධිපතිවරයා විසින් එම සාමාජිකයන් අතුරෙන් එක් අයෙකු කොමිෂන් සභාවේ සභාපතිවරයා ලෙස පත් කරනු ලැබුණි. මෙම සංශෝධනය මගින්, රාජ්‍ය සේවා කොමිෂන් සභාවේ තත්ත්වය ප්‍රබල වෙනසකට භාජනය වූ අතර, ඒ අනුව, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ විධිවිධාන වලට යටත්ව, රාජ්‍ය සේවයේ පත් කිරීම, උසස් කිරීම, ස්ථාන මාරු කිරීම හා විනය පාලනය කිරීම පිලිබඳ අමාත්‍ය මණ්ඩලය වෙත පැවරී තිබුණු බලතල රාජ්‍ය සේවා කොමිෂන් සභාව වෙත පැවරිණි. තවද මෙහිදී රාජ්‍ය සේවා කොමිෂන් සභාව පාර්ලිමේන්තුවේ ස්ථාවර නියෝග අනුව පාර්ලිමේන්තුවට වගකීමට හා පිළිතුරු දීමට බැඳී සිටින ආයතනයක් බවට පත් කෙරිණි.

වර්ෂ 2010 දී, 18 වන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය මගින්, රාජ්‍ය සේවා කොමිෂන් සභාවේ ස්ථාපනය හා කර්තව්‍යයන්ට අදාළ කරුණු සංශෝධනය කරනු ලැබ ඇත. මෙය පාර්ලිමේන්තුවේ ස්ථාවර නියෝග අනුව පාර්ලිමේන්තුවට පිළිතුරු දිය යුතු කොමිෂන් සභාවකි. 18 වන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය මඟින් සංශෝධිත 54(1) ව්‍යවස්ථාව අනුව ජනාධිපතිවරයා විසින් පත් කරනු ලබන සාමාජිකයන් නව දෙනෙකුගෙන් රාජ්‍ය සේවා කොමිෂන් සභාව සමන්විත වේ. ජනාධිපතිවරයා විසින් එම සාමාජිකයන් අතුරෙන් එක් අයෙකු කොමිෂන් සභාවේ සභාපතිවරයා ලෙස පත් කරනු ලැබේ. ඔවුහු තෙවසරක කාල පරිච්ජේදයක් සඳහා ස්වකීය ධූර හොබවන අතර, තවදුරටත් එවැනි එක් කාල පරිච්ජේදයක් සඳහා නැවත පත් කරනු ලැබීමට සුදුස්සන් වනු ඇත. 18 වන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය මඟින් සංශෝධිත 55(1) ව්‍යවස්ථාව අනුව අමාත්‍ය මණ්ඩලය විසින් රජයේ නිලධරයන්ට අදාළ සියලු ප්‍රතිපත්තිමය කාරණා සම්බන්ධයෙන් විධිවිධාන සැලැස්විය යුත්තේය. ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ විධිවිධාන වලට යටත්ව, පොලිස් නිලධාරීන් ද ඇතුළුව රාජ්‍ය නිලධාරීන් පත් කිරීම, උසස් කිරීම, ස්ථාන මාරු කිරීම හා ඔවුන් විෂයයෙහි විනය පාලනය කිරීම පිලිබඳ බලතල කොමිෂන් සභාව වෙත පවරා ඇත.

බලතල හා කර්තව්‍යයන්

බලතල

  • ශ්‍රී ලංකා ප්‍රජාතාන්ත්‍රික සමාජවාදී ජනරජයේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ IX වන පරිච්ඡේදය අනුව රාජ්‍ය නිලධාරින්ගේ පත්කිරීම, උසස් කිරීම, ස්ථාන මාරු කිරීම, විනය පාලනය හා සේවයෙන් පහ කිරීම පිළිබඳ බලතල රාජ්‍ය සේවා කොමිෂන් සභාව වෙත පවරා දෙනු ලැබ ඇත. පළාත් රාජ්‍ය සේවය, අධිකරණ සේවය යන සේවාවන්ට අයත් නිලධාරීන්, දෙපාර්තමේන්තු ප්‍රධානීන් හා අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරුන් මීට ඇතුළත් නොවේ. (41(1)55(2) සහ55(4) ව්‍යවස්ථා බලන්න.)
  • රාජ්‍ය සේවයට අදාළ රීති, නියෝග හා කාර්ය පටිපාටි සැකසීම සඳහා රාජ්‍ය සේවා කොමිෂන් සභාවට බලය ඇත. (61 (ආ) ව්‍යවස්ථාවබලන්න.)
  • රාජ්‍ය සේවා කොමිෂන් සභාව ‍විසින් දෙනු ලබන තීරණ නියෝගයන්ට එරෙහිව නඩු පැවරීම සම්බන්ධයෙන් දැන ගැනීමට, “නඩු කටයුතු වලින් මුක්තිය” යන පැති සටහන යටතේ ඇති61 (අ) ව්‍යවස්ථාව බලන්න.
 
 

කර්තව්‍යයන්

  • රාජ්‍ය සේවා කොමිෂන් සභාව, දෙපාර්තමේන්තු ප්‍රධානින් හැර රාජ්‍ය පරිපාලන චක්‍රලේඛ 06/2006 (ඇමුණුම II) හි නිර්වචනය කරනු ලැබ ඇති රාජ්‍ය සේවයේ සියලුම ජ්‍යෙෂ්ඨ මට්ටමේ නිලධරයන් සහ තෘතීයික මට්ටමේ අධි පන්තියේ/විශේෂ පන්තියේ නිලධරයන් පත්කිරීම, උසස් කිරීම, ස්ථාන මාරුකිරීම, ඔවුන්ගේ විනය පාලනය හා ඔවුන් සේවයෙන් පහ කිරිම පිළිබඳ බලතල ක්‍රියාවට නංවයි. ඉහත සඳහන් කරුණුවලට අදාළ පරිපාලනමය කටයුතු අදාළ අමාත්‍යාංශ වල ලේකම්වරුන්/අමාත්‍යාංශයක් යටතේ නොවන දෙපාර්තමේන්තු ප්‍රධානීන් සහ අදාළ ලේකම්වරුන් විසින් නාමයෝජනා කරනු ලැබ කොමිෂන් සභාව මගින් අනුමත කරනු ලැබ ඇති අතිරේක ලේකම් මට්ටමේ හෝ ඉහළ නිලධරයන් වෙත පවරා ඇත. (12.13 දිනැති අංක05/2011 දරන හා 2011.12.20 දිනැති අංක 05/2011(i) දරන රාජ්‍ය සේවා කොමිෂන් සභා චක්‍රලේඛ බලන්න)
  • රාජ්‍ය සේවා කොමිෂන් සභාව විසින් නිශ්චය කරන ලද කොන්දේසි වලට හා ක්‍රියා පටිපාටිවලට යටත්ව රාජ්‍ය සේවයේ අනෙකුත් නිලධාරින් සම්බන්ධ යථෝක්ත කටයුතු පිළිබඳ බලතල කොමිෂන් සභාව විසින් අභිනියෝජනය කර ඇත. මෙය වරින් වර සංශෝධනය කෙරේ. (අංක 1733/52දරන 11.25 දිනැති රජයේ (අතිවිශේෂ) ගැසට් පත්‍රය බලන්න.)
  • ආයතන සංග්‍රහයේ II කාණ්ඩයේ XLVIII පරිච්ඡේදයේ II උප ලේඛනය යටතට ගැනෙන වැරදිවලට අදාළව ජ්‍යෙෂ්ඨ මට්ටමේ නිලධරයන් සහ තෘතීයික මට්ටමේ අධි පන්තියේ/විශේෂ පන්තියේ නිලධරයන්ගේ විනය පාලනය සම්බන්ධයෙන් බලතල අදාළ විෂය භාර අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරුන්/ අමාත්‍යාංශයක් යටතේ නොවන දෙපාර්තමේන්තු ප්‍රධානීන් සහ අදාළ ලේකම්වරුන් විසින් නාමයෝජනා කරනු ලැබ කොමිෂන් සභාව මගින් අනුමත කරනු ලැබ ඇති අතිරේක ලේකම් මට්ටමේ හෝ ඉහළ නිලධරයන් වෙත පවරා ඇත. (අංක 1733/52දරන 11.25 දිනැති රජයේ (අතිවිශේෂ) ගැසට් පත්‍රය බලන්න.)
  • රාජ්‍ය සේවා කොමිෂන් සභාවේ කාර්ය පටිපාටික රීති සම්පාදනය සහ ප්‍රසිද්ධ කිරීම ද රාජ්‍ය සේවයට අදාළ චක්‍රලේඛ හා සාමාන්‍ය උපදෙස් නිකුත් කිරීමද, සේවා ව්‍යවස්ථාවල හා බඳවා ගැනීමේ පටිපාටි සැකසීම හා ප්‍රතිශෝධනය කිරීම ද, දත්ත පවත්වා ගැනීම ද, රාජ්‍ය සේවය පිළිබඳ තොරතුරු බෙදා හැරීම ද කොමිෂන් සභාව විසින් සිදු කරනු ලබයි.
  • අභිනියෝජිත බලධරයන් විසින් රාජ්‍ය නිලධාරින් පත්කිරීම්, උසස් කිරීම්, ස්ථාන මාරුකිරිම්, විනය පාලනය හා සේවයෙන් පහ කිරීම පිළිබඳව ගනු ලැබ ඇති තීරණවලින් අගතියට පත් පුද්ගලයන්ගේ අභියාචන බලධරයා ලෙස ද රාජ්‍ය සේවා කොමිෂන් සභාව කටයුතු කරයි.