ශ්‍රී ලංකාවේ ජාතික ව්‍යාපාරය
ලංකාවේ ජාතික ව්‍යාපාරය බිහිවීම, වර්ධනය සහ එහි ස්වභාවය.
රටක් විදේශ ආධිපත්තියට නතු වී සිටින මොහොතක එයින් මිදීම සදහා ස්වදේශිකයන් තුළ ඇතිවන කැමැත්ත, ජාතික හැගීම ජාතිකත්වය ලෙස අර්ථ දැක්විය හැකිය. මෙම ආධිපත්තියට විරුද්ධව ගොඩනැගෙන්නා වූ සංවිධාන ජාතික ව්‍යාපාර ලෙස හදුන්වයි. ශ්‍රී ලංකාවේද එවැනි ජාතික ව්‍යාපාරයක් දහනම වන සියවසේ අග කාර්තුවේදී බිහිවන අතර එය ශ්‍රී ලංකාවේ ජාතික ව්‍යාපාරයයි.
ලංකාව බ්‍රිතාන්‍ය ආධිපත්තියට නතු වී තිබීම මෙරට ජාතික ව්‍යාපාරය බිහිවීමට බලපාන ලද ප්‍රධාන සාධකය ලෙස දැක්විය හැකිය. 1833 කෝල්බෘෘක් කැමරන් ප්‍රතිසංස්කරණ හරහා වතු වැවිලි ආර්ථික ක්‍රමය හදුන්වාදී මෙරට ආර්ථීකය වෙනත් මගකට යොමු කලේය. එයට අමතරව ඉංග්‍රීසි අධ්‍යාපන ක්‍රමය හරහා මෙරට ප්‍රධාන පවුල්වල දරුවන්ට ඉංග්‍රීසි අධ්‍යාපනය හැදෑරීමට අවස්ථාව සලසා දුන්නේය. වතු වැවිලි ආර්ථික ක්‍රමය හදුන්වාදීමත් සමග මුල් කාලය තුළ එයට ස්වදේශිකයන් දායක නොවු අතර පසුකාලීනව ස්වදේශිකයන්ටද ආරාධනා ලැබුනි. නමුත් එසේ ආරාධනා ලැබුනේ ලංදේසි යුගයේ අත ඉතිරියක් ගොඩනගාගත් ගුරුවරුන්, වඩුකාර්මිකයින්, රේන්ද පොල වෙළදාමේ යෙදෙන්නවුන් වැනි පුද්ගලයින්ටය. කෙසේ උවද ඔවුන්ටද මේ සදහා විශාල සීමා පැවතුනි. මෙම සීමාවන් හේතුවෙන් ඒවා මගහැර ගැනීමට ඔවුන් විසින් තම දරුවන් හට ඉංග්‍රීසි අධ්‍යාපනය ලබා දී වැඩිදුර අද්‍යාපනය සදහා බ්‍රිතාන්‍ය වෙත යවන ලදී. එහිදී ඔවුන් ලිබරල් අධ්‍යාපනය හදාරා නැවත ලංකාවට පැමිනෙන්නේ නීතිඥයින්, වෛද්‍යවරුන්, ඉංජිනේරුවන් වශයෙනි.
මෙලෙස බ්‍රිතාන්‍ය අධ්‍යාපනය ලබා ලංකාවට පැමිනෙන පිරිස් මෙරටට පැමින වසර දහයක, පහලොවක සේවයේ නියුක්ත වෙමින් ධනපතීන් බවට පත් වේ. පරම්පරාවෙන් ලැබුනු ඉඩම්වලට අමතරව ධනපති පාංතිකයන්ගේ පවුල්වලින්ම විවාහයන් සිදුකරගැනීම හරහා ඔවුන් තවදුරටත් ධනපතීන් බවට පත්වේ.පසුකාලීනව ඒකී ධනපතීන් ලංකාවේ ජාතික ව්‍යාපාරයට දායකත්වය සපයයි. මෙම ජාතික ව්‍යාපාරය ස්වභාවය අනුව ප්‍රධාන කොටස් දෙකකින් දැක්විය හැකිය. එනම්:
- 19 වන සියවසේ අග කාර්තුවේ සිට 1915 දක්වා වූ යුගය.
- 1915 සිට නිදහස ලැබෙන තෙක් යුගය.
19 වන සියවසේ අග කාර්තුවේ සිට 1915 දක්වා වූ යුගය තුළ ලංකාවේ ජාතික ව්‍යාපාරය පිළිබිබු කළේ ඒකීය ස්වරූපයක් නොවේ. එනම් තනි ජාතික ව්‍යාපාරයක් ලෙස ක්‍රියා නොකලේය. එක්වූ ක්‍රියාකලාපයක් නොමැති සංවිධාන ලෙස වෙන් වෙන්ව කටයුතු කළේය. බදුළු මහජන සභාව, බදුළු බදු ගෙවන්න්ගේ සංගමය, ගාලු මහජන සභාව වැනි සංවිධානවල එකතුවක් ලෙස ජාතික ව්‍යාපාරය හැදින්විය හැකිය. එසේම ලංකාවේ ජාතික ව්‍යාපාරය සෘජු ලෙස කටයුතු නොකලේය. ජාතික ව්‍යාපාරය කටයුතු කරන ලද්දේ ආගමික කඩතුරාවට මුවා වී හරසුන් ප්‍රතිපත්තිවලට විරුද්ධවය. මිගෙට්ටුවත්තේ ගුණානන්ද හිමියන් විසින් ඇතිකළ පානදුරාවාදය, පරම විඤ්ඤාර්ථ සමිතිය, අමධ්‍යප ව්‍යාපාරය, මහාබෝධි සංගමය ඒකී හරසුන් ප්‍රතිපත්තිවලට විරුද්ධව ගොඩනැගුනු මතවාදයන් වේ.
මෙම ආකාරයට මුල්කාලය තුළ මෙරට ජාතික ව්‍යාපාරය තනි ජාතික ව්‍යාපාරයක් වශයෙන් හෝ සෘජු ලෙස බ්‍රිතාන්‍යට එරහිව කටයුතු නොකරන ලද්දේ මර්දනයට ලක්වන බැවින්ය. එසේම මෙපමන කිලයක් බ්‍රිතාන්‍යයින් විසින් හදුන්වාදුන් හරසුන් ප්‍රතිපත්තිවලට පමණක් විරෝධතාවය දැක්වූ හෙයින් එය යටත් විජිතවලට හානියක් නොවන බැවින් බ්‍රිතාන්‍යයින් මෙම සංවිධානවලට එරහිව කටයුතු නොකළේය. එනමුත් 1915 දී ලංකාවේ ජාතික ව්‍යාපාරය විශාල මර්ධනයකට ලක් වේ. මෙම මර්දනය වීමට හේතුව වන්නේ සිංහල මුස්ලිම් කෝලාහලයයි. මෙම සිංහල මුස්ලිම් කෝලාහලය බ්‍රිතාන්‍යයින් විසින් අවබෝධ කරගනු ලබන්නේ වැරදි වැටහීමක් සහිතවය. එසේම මෙය යටත් විජිතය අවුල් කිරීමට සිංහල සහ මුස්ලිම් ජාතීන්ගේ ක්‍රමන්ත්‍රනයක් ලෙස සළකා දෙපාර්ශවයේම නායකයන් අත්අඩංගුවට ගන්නා අතර තවත් සමහරක් මරණයට පත්කරන ලදී. මෙම සාධකය පදනම් කරගෙන ජාතික ව්‍යාපාරය නව මාවතකට යොමුවීමේ ස්වභාවයක් දක්නට ලැබුනි.
1915න් පසු ජාතික නායකයින්ගේ අවධානය වෙනත් දිශාවකට යොමුවිය. මේවන තෙක් බ්‍රිතාන්‍යන්ට එරහිව කටයුතු නොකරන ලද්දේ මර්දනයට ලක්වන හෙයින්ය. නමුදු මේ වනවිට ඔවුන් මර්දනය වී හමාරය. කුමන දෙයක් සිදුවුවත් එය ජාතික ව්‍යාපාරවලට තදින්ම බැදී පවති. එහෙයින් 1917 අප්‍රේල් මස 02 දින පොන්නම්බලම් අරුනාචලම් “අපගේ දේශපාලන අවශ්‍යතාවයන් “ යන මැයෙන් දේශනමාලා පවත්වමින් ප්‍රකාශකර සිටියේ සියලුම ජාතීන් ඒකරාශී වියයුතු බවත්, එක්ව කටයුතු කළයුතු බවත්ය. ඒ අනුව 1917 දී ලංකා ප්‍රතිසංස්කරණ සංගමය පිහිටුවනු ලබයි. මෙහිදී 1917 සිට 1919 දක්වා වූ කාලය සංක්‍රාන්තී සමයක විය. ඒ අනුව 1918 දෙවන ප්‍රතිසංස්කරන මණ්ඩලය ගන්නා ලද තීරණයකට අනුව 1919 දෙසැම්බර් 11 වන දින ලංකාවේ ජාතික ව්‍යාපාරය ලංකා ජාතික සංගමය ලෙස පන්නරය ලබයි.
